Коммерциялық банклердиң актив ҳәм пассив операциялары

Екиншиси, клиент (товар сатыўшы ямаса хызмет көрсетиўши
Үшиншиси, товар сатып алыўшы.
Кредит-ижара (лизинг)
Экономикалық көз қарастан, кредит-ижара (лизинг) қурамалы саўда – финанс-кредит операцияларының бир түри есапланады. Кредит-ижараның тийкарғы қәсийетлери сыпатында лизинг мүддети даўамында ижараға берилген затларға тийисли ийелик ҳуқықын сақлап қалыў. Оның тийкарғы формаларынан бири машина ҳәм техникаларды ижараға бериў, тийкарғы усылларынан бири инвестицияларды финансластырыў ҳәм тәмийнатты ҳәрекетшеңлестириў есапланады.
Кредит-ижара (лизинг) операциясында әдетте үш тәреп қатнасады:
1.ислеп шығарыўшы (товар сатыўшы), болажақ лизинг бериўшиге тийисли машина ҳәм техникаларды сатыўшы юридикалық шахс;
2.лизинг бериўши, товар сатыўшыдан машина ҳәм техникаларды сатып алыўшы, мүлктиң ийеси сыпатында лизинг шәртнамасына тийкарланып мәлим мүддетке ҳәм төлем орнына машина ҳәм техникаларды лизинг алыўшыға бериўши. Әдетте, лизинг бериўши сыпатында жетерли дәрежеде финанслық қаржыға ийе болған банклер, қәнийгелескен лизинг компаниялары, кәрханалар қатнасады;
3.лизинг алыўшы, лизинг шәртнамасына мәлим мүддет ҳәм төлемге тийкарланып машина ҳәм техникаларды алыўшы шахс.
Әдетте, лизинг алыўшы сыпатында тийкарынан юридикалық шахслар катнасады. Лизинг бериўши ҳәм лизинг алыўшы ортасында дүзилген шәртнамаға көре, лизингге алынған машина ҳәм техникалардың шәртнама мүддети таўсылғаннан соң лизинг бериўшиге қайтарылады ямаса лизинг алыўшының ықтыярында қалады. Лизинг өзине тән болған шәртнама есапланады, онда ижара элементлери ҳәм кредит элементлери жәмлеседи. Соның ушын, лизинг сөзи “кредит-ижара” формасында айтылады.
Контокоррент операциялары
Банклердиң дәстүрий емес операцияларынан бири контокоррент операциялар есапланады. Контокоррент (overdarft) операцияларда клиентлердиң банклердеги қайтарып алынаман дегенше сақланатуғын депозит есап бетлери бойынша мәлим муғдарда дебет қалдық (overdraft) қалыўына рухсат бериледи. Әлбетте, бул экономикалық процес банк ҳәм клиент ортасындағы тийисли шәртнама тийкарында рәсмийлестириледи.