Komil JalihvI


Звонников В.И., Челышкова М.Б. Современные средства оценивания ре­зультатов обучения. Изд. 5-е, пер. и доп. — Москва: Академия, 2013. — С.102



Download 203,73 Kb.
bet5/38
Sana10.02.2022
Hajmi203,73 Kb.
#441356
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38
Bog'liq
test yaratish

1 Звонников В.И., Челышкова М.Б. Современные средства оценивания ре­зультатов обучения. Изд. 5-е, пер. и доп. — Москва: Академия, 2013. — С.102.


105







Kogni­tiv ko‘- nikma

Izoh

Misollar

6.

Baho
berish

Ichki yoki tashqi mezon lar asosida holat, voqea hodisaga baho berish

- “ Asarga taqriTyozii^—тДИ Taklif qilingan yechimnint | ' maradorligini baholanp 8 *

5.

Sintez

Tarkibiy qismlami yangi- cha shaklda birlashtirish asosida yangi narsa yara- tish, muammoning yangi yechimini taklif qilish

- Matnning qisqacha таашщу 1 l yozing.
- Asarga sikvel yozing.
Berilgan masalani yechadigan kompyuter dasturi tuzing.

4.

Analiz
(tahlil)

Murakkab tushunchani tarkibiy qismlarga ajra- tish va qismlar orasidagi bog‘liqlikni ko‘ra olish

l^jMatndan asosiy va ikkilamchi g‘oyalami ajrating.

  • Bddnchi jahon urushining SSSRdagi ijtimoiy hayotga ta’sirlarini sanang.

  • Berilgan o‘simlikning gul va barglarini o‘rganib, uning qaysitur- kumga mansubligini aniqlang.

3

Qo‘l-
lash

Olingan bilim asosida yangi muammolami ye- chish

  • Berilgan asarga muqobil (boshqa- cha) yakun yozing.

  • Elektr o‘tkazuvchining qarshili- gini hisoblang. , ^

2.

Tushu-
nish

Olingan bilimni talqin qilish, xulosalar chiqa- rish, boshqa shaklga sola : olish
1

  • Berilgan gapda undalmani toping.

  • Aruz va barmoq vaznlarinmg farqlarini sanang.

  • Berilgan xususiyatlar asosida dav- lat boshqaruvi shaklini aniqlang.

1.

Bilish

0‘rganilgan ma’lumotni - eslash va qaytarish r
3
Jj

  • «Kesim» tushunchasiga ta’rif be­ing.

  • «0‘tkan kunlar» romani qachon 'ozilganligini ayting.

  • Ikkinchi jahon urushining asosiy anglarini sanang.


Blum taksonomiyasi bo ‘yicha kognitiv ко ‘nikmalar Blum taksonomiyasi bo‘yicha kognitiv ko'nikmalar (bunda bilish - eng quyi darajadagi ko'nikma, baho berish - eng yuqori darajadagi ko‘nikma) ^


106


Baholash nazariyasi asoslari




Я Blum taksonomiyasi - kognitiv (bilish jarayoni bilan I bog4liq) ko‘nikmalaming iyerarxik (ketma-ketlikka asos- I langan) modeli.
Blum taksonomiyasida kognitiv ko‘nikmalar ikki darajaga bo‘linadi: quyi darajadagi kognitiv ko‘nikmalar va yuqori da- rajadagi kognitiv ko^ikmalar1. Bilish, tushunish va qo‘llash jarayonlari quyi darajadagi kognitiv ko‘nikmalar hisoblansa, tahlil (analiz), sintez va baho berish yuqori darajadagi kog­nitiv ko‘nikmalardir. Test spetsifikatsiyasini tuzishda tak- sonomiyadagi ko‘nikmalaming fan mavzulari (bo'limlari) ke- simida aks etishini hisobga olish lozim, buning uchun har bir mazmun-mundarija doirasida qaysi darajadagi kognitiv ko6nikmalar baholanishi kerakligini aniqlashtirib olish dar- kor* i 2. Masalan, adabiyot fanidan test topshiruvchi «0‘tkan kun- lar» romani qachon yozilganligini bilishi yoki undagi qahra- monlami ajrata olishi - bir daraja, romanda qanday muammolar ko‘tarilganligini tahlil qilib bera olishi yoki roman qahramon- larining xatti-harakatlariga baho berishi - boshqa daraja. Test spetsifikatsiyasida domenning har bir elementi qaysi darajada yoki qaysi darajagacha baholanishi aniq ko‘rsatilishi lozim.
Test spetsifikatsiyasi yaratilayotganida mavzular va ko‘- nikmalar kesimini jadval shaklida ifodalash mumkin:


1 Petty G. Teaching Today: A Practical Guide. 4th ed - Cheltenham: Nelson Thornes, 2009.-P.9.


i Brookhart S.M. How To Assess Higher-Order Thinking Skills in Your Class­


room. -Alexandria, VA: ASCD, 2010. — P.18.


107




Mavzular

Test topshirlqlarT^i ' 9

Tush unish

Qo‘ Hash

Tahlil

Sintez

MavzubjT
| yjcha jjlBj
6"

1-mavzu

1

2

2

[ 1

2-mavzu

1

2

2

1

~~ 6

3-mavzu

1

2

2

1

6 g

Jami

3

6

6 1

3

18


Test topshiriqlari sonining mavzular va ko ‘nihnalar kesimida taqsimlanishi namunaviy jadvali


/
v
Щ


f
Domen va konstruktlami tekshirishga mos vositalar (test Li topshiriqlari turlari) tanlanayotganda «tekshirilayotgan kon- л struktni (xususiyatni) ko4rishimiz uchun qanday dalil maqbul у
hisoblanadi?» va «berilgan test topshirig‘ini bajarish jara- L yonida test topshiruvchi biz tekshirmoqchi bo‘lgan kognitiv г ko‘nikmani ishga soladimi?» ^degan savollarga javob be- rish maqsadga muvofiq1. Masalan, test topshiruvchida badiiy matnni tahlil etish ko‘nikmasi shakllanganligiga ishonch hosil qilmoqchi bo‘lsak, test topshiruvchi qanday amaIni bajarishi kerak? Nimani biz unda badiiy matnni tahlil etish ko‘nikmasi shakllanganligiga maqbul dalil sifatida qabul qilamiz? Agar biz badiiy matndan parcha berib, uning qaysi asardan olin- ganligini so‘rasak, test topshiruvchi bu topshiriqni bajarish jarayonida biz tekshirmoqchi bo‘lgan tahlil ko‘nikmasini ish­ga soladimi? Shu savollarga javob bera olsak, testga qanday topshiriqlar kiritish lozimligi oydinlashadi.


1 Brookhart S.M. How To Assess Higher-Order Thinking Skills in Your Class­room. — Alexandria, VA: ASCD, 2010. — P.19.


108


Baholash nazariyasi asoslari




Ш Test spetsifikatsiyasi qanchalik batafsil va tushunarli shakl-
I da tuzilsa, ushbu spetsifikatsiy a asosida lest topshiriqlarini I ash va yakuniy testni (testning parallel formaladni) shakllan- ■ tirish shunchalik yengillashadi.
I Keyingi bosqichlarda test topshiriqlari yaratiladi va I ekspertlar (mutaxassislar) tomonidan tahlil etiladi. Test I lepshiriqlarini tahlil etishda ulaming test spetsifikatsiy&
Щй I mosligi, test topshiriqlarini yaratish qoidalMga-moslgi, 'Ш I sfaimarliligi, aniqitgi singari jihatlariga еШог berilacL Btada I bir qancha ekspertlar qatnashib, har bir eksperbtest topsM- I rig‘ttMig bfr jiiiatini tahlil qilib berishi ушЫ^ЬагсЬа ekspert- I lar har tomonlama tahlil qilisttlaft mumkin. Bunda ekspertlar I oldiga aniq masalalar qo‘yish ekspertizajarayonmhfgrsamara- I derliginioshiradi.
I Oltinchi bosqichda test topshiriqlarimng dastlabki apro-
I batsiyasi o‘tkaziladi.

  • Aprobatslya - testning psixometrik xarakteristikalari- E ni (ya’ni testning shaxsdagi xususiyatlami qay darajada И о ‘lchay olishini) aniqlash hamda testdagi noaniqliklar va

  • xatolami aniqlash maqsadida o‘tkaziladigan jarayon. $

Dastlabki aprobatsiya kichik guruhda o‘tkaziladi va bunda aprobatsiya jarayonida qatnashayotganlar test topshiriqlarini qanday yechayotganliklari kuzatiladi. Aprobatsiyadafc keyin qatnashuvchilar bilan suhbatlashib, ulaming test topshiriqlari haqidagi fikrlarini o'rganish, shuningdek, test topshiriqlari^


Ш9




Komil Jaliiov


statist* tahlil etib, lozim ,bo‘lgan шаг^”^^И

rishlar kSritish maqsadga muvofiqw I a



/
1



Keying! bosqichlarda test topshiliqlari; katta tniqyoj Ш aprobatsiyadan o4tkaziladi. Aprobatsiyada kjatnashuvchilar Ii o‘z xususiyatlari jihatdan haqiqiy test topshiruvchilarga ya. 1' qin bo‘lishi, aprobatsiya sharoitlari ham imkon qadar haqiqiy \


shiriqlari statistik tahlil etiladi, talabgaijayob bermaydigaa*
topshiriqlar chiqarife 4ashk&adit yalgiiqayta ishlam#^- |
ta ishlangan topsbiriqlar qayta aprobatsiyagq ©Mb chiqilisB^j
lozim bo4ladi,rShtmdan so‘ng lestnirvg yakumy fonnasrtftp
maiari) validlik va ishonchlilik talablari nuqtayi nazaridad
tahlil etiladi. Test Щ
talablargajayob berishSga ishoach^fl
giUngandan keyin tegt mdjajarini qanday talqin etishiva ate
dan qanday xulosalar chiq^ishibpfyicha tavsiyafer tnziladi.


Asosiy xulosa:
Testni yaratishjafdyom birqancha muhim bosqichlardag



testdan farq qilmasligi teim. Aprobatsiyfaifffl keyin test top. 1


iborat.


4.2. Yopiq test topshiriqlarini yaratish


Demak, testning maqsadi, test orqali o6lchaiiishi jlozim bo‘igan domen va konstruktlar aniqlab olingaixdan keyin {test spetsifikatsiyasi yaratiladi va bu spetsi^k^ya asosida test


Baholash nazariyasi asoslari


topshiriqlari yoziladi. Testda ishlatish mumkin bo‘lgan test topshiriqlari turlaridan biri — yopiq test topshiriqlari, ya’ni test topshiruvchidan to‘g‘ri javobni berilgan muqobil javob variantlari ichidan tanlashini talab qiladigan test topshiriqlari. Bunday test topshiriqlarining eng katta afzalligi test natijala- rini maxsus qurilmalar yordamida tez qayta ishlash hamda tekshirishda subyektivlikni yo‘qotish imkonini berishidir.
Yopiq test topshiriqlari samarali bo‘lishi, o‘z vazifasini bajarishi va validlik talablariga javob berishi uchun ulami tuzishda bir qancha qoidalarga rioya qilinishi lozim. Tes- tologiya talablariga muvofiq, to‘g‘ri tuzilgan yopiq test top­shiriqlari tekshirilishi kerak bo‘lgan domenni keng va har to- monlama qamrab olish imkonini beradi, nafaqat ma’lumotni bilish (eslash) va qo‘llashni, balki yuqori darajadagi kogni- tiv ko‘nikmalami ham tekshirishi mumkin. Shu bilan birga, bunday test topshiriqlari yordamida yuqori darajadagi kog- nitiv ko‘nikmalar integratsiyasini hamda kognitiv bo‘lmagan ko‘nikmalami (masalan, yozish yoki gapirish ko‘nikmalari, amaliy ko‘nikmalar va hokazo) tekshirish deyarli imkonsiz - bunday maqsadlar uchun ochiq test topshiriqlarini qocllash maqsadga muvofiq1 * Ill.
Yopiq test topshiriqlari bir qancha shakllarda bo6lishi mumkin: muqobil javobli test topshirigci, «to^g^ri-noto^^ri»


1 Downing S. Selected-Response Item Formats in Test Development // Downing S. and Haladyna T. (Eds) Handbook of Test Development- — Mahwah, NJ: Lawrence



Download 203,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish