Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi

Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
 
Jadvalga asoslanib, tumanli hisoblashning bir qator qo'shimcha 
afzalliklarini ajratib ko’rsatish mumkin. 
Tumanli hisoblash mijozlarning sanoat Internetidagi va umuman 
olganda chegara yoki uzoq joylardagi ehtiyojlarini to'liq qondiradi. Bunday 
tizimlar sanoat komplekslarining samaradorligini boshqarish va tahlil qilish 
uchun, shuningdek, masofaviy quvurlarda va klassik paradigma zarur 
darajadagi xizmatlarni taqdim eta olmaydigan boshqa ob'ektlarda sensorlarni 
yagona tarmoqqa birlashtirish uchun javob beradi. Tarmoqning kechikish 
darajasining pastligi va so'rovlarga kam javob berish vaqti tizimlardagi 
o'zgarishlarga o'z vaqtida javob berishga imkon beradi, bu uskunalar va 
odamlar xavfsizligi uchun javobgar bo'lgan sensorlar uchun muhimdir. 
Belgilangan ko'rsatkichlardan oshib ketishi texnogen falokatga olib kelishi 
mumkin bo'lgan neftni qayta ishlash zavodlaridagi sensorlar bunga misol 
bo'lishi mumkin. 
Yuqoridagilardan kelib chiqadigan mijoz uchun yana bir afzallik - bu 
mahalliy tarmoqdan keladigan trafikning past stavkalari. Bu aloqa xizmatlariga 
yuqori narxga ega yoki cheklangan qamrovli chekka joylar uchun juda 
muhimdir. Tashqi tarmoqqa kamroq trafik klassik paradigma bilan 
solishtirganda quvvat sarfini kamaytiradi va chekka tarmoq va asosiy 
ma'lumotlar markazi o'rtasidagi oraliq tarmoqlarning umumiy uglerod izini 
kamaytiradi. 
Chegaraviy hisoblash 
Tumanli va chegaraviy hisoblash usullari o'xshash, ammo farq qiladi. 
Tumanli axborot tizimlarida hisoblashlar ma'lumot yig'ish punktiga yaqin 
bo'lgan tugunda amalga oshirilsa, chegaraviy hisoblash ma'lumotni qabul 
qilingan joyda qayta ishlashga imkon beradi, bu esa tezkor javob berishga 
imkon beradi. Buning sababi, chegaraviy hisoblashda ishlab chiqarish 
jarayonini boshqarish tizimining bir qismi bo'lishi mumkin bo'lgan 
dasturlashtiriladigan mantiqiy kontrollerdan foydalanadi. U bir qator periferik 
qurilmalar ustidan nazoratni amalga oshiradi va ulardan olingan 
ma'lumotlarga deyarli darhol munosabat bildirish qobiliyatiga ega. Biroq, har 
bir holatda, bunday kontroller individual sozlanishi kerak. 

---

Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
97 
Quyida tumanli va chegaraviy hisoblash texnologiyalari o'rtasidagi yana 
bir nechta farqlarni yoritadigan jadval berilgan. 
Jadval. Tumanli va chegaraviy hisoblash 
Talab 
Tumanli hisoblash 
Chegaraviy hisoblash 
Tugun qurilmalari 
Marshrutizatorlar, 
kommutatorlar, kirish 
nuqtalari, shlyuzlar 
Bazaviy stantsiya serverlari 
Tugunlarning joylashuvi 
Oxirgi qurilmalar va bulut 
o’rtasida 
Dasturlanuvchi mantiqiy 
kontroller/Bazaviy stantsiya 
Mijoz va server o’rtasidagi 
masoffa 
Bir yoki bir nechta o’tishlar 
Bir o’tish 
Kirish mexanizmi 
Bluetooth, Wi-Fi, mobil 
tarmoqlar 
Mobil tarmoqlar 
Javob berish tezligi 
O’rtacha 
Yo’qori 
30.5-rasmda siz integratsiya yechimining umumiy ko'rinishini 
ko'rishingiz mumkin. 
30.5-rasm. Integratsion yechimning umumiy arxitekturasi 

---

98 
Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
 
Sxemada operator ish joylari mavjud emas, lekin ko'p hollarda ular 
tashkilotning boshqarish perimetri ichida joylashgan. Shamol turbinalari yoki 
neft konlari kabi uzoq joylar va so'nggi qurilmalar uchun tizimni amalga 
oshirishda operatorlarning ish joylari markazlashtirilishi mumkin va yuqoridagi 
integratsiya sxemasi boshqaruv perimetridan chegaraviy hisoblashni chiqarib 
tashlaydi. Nazorat perimetri deganda odamlar va jihozlarning nazoratsiz 
mavjudligi olib tashlanadigan binolar yoki maydon tushuniladi. Bunga misol - 
ofis, kirishni boshqarish quvvatiga ega elektr stantsiyasi va boshqalar. 
Nazorat savollari 
1. IoT tushunchasi. 
2. Qaysi yillar IoT konseptsiyasi uchun burilish momenti hisoblanadi? 
3. IoT konseptsiyasining mazmuni nimadan iborat?
4. IoT ning rivojlanish tendentsiyalari. 
5. Blockchain va IoT. 
6. Aqlli shahar va IoT. 
7. IoT ni rivojlantirishning asosiy texnologiyalari 
8. IoT uchun simsiz tarmoqlar qanday turlarga ajratiladi? 
9. Bulutli hisoblash texnologiyasining mazmunini tushintiring. 
10. Tumani hisoblash texnologiyasining mazmunini tushintiring. 
11. Chegaraviy hisoblash texnologiyasining mazmunini tushintiring. 
12. Bulutli hisoblash tizimlarining asosiy xususiyatlari nimalardan iborat? 
13. Bulutli hisoblashning kamchiliklari va cheklanganliklari nimalardan 
iborat? 
14. Tumanli hisoblashning afzalliklari nimalardan iborat? 
15. Bulutli va tumanli hisoblashning asosiy farqlari nimalardan iborat? 
16. Tumanli va chegaraviy hisoblashning asosiy farqlari nimalardan 
iborat? 

---

Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
99 
“TASDIQLAYMAN” 
O’quv ishlari bo’yicha direktor
o’rinbosari 
________________M.Allamova 
“___”______2021 yil 
NAZARIY O’QUV MASHG’ULOTNING O’QITISH TEXNOLOGIYASI № 21 
Guruhlar 
Dars o’tiladigan 
sana 
Mavzu(nomi): Tarmoq model tushunchasi 
O’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli 
Vaqt: 80 daqiqa 
Ta’lim oluvchilar soni
 
O’quv mashg’ulot shakli va turi 
O’quv mashg’ulot rejasi:
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Tarmoq model tushunchasi
to’g’risidagi bilim (ko’nikma)larni 
shakillantirish(mustahkamlash.). 
O’qitish natijasi 
Ushbu mavzuni o’zlashtirishnatijasida 
o’quvchida shakllanadigan asosiy bilim 
,ko’nikma yoki kompetensiyalar.
Pedagogik vazifalar. 
1