61
Diversifikatsiyalangan kompaniyaning strategik tahlili tashkilotning mavjud strategiyasini va uning ishbop faolligini baholashdan boshlanadi. Divertsiyalangan kompaniyaning korporativ strategiyasi istiqbollari to’grisida quyidagi ma’lumotlar asosida xulosa chiqarish mumkin: Korxonaning diversifikatsiyalanganlik darajasi qanday? Korxona portfeli boglangan yoki boglanmagan diversifikatsiyalash asosida shakllantirilganmi yoki bu ikki turni uyg’unlashtirish asosidami? Kompaniya operatsiyalarni asosan mamlakat ichida olib boradimi yoki ular ko’pmillatli yoki global xarakterga egami? Asosiy xo’jalik birliklarini rivojlantirish yoki mavjud pozitsiyalarni kuchaytirishga qaratilgan choralar qanday xarakterga ega? Portfelni kengaytirishga va yangi tarmoqlarni egallashga doir qadamlar quyilmoqdami? Zararga ishlayotgan yoki jozibasiz xo’jalik birliklaridan qutulish uchun xarakatlar qilinmoqdami? Korporativ boshqaruv strategik o’zaro bog’liklardan manfaat olishga qaratilgan qanday xarakatlarni amalga oshirmoqda va raqobat ustunligini vujudga keltirish uchun diversifikatsiyalashdan qanday foydalanilmoqda? Xar bir xo’jalik birliklariga qo’yilgan kapital mablag’lar qanday nisbatga ega? Joriy korporativ strategiyani belgilash uni ob’ektiv tahlil qilish va keyinchalik unga aniqliklar kiritish, xamda raxbariyat fikriga makbul bo’lgan o’zgartirishlar kiritish uchun asos yaratadi. 1.Kompaniyaning joriy strategiyasini belgilash Diversifikatsiyalangan kompaniya faoliyati turlari sifatini baholashning eng keng tarqalgan usullaridan biri uning xo’jalik portfelini matritsali tahlil qilish xisoblanadi. Xo’jalik portfeli matritsasi diversifikatsiyalangan kompaniyani xar bir tarkibiy birligining strategik pozitsiyalari taqqoslangan jadval ko’rinishida bo’ladi. Matritsa, strategik tahlil pozitsiyalarni tavsiflovchi xar qanday ikkita ko’rsatkich asosida to’zilishi mumkin. Eng axamiyatli ko’rsatkichlar bo’lib, tarmoqning o’sish sur’atlari, biror ulushi, tarmoqning o’zoq muddatli jozibaliligi, raqobatbardoshlik va u yoki bu mahsulot va bozorning rivojlanish bosqichi kabilar xisoblanadilar. Odatda matritsaning bir chizig’i tarmoqning jozibaliligini ko’rsatsa, boshqasi undagi aniq faoliyat turlarining axvolini ko’rsatadi. Xo’jalik portfeli matritsalarining quyidagi xillari eng ko’p qo’llaniladi: