Компьютер тизимлари ва тармо?лари тайёр

 

---

84 
Амалий иш №7 
Мавзу:
OSI модели ва унинг сатҳлари. IEEE 802.х стандартининг 
тузилиши ва таркиби. 
Ишдан мақсад: Талабаларни OSI модели ва унинг сатҳлари ҳақидаги 
билимлар билан таништириш. IEEE 802.х стандартининг тузилиши 
ва таркиби нималардан иборатлиги ҳақидаги маълумотларни 
етказиш
. 
I.
 
Назарий қисм. 
 
Аввал тармоқ нима учун керак деган саволга жавоб берайлик. 

Биринчидан, тармоқдаги компьютерлар асосий хотираларидан
умумий фойдаланиш учун, бунда хотира муаммосидан қутулиш 
мумкин. 

Иккинчидан, тармоқдаги абонентлар бирор масала ҳақида
умумий равишда бош қотиришлари мумкин. 

Учинчидан, тармоқдаги компьютерлар улардаги ахборотларни
ўзаро қийинчиликларсиз алмашишлари мумкин. 

Тўртинчидан, компьютердаги юкламани камайтириш учун
бошқа компьютерни Оператив хотирасидан фойдаланиш мумкин. 

Бешинчидан, дастурлар (масалан, тармоқли (сетевой) ўйинлар) 
дан ўзаро боғланган ҳолда фойдаланиш учун. 
Шу каби тармоқ устунликларини кўпчилигини айтиб ўтишимиз
мумкин, лекин шуни ҳам эсда тутайликки, тармоқда компьютер
вируслари жуда тез тарқалади. 
Ҳ
ар бир нарсанинг ўз эталони бўлганидек, тармоқ ҳам бирор
эталонга асосланиши керак, яъни мулоқотнинг эталон модели
бўлиши керак. Шу муносабат билан Халқаро Стандардлар Ташкилоти
ISO (International Standarts Oganization) томонидан 1984-йили
мулоқотнинг эталон модели – OSI модели (OSI-Open System 
Interconnection) тақдим қилинган. У еттита босқичдан иборат бўлиб, 
қ
уйида шу ҳақида ва тармоқ қурилмаларининг баозилари ҳақида
тўхталиб ўтаман. 
Тармоқ архитектураси 
Компьютерларни тармоққа улаш жараёнида жуда кўп
операцияларни амалга оширилади , яъни компьютердан
компьютерга ахборотларни узатилиши тўлиқ таъминланади.
Қ
андайдир иловалар билан иш олиб бораётган фойдаланувчига
нима қандай амалга оширилаётганининг фарқи йўқ албатта. Унинг
учун фақат бошқа иловага эга бўлиш ёки тармоқда жойлашган

---

85 
бошқа компьютер ресурсларига эга бўлиш мавжуддир холос. Аслида
эса ҳамма узатилаётган ахборот кўп ишлов бериш босқичларидан
ўтиб боради. Аваламбор у блокларга ажратилиб ҳар бири алохида
бошқариш ахбороти билан таъминланади. Хосил бўлган блоклар
пакет сифатида жиҳозланади, бу пакетлар кодлаштирилади, шундан
сўнг электр сигналлари ёки ёруғлик сигнали ёрдамида танланган эга
бўлиш усулида тармоқ орқали узатилади, яъни қабул қилинган
пакетни қайтатдан блокланган ахборотлари тикланиб, блоклар
ахборотлар кўринишида уланади ва шундан сўнггина бошқа иловага
фойдаланиш учун тайёр бўлади. Бу албатта бўладиган жараённи
анча соддалаштириб баён қилиниши. Айтиб ўтилган ишларнинг бир
қ
исми албатта дастурлар ёрдамида амалга оширилса, бошқа қисми
эса қурилмалар иштирокида бажарилади. 
Бутун санаб ўтилган ва бажарилиши лозим бўлган
муолажаларни(процедур) бир-бири билан мулоқот қилувчи босқич ва
босқич остига бўлиҳни айнан тармоқ моделлари бажариши
лозимдир. Бу моделлар тармоқ таркибидаги абонентлар ўртасидаги
мулоқотни ва турли тармоқлар ўртасидаги турли босқичдаги
мулоқотни тўғри ташкил қилиш имкоиятини яратадилар. Хозирги
вақтда энг кўп ишлатиладиган ва танилган OSI (Open System 
Interconnection) очиқ ситемада ахборот алмашинувини эталон
модели. Бу ҳолтда “очиқ система” атамаси ўзи билан уланмаган,
яъни бошқа қандайдир системалар билан алоқа қилиҳ имконияти
мавжуд система тушинилади (ёпиқ системага нисбатан).