Kompyuter arxitekturasiga oid atamalar. Elektron hisoblash mashinalari

Kompyuterning asosiy platasi
Chipset - bu markaziy protsessorning kompyuterning qolgan elektron komponentlari bilan o’zaro aloqasi uchun mikroprotsessor to’plami. Ona plataning barcha imkoniyatlari va undan keyingi ishlashi chipsetga bog’liq.

BIOS (Basic Input Output System) ona plataning eng muhim mikrosxemalaridan biri hisoblanadi, chunki u kompyuterning dastlabki ishga tushirilishi uchun zarur bo’lgan, to’g’ridan-to’g’ri ishlab chiqaruvchi tomonidan o’rnatilgan muhim dasturlarni o’z ichiga oladi.

Protsessor – bu hisoblash tizimi ichidagi ma’lumotlarni qayta ishlaydigan blok.

• 
  Protsessor quyidagilarni bajaradi:
  
  • 
    arifmetik funksiyalar (qo’shish, ko’paytirish va boshqalar),
    
  • 
    mantiqiy funksiyalar (almashtirish, taqqoslash, kodlarni niqoblash va boshqalar),
    
  • 
    kodlarni vaqtincha saqlash (ichki registrlarda),
    

mikroprotsessor tizimining tugunlari orasida kodlarni yuborish va boshqa ko’plab vazifalar.
Asosiy plata. Kompyuterning asosiy qurilmasi uning mikroprosessoridir. Qolgan qurilmalar unga xizmat qiladilar. Asosiy plata esa ularni bir-biriga bog’laydi. Odatda yangi mikroprosessor ishlab chiqilganda, u uchun mo’ljallangan asosiy platada foydalanish uchun yangi mikrosxemalar ham yaratiladi. Bu mikrosxemalar birgalikda chipset (mikrosxemalar to’plami) deb ataladi. Odatda asosiy plata tarkibiga quyidagi qo’shimcha qurilmalar ham kiradi. 1. Ovoz platasi; 2. Videoplata; 3. Mahalliy tarmoqqa kartasi (LAN card).

FSB (Face Side Bus – old tomon shinasi) shimoliy ko’prik shinasi bo’lib, tezkor xotira uchun mo’ljallangan. U kompyuterning takt chastotasini ikkilantirish asosida vujudga keladi.