Wordда чизма яратиш учун бош менюнинг Вставка (Жойлаш) бўлимидан Рисунок (Расм) бандидаги Создать рисунок (Расм яратиш)ни танлаш керак. Натижада экранда тўғри тўртбурчак шаклидаги майдонча ҳосил бўлади ва унга турли тайёр геометрик шаклларни жойлаштириб, вектор графикаси асосида чизма тайёрлаш мумкин:
Б унда экранда пайдо бўлган Рисование (Расм чизиш) ускуналар панелидан фойдаланиш мумкин. Одатда бу панель экраннинг пастки қисмида пайдо бўлади.
Унинг Рисование (Чизиш) тугмаси асосий чизиш амаллари жойлашган менюга йўл очади. Автофигуры (Тайёр шакллар) тугмаси мавжуд геометрик
шаклларни танлашга имкон яратади. 3-тугма ёрдамида тўғри чизиқ кесмасини, 4тугма ёрдамида пайкон шаклидаги кесмани, 5-тугма билан тўғри тўртбурчакни, 6тугма билан айлана ва эллипсларни чизиш мумкин. 7-тугма расмга матн киритиш учун, 8-тугма матнни геометрик шаклда тасвирлаш учун хизмат қилади. 9-, 10- ва 11-тугмалар ҳужжатга мос равишда диаграмма, тасвир ва расм киритишга хизмат қилади. 12-, 13- ва 14-тугмалар мос равишда қоғознинг, чизиқларнинг ва матннинг рангини танлашга ёрдам беради. 15-, 16- ва 17-тугма ёрдамида чизиқларнинг қалинлиги, уларнинг ва учларининг турлари ўзгартирилади. Охирги икки тугма геометрик шаклларга соя бериш ва уларни қавариқ кўринишда тасвирлаш учун ишлатилади.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Расм чизиш панелида асосий геометрик шакллар келтирилган бўлиб, уларнинг қолганларини панелнинг Автофигуры (Тайёр шакллар) бандидаги меню орқали чақириш мумкин. Уларнинг кўпчилиги қуйидаги расмда келтирилган.
Улар орасида чизиқлар алоҳида ўрин эгаллайди. Геометрик шакллар маълум соҳани эгаллайдилар ва бу соҳани бирор ранг билан бўяш мумкин. Улардан фарқли ўлароқ, чизиқлар (ёпиқ чизиқлардан ташқари) экранда бирор соҳани эгалламайдилар ва улар учун соҳани бўяш (Заливка) ва соҳани шаффоф қолдириш (Нет заливки) каби амалларнинг маъноси йўқ. Лекин Wordда бундай чизиқларнинг учлари бирбири билан кўринмас чизиқ ёрдамида бирлаштирилади ва улар ҳам маълум бир соҳани эгаллайдилар.
Чизиш панелининг Автофигуры (Тайёр шакллар) менюсининг Линии (Чизиқлар) бўлимидан чап паст бурчагидаги Кривая (Эгри чизиқ)ни танлаймиз. Сичқонни унинг боши турадиган жойга олиб келиб чертамиз, сўнгра бурилиш нуқталарининг ҳар бирида сичқонни чертиб чиқиб, охирида икки марта чертамиз. Ҳосил бўлган чизиқ устига сичқонни олиб келиб, ўнг тугмасини чертамиз, пайдо бўлган контекст менюдан Формат автофигуры бандини танлаймиз. Пайдо бўлган мулоқот ойнасида Цвета и линии (Ранглар ва чизиқлар) жилдини танлаб, шаблон (қолип)дан чизиқларни, толщина (қалинлиги)дан чизиқ қалинлигини 1,5 пункт қилиб, начало (боши) ва конец (охири)дан бир учини тўмтоқ, иккинчисини ўқ-ёй каби учли қилиб танлаймиз. Натижада чизиқнинг кўриниши ўзгаради.
Текшириш учун саволлар
1. Матн муҳаррирлари нима вазифани бажарадилар?
2. Wordни қандай усулларда ишга тушириш мумкин?
3. Wordнинг ташқи кўриниши қандай қисмлардан иборат?
4. Wordнинг Бош менюси нима вазифани бажаради?
5. Wordнинг ускуналар панели нима вазифани бажаради?
6. Wordнинг қандай ускуналар панеллари бор?
7. Wordнинг ташқи кўринишини қандай қилиб ўзгартирса бўлади?
8. Wordда файллар билан ишлаш учун қандай амаллар кўзда тутилган?
9. Бош менюнинг Файл бўлимида қандай фармойишлар ўрин олган?
10. Wordда яратилган ҳужжат нимадан таркиб топади?
11. Word ҳужжатига нималар киритиш мумкин?
12. Ҳужжат бўйлаб қандай ҳаракатланиш мумкин?
13. Ҳужжатнинг вертикал сургичи ёнида қандай тугмалар жойлашган?
14. Ҳужжатдан қандай қилиб бўлак ажратилади?
15. Матнни таҳрир қилишнинг қандай фармойишлари мавжуд?
16. Бош менюнинг Таҳрирлаш бўлимида қандай фармойишлар жойлашган?
17. Матн бўлаги қандай қилиб янги жойга кўчирилади?
18. Матнга қандай шакл бериш фармойишлари бор?
19. Бош менюнинг шакл бериш бўлимида қандай фармойишлар бор?
20. Wordда қандай турдаги тасвирлар билан ишлаш мумкин?
21. Ҳужжатга тасвир қандай қилиб киритилади?
22. Тасвирни созлаш панелидан қандай ускуналар ўрин олган?
23. Расм чизиш панелидан қандай тугмалар ўрин олган?
24. Тайёр шаклларнинг қандай турлари мавжуд?
Мустақил ишлаш учун топшириқлар.
1. MS Wordда матнни таҳрир қилиш. Қуйидаги матнни киритинг.
1-боб. Компьютерда ишлаш асослари
1. Компьютер билан танишув
1.1.1. Техника хавфсизлиги қоидалари ва санитария-гигиена талаблари
Информатика хонасида инсон ҳаёти ва соғлиғи учун хавф туғдирувчи омилларга:
электр токи уриши; ёнғин чиқиш хавфи; юқори частотали ва лазер нурланиш манбалари мавжудлиги; ўта заҳарли моддалардан заҳарланишлар киради. Электр токидан фойдаланиш қоидалари
Электр токи электр зарядларининг ҳаракати бўлиб, электр зарядларининг бир турдаги манбасидан иккинчи тур манбаси томон ҳаракатланишидан вужудга келади, деб қабул қилинган. Табиатдаги барча нарсаларда, хусусан, инсон организмида ҳам электр зарядлари мавжуд бўлиб, улар ўзаро мувозанатда туради ва ҳаёт учун ҳеч қандай хавф туғдирмайди.
1) Матнни тўлиқ ажратиб олинг ва унинг шрифтини Panda Times Uz га ўтказиб, ўлчамини 14 га айлантиринг.
2) 1-сатрни ажратиб олинг. Унинг матнини бош ва йўғон ҳарфларга ўтказинг. Матнни сатр марказига жойлаштиринг.
3) 2-сатр бошига ўтинг ва у ерга «§» тимсолини жойланг. Матнни ҳам бош ва йўғон ҳарфларга ўтказинг.
4) 2- ва 3-сатрларни ажратиб олинг, уларни йўғон ҳарфларга ўтказинг ва матнни марказга жойлаштиринг.
5) Қолган барча матнни ажратиб олиб, икки томондан текисланг.
6) Матннинг 5-8-сатрларини ажратиб олинг ва уларни рақамланган рўйхатга айлантиринг.
7) Абзацларнинг биринчи сатри бошини 1 см ўнгга суринг.
8) Топиш ва алмаштириш фармойиши ёрдамида электр сўзини электр сўзига алмаштириб чиқинг.
9) Ҳужжатни 1-mashq номи билан сақлаб қўйинг.
2. MS Word да Рисование (Чизма) ускуналар панели билан ишлаш
• Word дастурига киринг;
• Ускуналар панелларидан Рисование (Чизма) панелини танланг;
• Натижада ойнанинг пастки қисмида махсус чизиш воситалари мавжуд панель ҳосил бўлади:
8. ЭЛЕКТРОН ЖАДВАЛ ДАСТУРЛАРИ.
8.1. Excel электрон жадваллар дастурининг ташқи кўриниши ва ускуналар панели.
