Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Anonim(nomsiz) FTP server. Anonim FTP server tarmoq resurslarining 
ko'p tarqalgan ko'rinishlaridandir. Bunday serverlar ixtiyoriy foydalanuvchini xost 
kompyuteri, hatto u unda ro'yxatdan o'tmagan bo'lsa ham, kirishga ruxsat beradi. 
Bunda foydalanuvchi nomi sifatida anonumous so'zi va so'ngra ixtiyoriy parol 
kiritiladi. Ko'p hollarda foydalanuvchi paroli sifatida uning elektron pochta manzili 
kiritiladi. Anonim FTP serverlar Internet aloqalarida dastur mahsulotlari va boshqa 
ma‘lumotlarni ayirboshlashda muhim rol o'ynaydi. Bunday serverlar dunyo 
bo'yicha joylashgan bo'lib, unda o'zingizni amalda qiziqtirgan barcha dasturlar va 

---

 
189 
 
fayllarni topishingiz mumkin. Bunda ularning aksariyati bepul beriladi(dastur va 
ma‘lumotlar bepul emasligini eslang). 
FTP serverlarda fayllarni, resurslarni aniqlash masalasi(albatta, siz uning 
manzilini avvaldan bilmasangiz) ancha murakkab. Bunga bir qancha sabablar bor. 
Ulardan biri FTP serverlardagi fayllar nomlari turli amaliyot tizimlarida har xil 
belgilanishi, FTP serverlarda tashqaridan kirishi lozim bo'lgan fayllar ro'yxati 
mavjud emasligi va boshqalardir. Dunyo bo'yicha domenlar ro'yxatini FTP va 
Gopher serverlar orqali olish mumkin. Ularning manzillari nis.merit.edu Internet 
sonnesetitu(Internet hamjamiyati), fayllari esa nets.bu.sountru, world.list.txt 
nomlariga ega. Shuning uchun FTP serverlarga katalog va fayllarda joylashgan 
ma‘lumotlarni README(meni o'qi) yoki Index(ko'rsatkich) nomli fayllar orqali 
izlansa, masala ancha oson ko'chadi. Chunki bu fayllarda FTP server va undagi 
kataloglar haqida ma‘lumotlar joylashgan bo‘ladi. Shuning uchun vaqtni ko'p 
sarflamaslik maqsadida avvalo bu fayllarni(INDEX README) yozib olib 
o'rganish maqsadga muvofiqdir. Foydalanuvchida server haqida turli savollar 
tug'ilsa, unda o'z server administratoriga rosmaster nomi bilan murojaat qilinadi. 
Masalan, markaziy ma‘lumotlar tizimi joylashgan manzil vs.intemic.net nomga 
[e-mail]
 bilan elektron pochtaga murojaat qilinadi. 
Fayllar bilan ishlash. FTP da fayllar bilan ishlash uchun quyidagi buyruqlardan 
foydalaniladi: 
Ascii — uzatiladigan fayllarga matn sifatida ishlov berilsin; 
Binnaru — uzatiladigan fayllarga ikkilik fayl sifatida ishlov berilsin; 
Sr — asii fayllar bilan ishlashda belgilami o'chirish holatini o'zgartirish; 
Hash — ma‘lum qism malumot uzatilganligi belgisini ko'rsatish(odatda,«#» paydo 
bo‘ladi); 

---

 
190 
 
romt! — guruh fayllarni uzatishda foydalanuvchiga so'rovni ko'rsatish yoki 
ko'rsatmaslik; 
Status — o'rnatilgan opsiyalaming holatini ko'rsatish; 
User — tizimga kirishini so'ramoq(nom va parol); 
Vegose — foydalanuvchiga keng axborotlarni berish yoki bermaslik holatini 
o'rnatish. 
Fayllarni nusxalash.--FTP-da fayllami nusxalash quyidagi buyruqlar yordamida 
amalga oshiriladi: 
Get — uzoqlashgan kompyuterdan lokal kompyuterga nusxa olish; 
Recv — Set uchun sinonim; 
Rut — local kompyuterdan uzoqlashgan kompyuterga nusxa olish; 
Send — Put uchun sinonim; 
Mget — uzoqlashgan kompyuterdan lokal kompyuterga bir qancha fayllar 
nusxasini olish; 
Mput — local kompyuterdan uzoqlashgan kompyuterga bir necha fayllar nusxasini 
olish. 
Kataloglar bilan ishlash. FTPda kataloglar bilan ishlash uchun quyidagi 
buyruqlardan foydalaniladi; 
Pwd — uzoqlashgan tizimning joriy katalogini chop qilish; 
Cd — uzoqlashgan tizimda katalogni o'zgartirish; 
Sdur — uzoqlashgan tizim katalogini joriy katalogning ildiz katalogiga 
o'zgartirish; 
Dir — uzoqlashgan tizimning katalogini ko'rish; 

---

 
191 
 
Mdir — uzoqlashgan tizimning katalogi mundarijasini barcha ichiga qo'yilgan 
kataloglar bilan birgalikda chop etish; 
Is — uzoqlashgan tizim katalogining faqat fayllari nomlarini chop etish; 
Mis — uzoqlashgan tizim katalogining unga joylashtirilgan kataloglardagi fayllari 
nomlarinigina chop etish; 
Led — lokal tizimda ishchi katalog nomini o'zgartirish