Kompyuter injiniringi ” fakulteti “dasturiy injiniring” kafedrasi

Алгоритмни ёзиш усуллари: сўзли, формулали, жадвалли, график.


Информацион модель тушунчаси
Информация компьютерда қайта ишлаш учун хом-ашё сифатида хизмат қилади, яъни металлургик ишлаб чиқаришда металл руда хом-ашё ҳисобланиши каби. Лекин, ихтиёрий хом-ашё қайта ишловда самарали бўлиши учун дастлабки тайёргарликка эга бўлиши керак. Бу тўлалигича информацияга тегишли. Демак, бизда ўрганиш учун ҳисоблаш техникасига жалб этмоқчи бўлган бирор бир ҳодиса мавжуд. Биринчи навбатда биз қизиқтираётган ҳодиса ҳақидаги информацияларни йиғамиз, сўнг бу информацияни системалаштирамиз ва синфларга ажратамиз. Бундан кейин берилган ҳодисани ифодаловчи моделни қурамиз. Модель сўзи французчадан келиб чиққан бўлиб, дастлабки маъноси бу – бирор физик обьект ёки ҳодисанинг аниқ кўринишини берувчи намунадир. Биз физик эмас, балки информацион моделдан фойдаланамиз. У ҳодисани махсус математик аппарат, график, диаграммалар ёрдамида ифодалайди. Модель ҳодисанинг характерли белгилари ва асосий томонларини очиб бериш имконини беради. Математик ва имитацион моделлаштириш мавжуд.
Математик моделлаштириш – ҳодиса тадқиқоти ва ифодаси учун математик аппаратни қўллаш. Аниқ математик модель объектнинг ҳолатини кузатиш ва уни таҳлил қилиш имконини беради.
Имитацион моделлаштириш – асосан саноатда қўлланилади, ҳисоблаш техникаси ва махсус программа таъминоти ёрдамида реал мавжуд бўлмаган қурилмада бир қатор текширишлар ўтказиш имконини беради. Бундай моделлаштиришни қўллаш хом-ашё ишлаб чиқаришни тезлаштиради, чунки қуриш ва тадқиқ қилиш жараёни қисқаради, хатолар миқдори ва уларнинг баҳоси камаяди. Масалан, «Боинг» фирмаси узоқ йиллар давомида қўлланиб келинган жойни режалаштиришни ишлаб чиқиш, йўловчилар ўриндиқларининг жойлашуви, самолёт салонининг натурал моделларини яратишдан бош тортди, уларни компьютер моделларига алмашди. Бу миллионлаб долларларнинг тежалиши ва самолётларнинг янги моделларини ишлаб чиқиш муддатларини қисқартирди.
Моделни қуриб бўлгандан сўнг унга мос алгоритмни яратиш босқичига ўтилади.