Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 

KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 

TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 

 

     

                                                                TASDIQLAYMAN” 

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent 

axborot texnologiyalari universiteti 

“Kriptologiya” kafedrasi mudiri 

Z.T. Xudoyqulov 

“___” _____________2020 yil 

 

 

“KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI” FANIDAN 

Bakalavriatning 

 “Аxborot 

xavfsizligi, 

Kompyuter 

injineringi, 

Dasturiy 

injinering, 

Telekommunikatsiya 

texnologiyalari, 

Televizion 

texnologiyalar, 

Axborot-kommunikatsiya  texnologiyalari  soxasida  iqtisodiyot  va  menejment, 

Axborot-kommunikatsiya  texnologiyalari  soxasida  kasb  ta'limi,  Pochta  aloqasi 

texnologiyasi, Kutubxona - axborot faoliyati

 

ta’lim ” yo‘nalishlari uchun 

SILLABUS 

 

 

 

(Sillabus kafedraning 2020 yil “____” _____________dagi 

______-sonli majlisida muhokama qilingan va tasdiqlangan) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Toshkent – 2020 

---

Tuzuvchi:“Kriptologiya” kafedrasi mudiri _______________________________________________ 

 

Fan nomi: 

Kiberxavfsizlik asoslari 

Fan turi: 

majburiy 

Fan kodi: 

CSF1316 

Bosqich: 

2 

Semestr: 

3 

Ta’lim shakli: 

Kunduzgi 

Mashg‘ulotlar shakli va semestrga 

ajratilgan soatlar: 

180 

Ma’ruza 

60 

Amaliy mashg‘ulotlar 

30 

Laboratoriya mashg‘ulotlari 

- 

Seminar 

- 

Mustaqil ta’lim 

90 

Sinov birligi miqdori: 

6 

Baholash shakli: 

Imtihon 

Fan tili: 

O‘zbek 

 

Dastur mualliflari: 

Zarif To‘raqulovich Xudoyqulov 

E-mail: 

[e-mail] 

Telefon raqami: 

[phone] 

Tashkilot: 

Muhammad 

al-Xorazmiy 

nomidagi 

Toshkent 

Axborot 

Texnologiyalari Universiteti, “Kriptologiya” kafedrasi 

 

Kurs haqida qisqacha ma’lumot (QM) 

QM1 

Kurs  bakalavr  darajasi  uchun  mo'ljallangan  axborotni  himoyalashda 

zarur  bo'ladigan:    ahborot  havfsizligini  baholash  mezonlari,  axborot 

havfsizligiga  bo'ladigan  taxdidlar,  hujumlar  darajasini  aniqlash, 

axborotni  havfsizligini  tashkil  etuvchilari  va  ularning  ahamiyati, 

axborotni  himoyalashda  kriptografiyaning  o'rni,  identifikatsiya  va 

autentifikatsiya  tushunchasi,  parollarga  bo'ladigan  hujumlar, 

ma'lumotlarni  butunligini  ta'minlashda  elektron  raqamli  imzoning 

ahamiyati,  axborotga  nisbatan  foydalanish  huquqlarini  boshqarish, 

kompyuter tarmoqlari asosi va unga bo'ladigan hujumlar, tarmoqlararo 

ekran  va  himoyalangan  virtual  tarmoq  texnologiyalari,  zararkunanda 

dasturlardan  himoyalanish,  axborot  havfsizligi  siyosati  va  uni 

boshqarish, axborotga  bo'ladigan  risklarni  boshqarish,  kiberxavfsizlik 

kabi bo'limlardan tashkil topgan.

 

 

Kursga qo‘yiladigan boshlang‘ich talablar 

1. 

Yo’q. 

 

 

 

 

---

Tuzuvchi:“Kriptologiya” kafedrasi mudiri _______________________________________________ 

 

Ta’lim natijalari (TN) 

TN1 

axborot havfsizligining asosiy tushunchalarini ta'riflab berishi;

 

TN2 

maxfiylik,  butunlilik  va  foydalanuvchanlik  tushunchalarini  tushinganligini  namoyon  eta 

olishi

 

TN3 

axborot havfsizligiga bo'ladigan asosiy taxdid turlarini hamda ularga qarshi kurash usullarni 

tushintirib berishi;

 

TN4 

kriptografiyaning  asosini,  ruxsatlarni  boshqarishni,  tarmoq  va  kompyuter  havfsizligini 

tushinishini namoyon eta olishi;

 

TN5 

axborot  havfsizligini  ta'minlashning  huquqiy,  tashkiliy  va  texnik  darajadagi  aspektlarini 

muxokama qila olishi;

 

TN6 

axborot havfsizligi prinsiplarini keltirib berishi hamda tushintirib berishi;

 

TN7 

Oddiy “galustik-babochka’ tahlili va rad etish daraxti tahlilini bajarish. 

Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M) 

soat 

М1 

 

Kirish 

4 

М2 

 

 Kriptografiyaning asosiy tushunchalari va tarixi. 

4 

М3 

 

Simmetrik kriptotizimlar. 

2 

М4 

 

Asimmetrik kriptotizimlar. 

2 

М5 

 

Ma'lumotlar butunligi. 

2 

М6 

 

Autentifikatsiya. 

4 

М7 

 

Parollarni saqlash va parollarga bo'ladigan hujumlar. 

2 

М8 

 

Ma'lumotlarni fizik himoyalash. 

2 

М9 

 

Ma'lumotlarga  nisbatan  ruxsatlarni  mantiqiy  boshqarish.  Formal 

modellar. 

4 

М10   

Disklarni va fayllarni shifrlash. Ma'lumotlarni havfsiz o'chirish.   

2 

М11   

Kompyuter tarmog‘i asoslari. 

2 

М12   

Tarmoq havfsizligi zaiflikalari va ularga bo'lgan taxdidlar. 

2 

М13   

Tarmoqlararo ekran va virtual himoyalangan tarmoq. 

2 

М14   

Simsiz tarmoqlar havfsizligi. 

2 

М15   

Hodisalarni yozib borish. 

2 

М16   

Ma'lumotlar va axborotlarni tiklanishi va barqarorligi. 

 

4 

М17   

Zararkunanda dasturiy ta'minotlar. 

4 

М18   

Tizimlarning umumiy arxitekturalari. 

2 

М19   

Ahborot havfsizligi  siyosati va uni boshqarish. 

2 

М20   

Risklarni boshqarish. 

2 

М21   

Dasturiy ta'minot havfsizligining fundamental prinsiplari. 

2 

М22   

Inson havfsizligi. 

4 

М23   

Kiberjinoyatchilik, kiber xuquq va kiberetika. 

2 

Jami 

60 

Mashg‘ulotlar shakli: Amaliy mashg‘ulotlar 

soat 

L1  

Risklarni baholash usullari. 

 

4 

L2  

Kriptografik himoyalash.

 

8 

L3  

Ma'lumotlarga nisbatan ruxsatlarni mantiqiy boshqarish.

 

8 

L4  

Rezervli nushalash va tiklash siyosati.

 

6 

L5  

Axborot xavfsizligi risklarini tahlili.

 

4 

Jami: 

30 

 

 

---

Tuzuvchi:“Kriptologiya” kafedrasi mudiri _______________________________________________ 

 

Ta’lim strategiyasi 

 

Kiberxavfsizlik  asoslari  kursini  o‘qitish  ta’limning  kredit  tizimi  asosida  ma’ruza,  amaliy 

mashg‘ulotlari, taqdimotlar, hamda mavzu bo‘yicha vazifalar va mustaqil topshiriqlarni o‘z ichiga 

oladi. Ma’ruza, amaliy  ishlariga oid o‘quv materiallarida ko‘rsatilgan mavzular bo‘yicha nazariy va 

amaliy ma’lumotlar beriladi, amaliy ishlarini bajarish va natijalarni hisoblash tartibi tushuntiriladi. 

Kurs bo‘yicha qo‘yilgan o‘quv materiallari talabalar tomonidan mustaqil o‘rganiladi, testlar, amaliy 

ishlari talabalar tomonidan individual tarzda bajariladi.  

Talabalar quyidagi materiallardan foydalanish imkoniga egadirlar: 

  Elektron shakldagi ma’ruza matnlari; 

  Har bir mavzuga doir taqdimot materiallari; 

  Amaliy mashg‘ulotlariga doir uslubiy ko‘rsatmalar; 

  Har bir dars mavzusi yuzasidan topshiriqlar va test mashqlari; 

  Elektron shakldagi darsliklar va qo‘llanmalar. 

Mashg‘ulotlar davomida, talabaga mavzu yuzasidan kerakli bo‘lgan konsepsiyalar yetkazib 

beriladi.  Talabalarga  mavzuni  yanada  mustahkamlashlari  uchun    taqdimot  materiallari,  darsliklar, 

o‘quv  qo‘llanmalari  va  boshqa  o‘quv-uslubiy  ma’lumotlardan  foydalanish  bo‘yicha  ko‘rsatmalar 

beriladi. Talabalarning mavzuni o‘zlashtirish darajasini tekshirish maqsadida, har bir mavzudan so‘ng  

nazorat savollari beriladi.  

Amaliy mashg‘ulotlarda har bir mavzu yuzasidan topshiriqlarni bajarish bo‘yicha materiallar, 

ko‘rsatmalar  talabalarga  taqdim  etiladi,  shuningdek,  mavzuni  o‘zlashtirish  darajasini  tekshirish 

maqsadida vazifalar beriladi. Kiberxavfsizlik asoslari kursining har bir bo‘limi bo‘yicha talabalarga  

“uslubiy ko‘rsatmalar”da keltirilgan masalalarni mustaqil ishlash talab etiladi.  

Ma’ruza  va  amaliy  mashg‘ulotlarining  barcha  mavzularini  to‘la  o‘zlashtirgan  talabalarga 

yakuniy nazoratda ishtirok etishga ruxsat etiladi. Talaba semestr oxirida yakuniy nazorat topshiradi.  

 

Talabalarni baholash 

Talabalar  bilimini  baholash  semestr  va  yakuniy  nazorat  davomida  o‘qitish  materiallarini 

o‘zlashtirish ko‘rsatkichi (test, topshiriq va yozma ish natijasi)ga asoslangan. 

Kiberxavfsizlik  asoslari  kursi  davomida  talabalar  100  ballik  tizimda  baholanadi.  Shundan 

50% ball  joriy va oraliq natijasiga 50% ball esa yakuniy nazorat natijasiga ajratiladi. Joriy va oraliq 

ballarning umumiy natijasi 30 balldan past bo‘lgan talabalar yakuniy nazorat imtixoniga kiritilmaydi. 

Yakuniy nazoratda 30 va undan ko‘p ball to‘plagan talaba fanni o‘zlashtirgan hisoblanadi. 

Oraliq va yakuniy nazorat ballari quyidagicha taqsimlanadi: 

 

Topshiriq  

Maksimal ball  

Mustaqil ish 

5 

Amaliy ishlar bo‘yicha maksimal ball 

25 

Oraliq nazorat bo‘yicha maksimal ball 

20 

Yakuniy nazorat bo‘yicha maksimal ball 

50 

Jami: 

100 

 

Asosiy adabiyotlar 

1. 

Cybersecurity Curricula 2017 – Curriculum Guidelines for Post-Secondary Degree 

Programs in Cybersecurity (ACM, IEEE-CS, AIS SIGSEC, IFIP WG 11.8) (Crosscutting 

concepts). 

2. 

ISO/IEC  27000  Information  technology.  Security  techniques.  Information  security 

management systems. Overview and vocabulary. 

---

Tuzuvchi:“Kriptologiya” kafedrasi mudiri _______________________________________________ 

 

3. 

Ғаниев  С.  К.,  Каримов  М.М.,  Ташев  К.  А  “Ахборот  хавфсизлиги”,  “Фан  ва 

технологиялар” нашриёти, Тошкент 2016

 

4. 

Mark.Stamp.  Information  security.  Principles  and  Practice.  Second  Edition.  A.  John 

Wiley&Sons,Inc., publication.Printed in the United States of America.2011y. 584p.

 

5. 

Шангин  В.Ф.    «Информационная  безопасность  компьютерныч  систем  и  сетей» 

Учебное пособие, Издательский Дом «ФОРУМ» ИНФРА-М.: 2018г

 

 Tavsiya qilinadigan qo‘shimcha adabiyotlar 

1. 

Мирзиёев  Ш.М.  Қонун  устуворлиги  ва  инсон  манфаатларини  таъминлаш  –  юрт 

тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. 2017 

2. 

Мирзиёев  Ш.М.  Эркин  ва  фаровон,  демократик  Ўзбекистон  давлатини  биргаликда 

барпо этамиз. 2017. 

3. 

Мирзиёев  Ш.М.  Буюк  келажагимизни  мард  ва  олижаноб  халқимиз  билан  бирга 

қурамиз. 2017 

4. 

Ахборот  технологияси.  Ахборотларни  криптографик  мухофазаси,  “Маълумотларни 

шифрлаш 

алгоритми” 

Ўзбекистон 

давлвт 

стандарти. 

O‘zDSt 1105:2009 

5. 

Хилл Б. «Полныйсправочник по Сisco» Пер. с англ. М.: Изд. Дом Вильямс. 2008г 

6. 

//Шнайер  Б.  Прикладная  криптография.  Протоколы,  алгоритмы,  исходные  тексты 

языке Си.- М Издательство ТРИУМФ, 2003-816 

Elektron manbalar: 

1.    http://www.ziyonet.uz  

2.    http://uz.denemetr.com/download/docs-229149/768-229149.doc 

3.    http://www.nasa.gov\statistics\ 

4.    http://www.security.uz 

5.    http://www.cert.uz 

6.    http://www.uzinfocom.uz.