Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi

Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
83 
ZAMONAVIY KOMPYUTER TARMOQLARIGA QO'YILADIGAN TALABLAR VA 
KOMPYUTER TARMOQLARINI QURISHNING ASOSIY MUMMOLARNI 
AMALIY O'RGANISH 
Reja
1. IoT uchun tarmoqlar 
2. Bulutli, tumanli va chegaraviy hisoblash texnologiyalari 
IoT uchun tarmoqlar. IoT ning asosiy tushunchalari va ta'riflari 
Internet ashyolari - bu muhim texnik, ijtimoiy va iqtisodiy ahamiyatga 
ega bo'lgan yangi mavzu hisoblanadi. Iste'mol tovarlari, bardoshli tovarlar, 
avtoulovlar va yuk mashinalari, sanoat va energiya komponentlari, sensorlar 
va boshqa kundalik ob'ektlar Internetga ulanish va yuqori funksiyali ma'lumot 
tahlillari bilan ishlab chiqilmoqda, ular bizning ishlashimiz, yashashimiz 
uslubini inqilob qilishni va'da qilmoqda. Yaqin kelajakda IoT ning Internetga 
va iqtisodiyotga ta'sirini baholash juda qiyin va ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, 2025 
yilga kelib 100 milliard qurilma IoT funktsiyalari bilan jihozlanadi va ularning 
ta'sirining global iqtisodiy ta'siri 11 trln AQSh dollarini tashkil etadi. 
Ammo shu bilan birga, Internet ashyolari tarmoqlari bir qator 
qiyinchiliklarga duch kelmoqda, bu bizga uning potentsial foydalaridan 
foydalanishga xalaqit berishi mumkin. Cheklangan Internetga ulangan 
qurilmalar haqida doimiy xabarlar, kuzatuv xavotirlari va shaxsiy daxlsizlikka 
oid tashvishlar allaqachon jamoatchilik e'tiborini jalb qilgan. Texnik 
muammolar hanuzgacha hal qilinmayapti, siyosat, qonunchilik va keyingi 
rivojlanishda yangi muammolar paydo bo'lmoqda. Ushbu hujjat Internet 
narsalar jamiyati a'zolariga uning potentsial xavf-xatarlari va manfaatlariga oid 
turli taxminlarni hisobga olgan holda ushbu masala bo'yicha dialogni olib 
borishga yordam berish uchun mo'ljallangan. Internet ashyolari turli sohalarda 
bir qator murakkab masalalarni ko'taradi 
Interneti ashyolari (IoT) atamasi 1999 yilda Massachusets universitetidagi 
Auto-ID markazining uchta asoschilaridan biri Kevin Eshton tomonidan ishlab 
chiqilgan. Ushbu atamaning bir nechta ta'riflari mavjud va ularning har biri 
etarli darajada aniq emas. Biz Gartner tomonidan tavsiya etilgan ta'rifdan 

---

84 
Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
 
foydalanamiz (ERP atamasini birlashtirgan): "Things of Internet - bu tashqi 
muhit bilan o'zaro aloqada bo'lish, ularning holati to'g'risida ma'lumotlarni 
uzatish va tashqi tomondan ma'lumot olish imkonini beradigan ichki 
texnologiyalarga ega jismoniy ob'ektlar tarmog'i. 
Internet ashyolarining ajralmas qismi bu ashyolarning sanoat (yoki 
sanoat) Interneti (ashyolarning sanoat Interneti, IIoT). Shu bilan birga yangi 
atama paydo bo'ldi, hamma narsa Interneti (IoE), bu yaqin kelajakda Internet 
ashyolari terminini almashtiradi. 
30.1-rasm. IoT tarmog’ining tuzilishi 
Texnik nuqtai nazardan, "Internet of Things" bu tashqi muhitdan har xil 
ma'lumotlarni olish va insonning minimal ishtirokida qayta ishlashni 
ta'minlaydigan texnologiyalar to'plamini birlashtiruvchi atama. Bunda 
to'g'ridan-to'g'ri Internetdan foydalanish asosiy rol o'ynamaydi. Keng 
ma'noda "Internet" so'zi o'rganilayotgan tushuncha kontekstida nafaqat 
Internet, balki atrofdagi dunyo haqidagi to'plangan ma'lumotlarni uzatishning 
boshqa vositalarini ham anglatadi. 
Internet ashyolari konseptsiyasini turli xil texnologiyalar to'plamidan 
foydalanib amalga oshirish mumkin, elektron kuzatuv ulardan biri. Bugungi 

---