Kompleks birikmalar kimyosi

Kompleks birikma hosil qilishda qatna 
shadigan  orbitallar turlari. 
 
Davrlar 
Markaziy 
atomlar 
 s- orbital 
p- orbital 
d- orbital    f-orbital  
1 
N-Ne 
+ 
- 
- 
- 
2 
Li-Ne 
+ 
+ 
- 
- 
3 
Na-Ar 
+ 
+ 
+ 
- 
4 
K-Kr 
+ 
+ 
+ 
- 
5 
Rb-Xe 
+ 
+ 
+ 
- 
6 
Cs-Rn 
+ 
+ 
+ 
+ 
7 
Fr-Ku 
+ 
+ 
+ 
+ 
 
Jadvaldan  ko‘ramizki,  koordinatsion  birikmalarning  kompleks  hosil  qilishda 
qatnashadigan  bo‘sh  orbitallar  soni  davr  raqami  ortgan  sari  ortib  boradi.  I  davr 
elementlari  koordinatsion  birikma  hosil  qilishda  faqat  s-orbitallari  bilan,  II  davr 
elementlari s- va p-orbitallari bilan qatnashadi. Uchinchi va to‘rtinchi davr elementlarida 
s-,p-dan  tashqari  d-orbitallar  ham,oltinchi  va  yettinchi  davr  elementlarida  bulardan 

---

 
114 
tashqari  yana  f-orbitallar  ham  ishtirok  etadi.  Binobarin,  keyingi  har  qaysi  yangi  davrga 
o‘tilganda  oldingi  davr  elementlarining  koordinatsion  birikma  hosil  qilish  imkoniyati 
saqlanib  qoladi.  Quyidagi  jadvalda  markaziy  atomga  xos  bo‘lgan  koordinatsion  sonlar 
keltirilgan.