Kompyuter injiniring" fakulteti "Kompyuter Tizimlari" kafedrasi

Ushbu boshlang’ich sodda buyruqlar to’plami odamlar kompyuter 

Ushbu boshlang’ich sodda buyruqlar to’plami odamlar kompyuter 

bilan aloqa qila oladigan tilni tashkil qiladi. Bunday tilga mashina tili 

deyiladi. Yangi kompyuterni yaratishda ushbu kompyuterning mashina 

tiliga qaysi buyruqlarni kiritishni hal qilishi kerak. Bu kompyuterni 

qanday maqsada ishlatilshiga va u hal qilishi kerak bo’lgan vazifalarga 

bog’liq. Kompyuterni loyihalashda murakkabliklarni oldini olish va 

kerakli elektronikaning narxini pasaytirish uchun mashina buyruqlarini 

iloji boricha sodda bo’lishiga harakat qilish odatiy holdir. Mashina 

tillarining aksariyati juda sodda, bu ularga yozishni qiyin va zerikarli 

qiladi. Vaqt o’tishi bilan amalga oshirilgan bu oddiy kuzatuv, har biri pastki

mavhumlik (absraktsiya) sathi ustiga qurilgan bir qator 

mavhumlashtirishlarni yaratilishiga olib keldi. SHunday qilib, qanday 

qilib murakkabliklarni yengish mumkin va dizayn jarayoni muntazam va 

tartibli bo’lishi mumkin. Biz ushbu yondashuvni ko’p bosqichli 

hisoblash deb ataymiz. 

Bo'yicha tasniflash rivojlanish bosqichlari(avlod bo'yicha) foydalanish nuqtai nazaridan hisoblashning evolyutsiyasini aks ettiradi element bazasi va kompyuter arxitekturasi: birinchi avlod (1950-yillar) - elektron vakuumli naychalarga asoslangan kompyuterlar; ikkinchi avlod (1960-yillar) - diskretlarga asoslangan kompyuterlar yarimo'tkazgichli qurilmalar(tranzistorlar); uchinchi avlod (1970-yillar) - yarimo'tkazgichli integral mikrosxemalar asosidagi past va o'rta darajadagi integratsiyaga ega kompyuterlar (bir dizayndagi yuzlab tranzistorlardan minglab tranzistorlargacha); to'rtinchi avlod (1980-yillar) - yirik va juda katta integral mikrosxemalarga asoslangan kompyuterlar (bir konstruktsiyada o'n minglab tranzistorlardan millionlab tranzistorlargacha); beshinchi avlod (1990-yillar) - oʻnlab mikroprotsessorlar bilan parallel yoki parallel vektor tuzilmasi boʻlgan oʻta murakkab mikroprotsessorlarda bir vaqtning oʻzida oʻnlab ketma-ket buyruqlarni bajaradigan kompyuterlar; oltinchi va keyingi avlodlar - massiv parallellik va neyron tuzilishga ega optoelektron kompyuterlar (neyron biologik tizimlar arxitekturasini taqlid qiluvchi ko'p sonli oddiy mikroprotsessorlarning taqsimlangan tarmog'i). tomonidan ish sharoitlari Kompyuterlar ikki turga bo'linadi: