Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi



Download 5,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/63
Sana01.07.2022
Hajmi5,09 Mb.
#724471
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   63
Bog'liq
Kompyuter tarmoqlari s1yGWka

Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
 
KOMPYUTER TARMOQLARI TURLARI: MAHALLIY, MINTAQAVIY VA GLOBAL 
Reja: 
1
 
Tarmoq turlari haqida tushuncha 
2
 
Mahalliy va mintaqaviy tarmoq 
3
 
Global tarmoq 
Kompyuter tarmoqi (hisoblash tarmoqi) – bu hisoblash mashinalari 
(kompyuterlar, serverlar, mashrutizatorlar va boshqa) o’rtasida ma’lumot 
almashishni ta’minlovchi tizim.Ma’lumotlar almashish uchun esa turli 
vositalardan foydalaniladi. 
Klassifikatsyasi (tasnifi) 
Hududiy yoyilganligiga ko’ra: 

BAN
(Body Area Network) – kompyuter qurilmasiga quralgan yoki 
taqiluvchi tarmoq. 

PAN
(Personal Area Network) – bitta kishiga tegishli, turli qurilmalar 
birgalikda hamjihat ishlashi uchun mo’ljallangan shaxsiy tarmoq. 

LAN
(Local Area Network) – mahalliy tarmoq, odatda uncha katta 
bo’lmagan hududni yoki guruhni (uy, ofis, bino, universitet) qamrab oluvchi 
tarmoq. “LAN” atamasini uy, kichkina ofis tarmoqi, hududi bir necha yuz 
gektardan iborat bo’lgan katta zavod darajasida tashkil qilingan tarmoqlarga 
ishlatish mumkin. Bazi manbalarning horij manbalari takidlashicha -mahaliy 
tarmoq, 10km radiusni ham qamrashi mumkin. Mahalliy tarmoq yopiq turdagi 
tarmoq bo’lib, tarmoqdan foydalanish huqudi faqat ma’lum 
foydalanuvchilarga berilgan, ya’ni ish faoliyati bevosita tarmoq bilan bog’liq. 

CAN
(Campus Area Network) – kampuslar tarmoqi (binolar a’ro), bir 
biriga yaqin bo’lgan binolarni birtta mahalliy tarmoqqa yig’adi. 

MAN
(Metropolitan Area Network) – mintaqaviy tarmoq, shahar a’ro 
yoki shaharlar a’ro, mahalliy tarmoqqa ulangan hisoblash qurilmalarini, 
tuzulmalarni bir biriga bog’lovchi katta tarmoq. 

WAN
(Wide Area Network) – katta hududlarni qamrab olgan global 
tarmoq. U lokal tarmoq va boshqa telekommunikatsion tarmoqlarni va 
qurilmalarni o’z ichiga olgan. 
Arxitekturasi bo’yicha 

Klient-server

Bir darajali tarmoq (markazlashmagan yoki pir tarmoq) 
Tarmoq topologiyasi bo’yicha 

Shina 


Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
55 

Halqasimon 

Yulduzsimon 

Va h.k.z 
Malumot almashish vositasi bo’yicha 

Simli (telefon simlari, koaksial kabellar, o’rama juft kabellar, 
shishatolali-optik kabellar) 

Simsiz (ma’lumotlarni turli radiosignal chastata diapazonlar orqali 
yuborish) 
Funksional vazifasiga ko’ra 

Ma’lumotlar saqlash tarmoqi 

Protsesslarni boshqaruvchi tarmoq 

Server ferma 

Uy tarmoqi yoki SOHA (small office/home office) tarmoqi 
Ma’lumot yuborish tezligiga ko’ra 

Past tezlik (10 Mbit/s gacha) 

O’rta tezlik (100 Mbit/s gacha) 

Yuqori tezlik (100 Mbit/s dan yuqori) 
Tarmoq Operatsion tizimi bo’yicha 

Windows asosida 

UNIX asosida 

NetWare asosida 

Cisco asosida 

Linux asosida 
Mahalliy tarmoq 
Mahalliy tarmoq – uncha katta bo’lmagan hududagi yoki bir necha 
binodagi (uy, ofis, firma, ta’lim dargohi) kompyuterlar o’zaro ma’lumot 
almashish uchun birlashgan tarmoqi. 
Tarmoqlari tasniflashni ko’plab yo’llari mavjud. Tasniflashda eng asosiy 
mezon qilib, tarmoqni tanday qilib administratorlash olingan. Yani 
tarmoqning qanday tashkil qilinganiga va qanday boshqarilishiga qarab, 
mahalliy, taqsimlangan, shahar yoki global tarmoq ajratish mumkin. Tarmoqni 
yoki uning biror qismini tarmoq administratorlari boshqaradi.
Mobodo bu murakkab tarmoqlarbo’lsa, administratorlarning huquqi va 
majburiyatlari qat’iy belgilab qo’yilgan bo’ladi va administratorlar guruhi 
barcha hatti harakatlariga hujjat yuritiladi va yozib boriladi. 
Kompyuterlar bir-biri bilan turli vositalar yordamida bog’lanishi mumkin: 
mis o’tkazuvchili (o’rama juft kabel), optik o’tkazuvchili (optik kabel) va 


56 
Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
 
radiokanal (simsiz texnologiyalar). O’rama juft va optik kabellarda aloqa, 
Ethernet va shu kabi vositalar yordamida o’rnatiladi. Alohida lokal hisoblash 
tarmoqi shlyuz orqali boshqa lokal hisoblash tarmoqi bilan bog’langan bo’lishi 
mumkin, bundan tashqari global hisoblash tarmoqining bir qismi bo’lishi 
mumkin (misol uchun, Internet) yoki unga ulanish imkoni. 
Ko’proq lokal tarmoqlar Ethernet texnologiyasi asosida qurilgan. 
Takidlash joizki, avval Frame Relay, Token ring protokollari ham qo’llanilgan, 
lekin bugungi kunga kelib ularni kam uchratish mumkin va eskirgan 
hisoblanadi. Ularni faqat ixtisoslashgan logaratoriya, talim va harbiy 
muassasalarda ko’rish mumkin. 
Oddiy lokal tarmoqni tashkil qilish uchun mashrutizatorlar, 
kommutatorlar, simsiz ulanish nuqtasi, simsiz mashrutizatorlar, modem va 
tarmoq adapterlaridan foydalanish mumkin. 
Mintaqaviy tarmoq 
Mintaqaviy tarmoq – bu shahar va shaharlar aro hisoblash mashinalarini 
va uzellarini yig’gan tarmoq bo’lib, hajmi bo’yicha global tarmoqdan kichik, 
mahalliy tarmoqdan katta. 
Mintaqaviy tarmoqga yorqin misol kabelli televidenya. U bazi 
sabablarga ko’ra, oddiy antennali efir sifati past bo’lgan hududlarda 
qo’llanilgan. Bunday hududlarda umumiy antenna biror balandroq tepalikka 
o’rnatilgan va signal abanent uyiga kabel orqali borgan. Bundan kelib 
chiqadiki, mintaqaviy tarmoq provayderning tayanch nuqtalaridan bir. 
Global tarmoq 
Global tarmoq –katta hudud va ko’p hisobdagi uzellarni (“tugun”) lokal 
tarmoq va boshqa telekommunikatsion tarmoqlarni va qurilmalarni o’z ichiga 
olgan tarmoq. 
Global hisoblash tarmoqi, but bo’lmagan tarmoqlarni shunday 
jamlaydiki, foydalanuvchilar va kompyuterlar, qayerda bo’lishidan qat’iy nazar, 
global tarmoq ishtirokchilari bir-biri bilan o’zaro tasirni yo’qotmaydi. 
Global tarmoq bir uchi mashrutizator bilan lokal tarmoqqa, ikkinchi uchi 
esa kommutator orqli global tarmoqning boshqa qismlariga ulangan. Global 
tarmoqni tashkil etishda asosan TCP/IP, SONET/SDH, MPLS, ATM va Frame 
relay protakollari ishlatiladi.


Kompyuter tarmoqalri fanidan o’qitish materiallar to’plami 
 
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
 
 
57 
“TASDIQLAYMAN” 
O’quv ishlari bo’yicha direktor
o’rinbosari 
________________M.Allamova 
“___”______2021 yil 
NAZARIY O’QUV MASHG’ULOTNING O’QITISH TEXNOLOGIYASI № 10 
Guruhlar 
Dars o’tiladigan 
sana 
Mavzu(nomi): Faol va passiv uskunalar. Yakuniy va oraliq tizimlari 
O’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli 
Vaqt: 80 daqiqa 
Ta’lim oluvchilar soni
 
O’quv mashg’ulot shakli va turi 
O’quv mashg’ulot rejasi:
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Faol va passiv uskunalar. Yakuniy va oraliq tizimlari
to’g’risidagi bilim 
(ko’nikma)larni shakillantirish(mustahkamlash.). 
O’qitish natijasi 
Ushbu mavzuni o’zlashtirishnatijasida o’quvchida 
shakllanadigan asosiy bilim ,ko’nikma yoki 
kompetensiyalar.
Pedagogik vazifalar. 
1

Download 5,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish