Kommunikatsiyani rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Boshqaruv  elementlari.  Adobe  Premiere  da  filmlarni  montaji  va  kliplarni 

boshqarish bo‘yicha bu jarayonlarni amalga oshiruvchi uning interfeysida quyidagi 

elementlar mavjud: 

1.  Yuqori  menyu  (menu  bar)  —  Adobe  Premiere  oynasi  boshida  turuvchi 

satrlar menyusi;  

2.  kontekst  menyu  (context  menu,  pop-up  menu)  —interfeysning  ixtiyoriy 

joyida  sichqonchani  bosgan  holda  chiquvchi  kontekst  menyu.  Bu 

tahrirlash uchun judayam qulay bo‘lib, kerakli joyga uni ishga tushirgan 

---

41 

 

holda  hosil  bo‘lgan  menyudan  loyihaning  keyingi  ishlarini  amalga 

oshirishda  yordam  beruvchi  kerakli  komandalarni  olish  mumkin  (1.23-

rasm);  

3.  oyna va palitralar menyusi (window menu) — spetsifik menyular bo‘lib, 

Adobe  kompaniyasi  mahsulotlari  uchun  xos  va  Windows  operatsion 

sitemasida  iglshvchilar  uchun  judayam  qulay  bo‘lgantugmalarga  ega Bu 

menyular  uchburchakli  tugmalarni  bosish  orqali  amalga  oshiriladi. 

Bunday  tugmalar  deyarli  barcha  palitralarda  va  oynalardar  mavjud. 

Hamda  ular  tugmalar  komandasini  ishga  tushirish  orqali  amalga 

oshiriladi.  

 

2.1.15-rasm. Kontekst menyuning ma’lumotlari uning chaqirilgan joyiga bog‘liq 

 

2.1.16-rasm. Project oynasi menyulari 

---

42 

 

4.  asboblar  paneli  (toolbars)  —  ko‘p  sonli  panellar  ro‘yxati  va  har  xil 

boshqaruv elementlaridag tashkil topgan;  

5.  issiq  tugmalar  (shortcuts)  —  malkali  foydalanuvchilar  uchun  julayam 

qulayliklar  tug‘diradi.  Agarda  siz  ma’lum  bir  komandalarni  tez-tez 

bajaradigan  bo‘lsangiz  ularni  issiq  tugmalar  orqali  bajarish  asboblar 

panelini  chaqirib  kraklisini  tanlab  olishga  nisbatan  judayam  qulayliklar 

tug‘diradi. 

6.  Har  xil  sonli  parametrlarni    regulirovka  qilishda  ishlatig    uchun 

mo‘ljallangan  interfeysning  xarakterli  elementlari  ya’ni  regulyatorlar 

parametrlari  va  aktiv  yozuvlar.  Masalan,  shunday  yozuvlardan  biri 

Timeline  (Montaj)  oynasidagi  joriy  kadrda  aks  etuvchi  taym-kodni 

keltirish  mumkin    (2.1.16-rasm.).  Aktiv  yozuvlarni  parametrlarini  sonli  

qiymatlarini  klaviatura  yordamida  ularni  belgilash  bilan  o‘zgartirish 

mumkin.  Buning  uchun  zvga  sichqoncha  ko‘rsatkichi  bisiladi  va 

o‘zgartiriladi.  Sichqonchaning  oshirish  yoki  kamaytirish  parametrlarini 

o‘zgartrish  asosida  mosravishda  ularning  qiymati  oshiriladi  yoki 

kamaytiriladi (2.1.16-rasm.).  

 

 

2.1.17-rasm. Aktiv yozuv 

 

2.1.18-rasm. Klaviaturadan taym-kod qiymatini kiritish 

---

43 

 

7.  Ro‘yxatlar    —  interfeysning  yana  bir  imkoniyatlaridan  biri  murakkab 

dasturlar  uchun  muhim  sanalib  u  yoki  bu  ob’ekt  parametrlari  uchun 

kompakt  formalar  guruhini  chiqarib  beradi.    Bu  ro‘yxatlar  ierarxik 

ko‘rinishda ishlab chiqilgan. Ro‘yxatni ko‘rinmaydigan qismini chiqarish 

uchun o‘ng tarafdagi uchburchakli tugmani bosishni o‘zi etarli. Ochilgan 

oynani ko‘rinmaydigan holatga o‘tkazish uchun ham shu tugmani bosish 

talab etiladi. Bu holatda uning yshnalishi pastga yo`nalgan bo‘ladi.