Kompyuter tarmoqlari telekommunikatsiya texnologiyalari, 5 semestr Kirish. Kompyuter tarmoqlarining tarixi Kompyuter tarmoqlarining protokollari, ilovalar va texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar

Taqdimot pog‘onasi (Presentation Layer) tarmoq komp'yuterlari o‘rtasida ma'lumotlar almashuvi shaklini belgilaydi. Qo‘llanish pog‘onasidan kelib tushgan ma'lumotlar yuboruvchi-komp'yuterda umumlashtirilib oraliq shaklga o‘tkaziladi. Qabul qiluvchi-komp'yuterda oraliq shakldan ushbu komp'yuterning qo‘llanish pog‘onasida ishlatiladigan shaklga aylantirish bajariladi, ya'ni takdimot pog‘onasi tarmoqda uzatilayotgan axborotning tarkibini o‘zgartirmagan holda uni kasb etish shakli bilan ishlaydi

Amaliy pog‘onasi (Application Layer) - modelning eng yuqori pog‘onasi bo‘lib, qo‘llanish jarayonlarining tarmoq xizmatlariga kirish uchun imkon yaratadi.

Amaliy pog‘onasi (Application Layer) - modelning eng yuqori pog‘onasi bo‘lib, qo‘llanish jarayonlarining tarmoq xizmatlariga kirish uchun imkon yaratadi.

Bu pog‘ona amalda turli xil protokollar to‘plami bo‘lib, ular yordamida tarmoq foydalanuvchilari printerlar yoki gipermatnlar kabi resurslarga ruxsat oladilar, shuningdek elektron pochta protokollari yordamida birgalikda ishlashini tashkil etadilar.

Amaliy pog‘onasi faoliyatidagi ma'lumotlar birligi odatda ma'lumot (message) deb ataladi.

Tarmoqning protokol modeli
Protokol modeli axborotni uzatish va qayta ishlashda asosiy jarayonlarni amalga oshirishda obyekt va mantiqiy modullar o‘zaro ta'sir pog‘onasida tarmoq ishi qoidalarini tasvirlab beradi.
Modelda o‘zaro ta'sirning hamma qoidalari (protokollari) funksional ma'nosiga ko‘ra alohida guruhlarga-protokol bloklarga birlashadi.
Protokol bloklar iyerarxik tartibda joylashgan va ulardan har biri ba'zi pog‘onadagi ob'ektlar o‘zaro ta'sir protokollar ro‘yxatidir.
N pog‘onadagi vazifani N-ob'ektlar bajaradi, ular mazkur pog‘onaning mahalliy funksiyalariga ega.
Protokol bloklar pog‘onalar bo‘yicha shunday bo‘lganki, N pog‘ona vazifalarini bajarishiga avvalgi (N-1) pog‘ona ob'ektlari ishtirokiga to‘liq tobe va to‘liq ishtiroki bilan ta'minlanadi.
Shunday qilib, har bir quyi pog‘ona yuqori pog‘onaga xizmat ko‘rsatadi. N pog‘onadagi har qanday ob'ekt faol holatga o‘tganda quyidagilarni beradi:

Oxirgi tizim portlar Oxirgi tizim
OSI modelini rivojlantirishning asosiy motivatsiyasi standart-lashtirish uchun asos yaratishdan iborat edi. Model doirasida har bir pog’onada bir yoki bir nechta protokol standartlari ishlab chiqilishi mumkin.
Model ushbu pog’onada bajariladigan funktsiyalarni umumiy ma'noda belgilaydi va standartlarni ishlab chiqarish jarayonini ikki jihatdan osonlashtiradi:
• Har bir pog’onaning funktsiyalari yaxshi aniqlanganligi sa-babli, standartlar har bir pog’ona uchun mustaqil va bir vaqtning o'zida ishlab chiqilishi mumkin. Bu standartlarni ishlab chiqarish jarayonini tezlashtiradi.
• Pog’onalar orasidagi chegaralar aniq belgilanganligi sababli, bir qavatdagi standartlarning o'zgarishi boshqa qavatdagi mavjud dasturlarga ta'sir ko'rsatmasligi kerak. Bu yangi standartlarni joriy etishni osonlashtiradi.