Kompyuter injiniringi” fakulteti “kompyuter tizimlari” kafedrasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

“KOMPYUTER INJINIRINGI” FAKULTETI

“KOMPYUTER TIZIMLARI” KAFEDRASI


«MA’LUMOTLARNING INTELLEKTUAL TAHLILI» fanidan




Mavzu: Data miningni modellashtirish va model turlari


Bajardi: Rustam Abduqahorov
Tekshirdi: Bekmuratov D.Q.
Guruh: 401-19

SAMARQAND – 2022


Mavzu: Data miningni modellashtirish va model turlari
Reja:

1. 
   Data miningni modellashtirish.
   
2. 
   Model turlari.
   

Tayanch so’zlar va iboralar: data mining, Data mining jarayoni, modellashtirish, model turlari, model, matematik model, modelni qurish, modelni yaratish, modelni tekshirish.
1. Modellashtirish

Keng ma’noda modellashtirish-ilmiy distipleniya bo’lib, uning maqsadi-real dunyoni bilish uchun modellarniyaratish vaishlatish usullarini o’rganishdir.

Modellashtirish –hozirgi vaqtda kelajakning variantlarini qurishning va alternative yechimlarining potensial oqibatlarini aniqlash va ularni obektiv taqqoslashningb yagona tizmlashtirilgan usulidir.
Modellashtirish – malumotlarni tadqiq qilishning mashxur va samarali usuli bo’lib ma’lumotlar taxlilini asosidir.
Real xayotta tajriba o’tkazishb imkoni bo’lmagan ko’plab xolatlar bor, shunday xolatlarga modellashtirish qo’llaniladi.
Jarayon sifatida modellashtirish, modelni yaratish va uning tahliliy nuqtai nazaridan tadqiq qilinayotkan obektning muxim xisoblangan xususiyatlariga o’xshash xususiyatlarini o’rganish deganidir.
Shunday qilib modellashtirish yordamida yaratyilgan modellarni xususiyatlarini tadqiq qilish yo’li bilan obektlar xususiyatlari o’rganiladi.
Modellashtirish – usul jarayon va fan Data Mining usullaridan foydalanilganda modellashtirishdan keng qo’llaniladi. Data Mining modellaridan foydalanish yo’li bilan tahlili bajariladi. Data Mining modellari yordamida qaror qabul qilish uchun ishaydigan foydali oldin ma’lum bo’lmagan interpritatsiya qilinishi mumkin bo’lgan axborot aniqlanadi.
Moderial real obekt jarayon yoki xodisa haqida soddalashtirilgan tasavvurdir. Data Mining modelini yaratish va ishlatish tahlil qilinayotkan obektning tendensiyalarini tushunish, anglash va oldindan tamirlashni boshlash uchun kalit momenti bo’ladi. Data Mining modellarini qurishni modellashtirilayotkan obiekt, jarayon, xodisani tadqiq qilish yoki o’rganish va qaror qabul qilish uchun kerak bo’lgan yangi bilmlarni yechish maqsadida amalga oshiriladi. Data Mining modelidan foydalanish aniq holatda eng maqul qarorni aniqlashka yordam beradi.
Taxlilni modelchi o’rganilayotkan obektning o’xshashi sifatida yaratadi. Modellar har xil tasvir, sxema, matematik formula va boshqa ko’rinishda yozish mumkin. Modelning sxematik misoli kursning birinchi bo’limidagi sinflash masalasiga bag’ishlangan ma’ruzada ko’rib chiqilgan.
Tadqiqotlarda modellardan foydalanishning Afzal tomoni tadqiq qilinayotkan obektga nisbatan modelning soddaligir. Buinda modellar obektga tadqiqot maqsadining nuqtai nazaridan eng muhim omillarini ajratib ikkilamchi detallarga chalg’imaslikka imkon beradi.oxirgi gapdan ckelib chiqadiki model o’z tavsifi bo’yicha abstract bo’lgani uchun to’liq emaslik xususiyatiga ega.
Soda misol keltiramiz. Aytaylik firma mijozlarining ma’lumotlar bazasi bor, unda mijoz foydani, oilaviy xolati, yoqtirishlari vaboshqalari haqida axborot bo’ladi. Bu axborot asosida ma’lum mijoz firmaning yangi maxsulotini potensial xaridori bo’lishini aniqlash kerak.
Model yaratilayotkanda biz mijoz tanlovi ma’lumotlar bazasidagi xarakteristikalar bilan belgilanadi deb xisoblaymiz va ularni shu masala uchun muxim deb o’ylaymiz. Lekin mijoz qaroriga boshqa omillar ham tasir etishi mumkin. Masalan moda reklama tasiri. Bozorda boshqa ishlab chiqaruvchilarning shunga o’xshash maxsulotlari chiqishi. Bu omillar xisobga olinmagan. Demak modeldan foydalanish jarayonida uning tuzilmasi omillarni aniqlashtirish yo’li bilan takomillashtirish kerak.