Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 

KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 

FARG’ONA FILIALI 

 

 

“Kompyuter injiniring” fakulteti 

 

“Axborot texnologiyalari” kafedrasi 

 

“Fizika” fanidan 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bajardi:  

 

 

 

 

 

 

Knyajev D. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2015- Farg’ona

 

 

 

REFERAT 

Mavzu : Suyuq  kristallar va ularni  xusu siyatlari  

Reja:  

 

1.

Suyuq kristallar xaqida ma’lumot.  

 

2.

Elektrik  dipoll ar.  

 

3.

Optik o`ql ar.   

 

Bi r  –  bi ri ga  ni sbat an  mua yyan  t artibda  jo yl ashuvini  saqlovchi  aniz otrop  shakldagi  

molekul al ardan 

tuz il gan 

su yuqlik 

suyuq 

kri stallar 

deyi l adi. 

S u yuq 

kri stall ar 

molekul al ari da  harakterli  o`ql arni  ani q  ajratib  olish  mum kin:  bunda y  m olekulal arda 

atoml ar  t anl angan  chiziqlar  bo`yl ab  (mol ekulal ar  –  st erjenl ar)  jo yl ashadi  yoki  t anl angan 

teki slikl arda (m olekulal ar  –  dis klar)  yot adi. Su yuq krist allda,  qatti q  kri stalldagi si ngari,  

maxsus  yo `nalis h  bo`ladi,    bu    yo`nalish    bo`yl ab    molekul al arning    uzun    o`qi    (1  –  a 

rasm)  yoki m olekul al ar t ekisli kl ari  (1  –  b rasm) ori enti rl anadi.   

 

Bunda  suyuq  kristall,  haqiqatan,  suyuq,  xuddi  suvdek  suyuq  bo`lishi  mumkin,  ya’ni 

molekul al arning  m as sal ari  markazl ari  t o`g`ri  (kri stallik)    panj arani  hos il  qilm a ydi,  balk i  

fazoda 

tarti bsiz 

j o yl ashadi 

va 

unda 

erkin 

harakat lanishi 

m umki n. 

Alohid a 

yo`nalishlarning  yuzaga  kelishi  ko`rsatilgan  shakldagi  molekulalarning  o`zaro  ta’sirlari 

bilan  bog`liq  bo`l ib,  bunda  tort ishi sh  kuchl ari  ham ,  itarishish  kuchl ari  ham  muhim  rol  

o`yna ydi .  Atoml arda  manfi y  z ar yadli  electron  bulutl arning  m usbat  zar yadl i  yadrolarga  

nisbat an  t aodifi y  sil jishl ar  bunda y  kuchlarni  vujudga  kelti radi .  El ekt rik  dipol ar  deb 

at aladi gan  bunda y  i kki  i shorali  z ar yadl ar  bi rl ashm as i  ne yt ral  atomlar  at rofida  el ekt r 

ma ydonl arini   hos il  qiadi   (2  –   a  rasm ),  ul ar  bu  zar yadl arning  ajrali shi ni  s aql ab  turadi  (2  

– b rasm).   

Tem perature  pas a ygani da  qattiq  krist all ga  a yl anadi.  Su yuq  kri st all ardagi  m axs us 

yo`nal ishl arni,  qatti q  kri st allardagi    si ngari,  opti k  o`ql ari   de yi ladi,  chunki  ularning 

mavj udli gi  bil an  bu  mat eri all arni ng  aj o yib  optik  xossa l ari  (nurni ng  ikkil amchi  si nishi , 

yorug`likning  qutbl anish  t ekis li gining  burili shi  va  h.  k.)  bog`l angandi r.  Optik  o`ql ar i  

qatti q  m ahkam langan  krist all ardan  farql i  o`laroq,  su yuq  kri stall arda  optik    o`ql ari ning 

yo`nalishini  turli  ta’sirlar,  jumladan  elektr  maydon  yordamida  oson  o`zgartirish 

mumkin.  Su yuq  krist all arning  opt ik  xossal arini  boshqari sh  uchun  j uda  kichik 

kuchl anis hlar (1 V ga  yaqin)  yet arlidi r.    

Ba’zi  moddalar  suyuq  kristall  holatida  o`zaro  aralashish  xususiyatiga  ega  bo`lib, 

bunda y aral ashi shdan  turli strukturali va xosali su yuq kri stal l ar pa ydo bo`ladi.   

 

Fo ydal anil gan adabi yotl ar.  

 

 

1.

Abdurazzoqov A. A., Nazirov E. N. “Yosh fizik ensiklopedik lug`ati” Toshkent 

- 1989.    

 

2.

A.K.Kikoin, I.K.Kikoin “Molekulyar fizika”         Toshkent  – 1978. 

 

3.

L.C.J danov  va  N. I.Xlebnikov    “Fizi ka  kursi  texnikuml ar  uchun”  ikki nchi  qism .  

Toshkent  – 1967.      

 

4.

 

www.zi yonet.uz

   

 

5.

 

www.uzvip.uz

   

 

6.

 

www.referat.uz