Kompyuter arxitekturasi faniga kirish ushbu bobda quyidagi bilimlar bayon etilgan

§ ENIAC, IBM PC (Macintosh 1979-1999 y) tarixi.

ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer - Elektron raqamli integrator va kompyuter) – keng ko‘lamli vazifalarni amalga oshirish uchun qayta dasturlash mumkin bo‘lgan ilk elektron hisoblagich bo‘lib, elektron raqamli integrator va 1945 yilda dasturlashtiriladigan birinchi umumiy maqsadli elektron kompyuter hisoblanadi.


4-rasm
Tizimda o‘nta raqamli 20 ta akkumulyator bor, zamonaviy kompyuterlardagi registrlarga o‘xshash bo‘lgan. Biroq, dastlab hech qanday xotiraga ega bo‘lmagan. Agar keyinchalik foydalanish uchun oraliq qiymatlar kerak bo‘lsa, hisob -kitoblarga ko‘ra, ular kartalarni ochish va kerak bo‘lganda o‘qish uchu. ENIAC sekundiga taxminan 385 marta ko‘paytirishi mumkin edi. ENIAC dasturlari plagin simlari va kalitlarga asoslangan funktsional jadvallardan iborat. Tizimni dasturlash mashaqqatli jarayon bo‘lib, ko‘pincha iqtidorli jamoani o‘z zimmasiga oladi.
Vakuum o‘tkazgichlari chidamlilik jixatdan muammolari mavjud bo‘lib, muntazam ravishda muvaffaqiyatsizlikka uchradi, bu har kuni nosozliklar tuzatishni, ajratish va almashtirishni talab qilgan. 1948-yilda tizimni dasturlash imkoniyatini qo‘shish orqali ENIAC yaxshilandi, yaxshilanish tezlikni sezilarli darajada oshiradi. Ushbu yangilanish uchun maslahatchi sifatida Jon Fon Neyman bitta xotira hududiga asoslangan qayta ishlash arxitekturasini taklif qildi. Ko‘pgina zamonaviy protsessorlar Fon Neyman arxitekturasi sifatida tanilgan bo‘lib, hozirda umumiy tuzilmani amalga oshirishda davom etmoqda.
ENIAC -ning dastlabki dasturlari uning rivojlanishi bilan bog‘liq tahlillarni o‘z ichiga oladi va bularga tranzistor va integral sxemaning kashfiyoti tufayli qisqa davr ichida EHMlarning quyidagi jadvalda qiyoslamasi berilgan toʻrt avlodi ishlab chiqarilgan.
1-jadval


5-rasm.
Narxi qimmat hamda o‘lchami katta EHMlarga ko‘p sonli muhandislar va dasturchilar xizmat ko‘rsatishgan. Bunday hisoblash mashinalarining oddiy inson xonadoniga kirib kelishi uchun narxini arzonlashtirish, o‘lchamlarini kichiklashtirish, o‘rnatilgan dastur asosida dasturchilarsiz mustaqil ishlatilishi mumkin bo‘lgan holatga keltirish zarur bo‘ldi. Bu rivojlanish shaxsiy kompyuter (PC – Personal Compyuter) atamasi bilan bog‘langan