Komputer avlodlar haqidama’lumot

Komputer avlodlar haqidama’lumot.

1 – avlodmashinalari. Bu kompyuterlar XX 40-yillarida paydobo`lgan.  Edison tomonidan  1883yilvakuumdagitukutkazishmumkinliginikashfkilinganigakaramay. 1904 yili Fleming birinchi vakum diodli electron lampani qurdi. Keyinchalik Li de Forrest vakuumniy triod kashf etdi, keyin gaz tulatilgan  electron lampa – tiratron kashf kilindi. 30-yillargacha electron vakumli va gaz tulatilgan lampalar radio texnikada ishlatilgan. Lekin 1931 yilda ingliz olimi Vinni-Vilyams (fizik eksperimentlar uchun) elektr impulsli tiratron schetchik ishlab chikdi, shu bilan u electron lampalarga yangi yo’nalish ochib berdi. EXM da electron lampalar ishlatilishi juda kata muammolar keltirib chiqarardi. Lampalarning uzunligi 7 sm bo’lganligi uchun  mashina xajmi juda kata bulardi. Xar   7-8 minutda bir lampa ishdan chiqardi, undagi lampalar 15 - 20 ming ta bulishini xisobga olsak kuygan lampani topib almashtirishga juda kup vaqt ketardi. Bundan tashkari ular uzidan juda kata issiklik energiyasi chiqarardi, uni ishga solish uchun  maxsus sovutgichlar kerak edi. I avlod kompyuterlariga Mark 1, ENIAC, EDSAC (Electronic Delay Storage Automatic Calculator),  UNIVAC (Universal Automatic Computer) misolbo’laoladi.

2– avlodmashinalari. "Nyu-York Tayms" gazetasining 1948 yilning 1 iyulida  "Bell telefonlaboratoriz" firmasielektronlampao’rninibosaoladiganelektronkurilmaishlabchikarganinie'lonqiladi. Fizik-teoretikDjonBardinvamazkurfirmaningeksperimentatoriUolterBrayttenbirinchitranzistoryaratishdi. Tranzistorgaasoslanganbirinchikompyuterlar 50-yillarning oxirlaridapaydobo`ldi. 60-yillarda tashqitomondananchakichikrokkompyuterlarpaydobo’ldi. Digital Equipment firmasi 1965 yildabirinchixolodilnikkatengkeladigankiymatiatigi 20000 $  nitashkilkiladigan mini-kompyuter PDP-8 yaratdi. Tranzistorningengqulayjixatishundaediki 1 tarnzistor 40 ta elektronlampalarurninibosaolardi.Kompyuterdagiengkattayangiliktezliginingbirsekundga million operatsiyabajaraolishibo’ldi.Tranzistorlikompyuterlaroilasiga "Stretch" (Angliya), "Atlas" (SShA).Ushadavrdagi "BESM-6" (SSSR).

3– avlodmashinalari. Tranzistorlaro’zigayarashaikkinchiavlodkompyuterlarinikeltirganbo’lsauchinchiavlodkompyuterlariyaratilishigasabab integral sxemalarbo’ldi. Integral sxema (uniyanakristall-deb xamatashadi), ustikremnikristalidaniboratbulib 10 mm 2 xajmgaegaedi. Birinchi integral sxemalar (IS) 1964 yilpaydobo’ldi. Boshidaularfaqatkosmikvaharbiysoxadaishlatildi. Xoziresaularnixarkayerdauchratishmumkin (avtomobil, Kiryuvishmoshinasivax.k.). Kompyuterlargakeladiganbo’lsak IS sizularnitasavvuretibbulmaydi! Bitta  IS 1000 tranzistorningurninibosaolardi. Birso’zbilanaytgandakichkinabirkristall30-tonnali Eniakningvazifasinibajaraoladi! UchinchiavlodEXMningishlashtezligi 100 baravaroshdi.

4– avlodmashinalari. Katta integral sxemalar, kristaldabirnecha IS larurnatishmumkinliginiisbotlanganligibilanboshlangan. Mikroelektronikaningusishibittakristallda  minglab integral sxemalarjoylashgaimkonberdi. 1980 yilgakelib, unchakattabulmagankompyuterningmarkaziyprotsessorini 1,61 sm2ga urnatishmumkinekanliginiishlabchikishdi. Mikrokompyuterlar davri boshlandi. Zamonaviy mikro EXMning tezligi qanday? U uchinchi avlod kompyuterlaridan 10 baravar  tezroq ishlaydi.