Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
“Kompyuter injineringi” fakulteti 218-20 (008) guruh talabasi
Sherov Javohirning ‘Dasturiy injineringa kirish’ fanidan yozgan
AMALIY ISHI - 1 Topshirdi: Sherov Javohir
Qabul qildi: Azizova Madina
UML afzalliklari
• UML modellashtirilayotgan tizim elementlari uchun grafik belgilardan foydalanadi va UML diagrammalari tushunarli darajada sodda;
• UML turli jihatlarni hisobga olgan holda deyarli har qanday nuqtai nazardan tizimlarni tavsiflash imkonini beradi;
• UML ob'ektga yo'naltirilgan: uning tahlil qilish va qurish usullari semantik jihatdan zamonaviy OOP tillarida qo'llaniladigan dasturlash usullariga yaqin;
• UML ochiq standartdir. Standart tizimlarni tavsiflash uchun eng zamonaviy talablarga javob beradigan versiyadan versiyaga rivojlanadi va rivojlanadi; •
qo'shimcha matn va grafik turlarini kiritish imkonini beruvchi kengaytma mexanizmini o'z ichiga oladi, bu UML dan nafaqat IT sohasida foydalanish imkonini beradi.
UML (Unified modeling language) – ishlab chiqiladigan dasturiy ta’minotni tasniflash, visual tasvirlash, qurish vahujjatlashtirish uchun standart til hisoblanadi.
UML tizimning strukturali va bog’langan ko’rinishlarini tasvirlashda ishlatiladi.
Bunda UML ning turli ko’rinishdagi diagrammalaridan (asosan 9 ta diagramma mavjud) foydalaniladi. Ushbu diagrammalar orqali tizimda bajariladigan jarayonlarni visual tasvirlash va obyektlar orasidagi bog’lanishni ko’rsatish mumkin. Mazkur amaliy ishda biror bir tizimning umumiy strukturasi, use case, class va sequnce diagrammalrini yaratishini ko’rib o’tamiz. Use case diagram – bu tizimdagi case lar va actor lar orasidagi bog’lanish diagrammasi bo’lib, bunda tizimning foydalanuvchilari va tizim tashkil etuvchi qismlari orasidagi bog’lanish tasvirlanadi. Class diagram – bu turdagi diagrammada sinflar, interfeyslar, hamkorlik va ularning bog’lanishlari ko’rsatiladi. Bu diagramma tizimdagi mavjud sinflarni, ularning atributlari, metodalari va interfeys xususiyatlarini ko’rsatadi.
Sequence diagram – o’zaro munosabat diagrammasi bo’lib, bunda tizim tasjkil etuvchi modullari orasida o’zao bog’likliklar aniq ko’rsatiladi. O’z navbatida UML diagrammalridan “collobaration diagram” ham obyektlar yoki modullar aro o’zaro munosabatni ta’minlaydi va tizining dinamik ko’rinishda holatini ko’rsatib beradi.
UML diagrammalarining turlari UMLda diagrammalarning 14 turi mavjud. Ularni 2 toifaga bo'lish mumkin:
• strukturaviy axborot tuzilmasini ifodalash;
• xulq-atvor tizimning xatti-harakatlarini va o'zaro ta'sirlarning turli tomonlarini ifodalaydi. Xulq-atvor diagrammalarining alohida kichik turlari ko'rib chiqiladi o'zaro ta'sir diagrammasi. UML diagramma turi ierarxiyasi, sinf diagrammasi bilan ifodalanadi Strukturaviy diagrammalar 1. Sinf diagrammasi ob'ektga yo'naltirilgan modellashtirishning asosiy elementidir. Ushbu diagramma yordamida (aslida, orqali sinflar, ularning atributlar, usullari va sinflar orasidagi bog'liqliklar) domen modeli va modellashtirilgan tizimning tuzilishini tavsiflaydi.
2. Komponent diagrammasi dastur kodining katta bloklarga (strukturaviy komponentlarga) bo'linishini ko'rsatadi va ko'rsatadi bog'liqliklar ular orasida. Komponentlar paketlar, modullar, kutubxonalar, fayllar va boshqalar bo'lishi mumkin
3. Obyekt diagrammasi ma'lum bir vaqtda modellashtirilgan tizimning to'liq yoki qisman bo'lagini ko'rsatadi. U sinf misollarini (ob'ektlarini), ularning holatini (joriy atribut qiymatlari) va ular orasidagi munosabatlarni ifodalaydi.
4. Kompozit struktura diagrammasi sinflarning ichki tuzilishini va iloji bo'lsa, ushbu tuzilmaning elementlari o'rtasidagi o'zaro ta'sirlarni ko'rsatadi.
5. Paket diagrammasi paketlarni va ular orasidagi munosabatlarni ko'rsatadi. Ushbu turdagi diagrammalar model elementlarini ma'lum mezonlar bo'yicha guruhlarga birlashtirib, model tuzilishini soddalashtirishga (va shunga mos ravishda u bilan ishlashga) xizmat qiladi.
6. Joylashtirish diagrammasi dasturiy ta'minot komponentlarini joylashtirishni simulyatsiya qiladi ( artefaktlar) hisoblash resurslari / apparat komponentlari ( tugunlar).
7. Profil diagrammasi UML ni turli sohalar va sohalarga moslashtirish imkonini beruvchi kengaytma mexanizmini tavsiflaydi. Men o’zim uchun kichik bir “EDUHOME” o’quv markazi jamoasini oldim.Ularning asosiy ishi barcha mutahasisslikni o’rgatish va IELTS 7+ darajasini olishda mukammal loyihalashtirilgan o’quv dasturi bo’yicha dars berishdan iborat. Jamoa Rahbari O’quv rejasini yurituvchi menejer Dars jarayonlarini nazorat qiluvchi menejer Bu Ish jarayonining tashkil etilishi (hayot sikli) Sinf diagrammasi Sinf diagrammalaridan foydalanish Sinf diagrammasi tizimning statik ko'rinishini ifodalash uchun ishlatiladi. Bu komponent va joylashtirish diagrammalarini yaratishda muhim rol o'ynaydi. Bu har qanday tizim uchun oldinga va orqaga muhandislikni amalga oshirish uchun bajariladigan loyihani yaratishga yordam beradi yoki biz uni asosan qurilish uchun ishlatiladi deb ayta olamiz. U IELTS darajani olishda talabalarga juda katta yordam beradi. Sinf diagrammalaridan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin:
1. Tizimning statik ko'rinishini tavsiflash uchun.
2. Statik ko'rinishdagi har bir misol o'rtasidagi hamkorlikni ko'rsatish uchun.
3. Tizim tomonidan bajariladigan funktsiyalarni tavsiflash. “EDUHOME” jamoasi rahbari. Barcha hujjatlar , rasmiyatchiliklar va tashkiliy ishlar shu odam zimmasida. O’quv rejasini yurituvchi menejer yangi o’quv rejasini tuzadi va kamchiliklarini tuzatish uchun dars jarayonlarini nazorat qiluvchi menejerga yuboradi Dars jarayonlarini nazorat qiluvchi menejer o’quvchilar va o’quv rejasini yurituvchi menejerning fikrlaridan kelib chiqqan holda yangi o’quv loyihasini birlashtiradi va Ishni yakunlab jamoa rahbariga topshiradi Topshirilgan vazifalarni vaqtida bajaradi. Tugallangan ishlarni Dars jarayonlarini nazorat qiluvchi menejerga yuboradi Topshirilgan vazifalarni vaqtida bajaradi. Tugallangan ishlarni Back O’quv rejasini yurituvchi menejerga yuboradi Azolaring ismlari:
String Azolar Yoshi:
Int Azolarning darajasi:
String Maoshi :
Float Jamoa Har bir azo IELTS natijasi:
String Ish staji: Int Bergan darslari:
array Proyekt Davomiyligi:
Int Kelishilgan narxi :
Float Vazifalar jadvali:
String Mijoz ismi yoki Kompaniya nomi:
String Yangi proyekt