Kompyuter 2013. p65

bob. KOMPYUÒER ÒARMOQLARI VA ULARNING DASÒURIY ÒA’MINOÒI

1. Kompyuter tarmoqlari

Shaxsiy kompyuter qanchalik zamonaviy bo‘lmasin, uning bitta kamchiligi bor, u ham bo‘lsa, faqat bitta foydalanuvchi foy- dalanishiga moslangan. Joriy vaqtda undan bitta foydalanuvchi foydalanib, uning resurslari taqsimlanmaydi.

Kompyuterlarning o‘zaro turli ma’lumotlar, programmalar almashish maqsadida biriktirilishi kompyuter tarmoqlari deyiladi. Kompyuter uchun shunday tarzda (tarmoqqa biriktirilgan holda) foydalanish juda ko‘p afzalliklarga ega.
Kompyuter tarmoq holida ulanganda qurilmalardan birgalikda foydalanish mumkin. Ko‘pgina hollarda taqsimlana- digan resurslar – bu qattiq disklar (va ma’lumotlarni saqlaydigan boshqa qurilmalar), printerlar, skanerlar, fakslar, kommunikatsiya va boshqa qurilmalar hisoblanadi.
Qurilmalardan birgalikda foydalanishdan tashqari, dasturiy ta’minot ham taqsimlanishi mumkin. Òarmoqda dastur ta’minoti taqsimlashining talay usullari mavjud. Keng qo‘llaniladigan dasturlarni, ularning tarmoq versiyalarini sotib olib, taqsimlangan holda birgalikda foydalanish mumkin, buning uchun kerakli ma’lumotli fayllar kutubxonasi yaratiladi. Bundan tashqari, ko‘p foydalanuvchili ilovalarni yaratish mumkin, bu ilovalar ma’lu- motlar bilan bir vaqtda, ko‘p foydalanuvchi ishlashi imkonini beradi. Bu esa o‘z navbatida tejamlarga olib keladi. Shuning uchun ham kompyuter tarmoqlarga biriktiriladi. Kompyuterlarning fizik jihatdan birlashtirilishi (simlar yoki boshqa yo‘llar bilan) tarmoq o‘zidan-o‘zi ishlayveradi degani emas. Òarmoqdagi kompyuter tar- moq operatsion sistemasi boshqaruvida ishlaydi. Kompyuter tar- mog‘i ikki xil bo‘ladi: lokal va global.
Lokal kompyuter tarmog‘i. Lokal kompyuter tarmog‘i tushunchasi nisbiydir. Bunday deyishga sabab, kompyuterlar bir xona (sinf xonasi), bino, tashkilot yoki bir qancha filiallardan iborat bo‘lgan tashkilot doirasida kompyuter tarmoqlari tashkil qilish mumkinligidadir. Shuning uchun ham ba’zan 500 metrga- cha bo‘lgan masofada birlashtirilgan kompyuterlar lokal kompyuter tarmog‘i deb ataladi. Ba’zan uzoqroq masofada joylashgan kom- pyuterlar ham lokal tarmoqqa birlashtirilishi mumkin.