Kompleks birikmalarning analitik kimyodagi ahamiyati. Sayfullayeva Fotima 2-Kurs talabasi

Analitik kimyoda kompleks birikmalarning ahamiyati katta. Bunday birikmalar elementlarning modda tarkibida bor-yo’qligini bilishda (sifat analizi), modda tarkibining qancha foizini tashkil etishini aniqlashda (miqdoriy analiz) va elementlarni bir-biridan ajratish (ekstraksiya) maqsadida ishlatiladi.

• 
  Analitik kimyoda kompleks birikmalarning ahamiyati katta. Bunday birikmalar elementlarning modda tarkibida bor-yo’qligini bilishda (sifat analizi), modda tarkibining qancha foizini tashkil etishini aniqlashda (miqdoriy analiz) va elementlarni bir-biridan ajratish (ekstraksiya) maqsadida ishlatiladi.
  
• 
  Ko’pchilik kationlar tuzlari aralashmasiga etarli miqdorda ammiak eritmasi ta’sir ettirilganda kationlar gidroksidlar holida cho’kmaga tushadi. Bunda Cu2+, Ag+, Zn2+, Ni2+, Co2+ kabi ionlarning gidroksidlari mo’l ammiak eritmasida erib ketib, [Cu(NH3)4]2+, [Ag(NH3)2]+, [Zn(NH3)4]2+, [Ni(NH3)6]2+ ga o’tadi, Co2+ esa kislorod ishtirok etmaganda [Co(NH3)6]2+ tarkibli kompleks ionlarini hosil qiladi.
  

Co2+ kislorod ishtirok etganda esa Co3+ ionining bir necha ammiakatlari hosil bo’ladi.

• 
  Co2+ kislorod ishtirok etganda esa Co3+ ionining bir necha ammiakatlari hosil bo’ladi.
  
• 
  Bazi kompleks ammiakatlar o’ziga xos rangga ega bo’ladi:bu rangga qarab ayni kompleksni hosil qilgan metallarning miqdorini aniqlash mumkin. Masalan, rangsiz yoki suvda erimaydigan asoslar hosil qiluvchi tuzlar aralashmasida mis bor-yo’qligini aniqlash uchun shu eritmaga mo’l miqdorda ammiak eritmasi qo’shilganda cho’kma hosil bo’ladi. Uni filtrlab ajratilganda yashil zangori rangli filtrat hosil bo’ladi. Bu filtratga [Cu(NH3)4)]2+ tarkibli kompleks ioni o’tadi; uni kolorimetrik usulda tekshirib aralashmada bo’lgan mis miqdorini aniqlash mumkin. Kaliy ionini aniqlash uchun Na3[Co(NO6)] tarkibli, temir Fe2+ ionini aniqlashda K4[Fe(CN6)], Na+ ioni uchun UO2(CH3COO)2 . Mg(CH3COO)2, Zn2+ uchun (NH4)2[Hg(CNS)4] tarkibli kompleks tuzlaridan reaktiv sifatida foydalaniladi.