Kompyuter arxitekturasi fanidan amaliy ish-1-2-3-4-5 Topshirdi: Gulimmatov Oxunjon Guruh: 830-19

besh sathi konveyer keltirilgan. Bu bloklar - bosqichlar ham deb ataladi.

Birinchi bosqich (S1 bloki) – asosiy xotirada yozilgan buyruqni chaqirib oladi va oraliq xotiraga, ya’ni buyruqlar registri IR-ga joylashtiradi.

Ikkinchi bosqich (S2 bloki) – buyruqni dekodlaydi, ya’ni uni qanday buyruq ekanligini va ushbu buyruqning operandalari qanday operandalar ekanligini aniqlaydi. Operandalar deganda buyruqni bajarilishida qatnashadigan ma’lumotlar tushuniladi.
Uchinchi bosqich (S3 bloki) – oprendalar qayerda joylashganligini aniqlaydi va ularni ichki registrlardan yoki asosiy xotiradan chaqirib oladi.
Tо‘rtinchi bosqich (S4 bloki) – operanda-larni ma’lumotlar trakti orqali
о‘tkazish bilan buyruqni bajaradi.

Beshinchi bosqich (S5 bloki) – hosil bо‘lgan natijani qaytib buyruqda kо‘rsatilgan registrga yozadi.

1 b) - rasmda konveyerni vaqt bо‘yicha qanday amalga oshirilishini kо‘rishimiz mumkin.
Abssissa о‘qi bо‘ylab kо‘rsatilgan vaqt bо‘yicha birinchi siklda S1 bloki 1- inchi buyruqni ishlashni boshlaydi, ya’ni ushbu buyruq xotiradan chaqirib olinadi.
Ikkinchi siklda esa S2 blok 1-inchi buyruqni dekodlashni amalga oshirayotgan paytda, S1 blok 2-nchi buyruqni xotiradan chaqirib oladi.
Uchinchi siklda S3 bloki, 1-inchi buyruq-ning operandalarini chaqirib olayotgan paytda, S2 bloki 2-nchi buyruqni dekodlay-di, S1 bloki esa 3-inchi buyruqni xotira-dan chaqirib oladi.
Tо‘rtinchi siklda S4 bloki 1-inchi buyruq-ni bajarishni amalga oshirayotgan paytda, S3 bloki 2-nchi buyruqning operandalarini chaqirib olayotgan bо‘ladi, S2 bloki 3-inchi buyruqni dekodlayotgan bо‘ladi, S1 bloki esa 4-inchi buyruqni xotiradan chaqirib olayotgan bо‘ladi.
Va nihoyat 5-inchi siklda S5 bloki 1-inchi buyruq bajarilgandan sо‘ng hosil bо‘lgan natijani registrlardan biriga qaytib yozayotganida, konveyerning boshqa bosqich-lari keyingi buyruqlarni ishlashni amalga oshirayotgan bо‘ladilar.
Ushbu kо‘rib chiqilgan – buyruqlarni kon-veyerli ishlash chizmasida, har bir siklni 2 ns deb olsak, bitta buyruqni konveyer-dan о‘tishi uchun 10 ns kerak bо‘ladi.
Birinchi qarashda, bunday konveyer asosida qurilgan kompyuter 1 sekundda
100 millionta buyruqni bajarayotgandek bо‘lib kо‘rinadi. Aslida, konveyerning qо‘llani-lishi natijasida esa, beshinchi bosqichdan boshlab, har bir bosqichda 5-tadan buyruqni bajarilayotganini hisobga olsak, 1 sekundda 500 millionta buyruqni bajarishga erishiladi.

Konveyer g‘oyasini amalga oshirishda ish-latilgan yondoshishlardan yana biri bu – kо‘p sonli funksional bloklarga ega bо‘lgan bitta koveyerdan foydalangan holda hisoblashlarni tashkil etish bо‘ladi.(2-rasm). Ushbu yondoshish asosida qurilgan arxitektura – superskalyar arxitektura deb ataladi.

2-rasm. Beshta funksional blokka ega superskalyar protsessor.

2. 
   rasmda beshta funksional blokka ega bо‘lgan superskalyar protsessorning tuzilishi keltirilgan. Unda buyruqlarni baja-rish bloki bо‘lgan S4 bloki tarkibiga qо‘shimcha funksional bloklar kiritish amalga oshirilgan. Bunday
   

arxitekturadan avval Pentium II, keyinchalik esa Pentium 4 protsessorini qurishda foydalanilgan.