Ko‘llarni shakillantiriuvchi asosiy omillar

Savollar
Ko‘llarni shakillantiriuvchi asosiy omillar
Ortiqcha namlik bilan xarakterlanuvchi landshaftlarning alohida uchastkalari nima deb yuritiladi?
Botqoqlklar qaysi qobiqning tarkibiy qismi hisoblanadi.?
Yer yuzasida dastlabki botqoqliklarning yuzaga kelishi qaysi davrlar oralig‘iga to’g’ri keladi?
Yer sharida dastlabki botqoqliklar bundan necha mln yil ilgari yuzaga kelgan?
Yer sharida botqoqliklarning umumiy maydoni qancha?
Dunyodagi eng katta botqoqlik hududlari qaeyrlarda joylashgan?
Botqoq so‘zi qaysi tildan olingan?
Botqoq so‘zi qanday ma’noni anglatadi?
Botqoqliklar asosan necha xil yo‘l bilan kelib chiqadi:
1 ga botqoqlik o’zi yutgan korbonot angidritga nisbatan necha baravar ko‘p kislord ishlab chiqaradi
Nima uchun botqoqliklar “Sayyora o‘pkasi” deyiladi
Botqoqliklar – suvlarning nimasi hisoblanadi?
Botqoqliklar atmosferaga qanday gazlarni bakterial metanni yetkazib beruvchi manbalaridan biri sanaladi.
Boqoqliklar o‘simliklar guruhining hukuron ekologik guruhiga bog‘liq holatda quyidagilarga bo‘linadi
O‘stunlik qiluvchi o‘simlik turlariga qarab botqoqoliklar necha turga ajratiladi?
Makrorelyef turlariga bog‘liq holatda botqoqoliklar necha turga ajratiladi:
Mikrorelyef turlariga bog‘liq holatda botqoqoliklar necha turga ajratiladi?
Iqlim tiplariga ko‘ra botqoqoliklar quyidagi turlarga ajratiladi
Sapropel va gumusli organik birikmalar tuplanaversa qanday konlarning paydo bo‘lishi uchun zamin tayyorlanadi?
ko’mir tarkibidagi uglerod (60—96%), vodorod (1 — 12%), kislorod (2—20%), azot (1—30%) va juda oz mikdorda fosfor xamda oltingugurtlar ko’mirning nimasi deb yuritiladi?
ko’mir tarkibidagi kremniy, alyuminiy, temir, kalsiy, magniy, kaliy, natriy va boshqalar ko’mirning nimasi deb yuritiladi?
dunyo kumir zapasining taxminan 50% qaysi geologic davrlarda hosil bo‘lgan ?
joylashgan rel’ef xususiyatiga koʻra botqoqliklar necha xil boʻlad?
Qor chizig‘idan yuqorida joylashgan erimaydigan qor massasi nima deyiladi?
Muzliklar o‘z shakliga va harakatining xarakteriga ko‘ra necha xil boʻlad?
Muzlik ostidan chiquvchi suvlar yoyilib keng yelpig‘ichsimon shleyf hosil qilib oqadi va yotqizilgan cho‘kindilar qanday yotqiziqlari deyiladi?
Qayerda joylashgan doimiy muzliklarning ko‘pchiligi harakatsiz?
Tog‘li o‘lkalardagi muzliklar nimaning o‘zgarishiga qarab harakatlanadi
R. Blekning ma’lumotiga ko‘ra yer shari quriqlik qismining taxminan necha % i muz qoplamlardan iborat
quruklikning necha mln. km² maydonini muzlik ishg‘ol qilgan
shimoliy yarim sharda joylashgan muzliklarning umumiy maydoni qancha?
shimoliy yarim sharda joylashgan muzliklarning umumiy maydoni qancha?
MDX ning necha mln. km² kattalikdagi maydoni yoki muzliklar bilan qoplangan
Tiksi (Lena quyilishi) ko’rfazi rayonida necha m chuqurlikkacha muz qatlami davom etganligi burg‘ulash quduqlari yordamida aniqlangan?
Quruqlikda muzlik qatlamining maksimal chuqurlikdagi 1450 m ga etadigan hudud qayerda joylashgan
O‘rta Osiyo tog‘laridagi muzliklar maydoni S. V. Kalesnik ma’lumotiga ko‘ra necha km² teng?
Pomirdagi Fedchenko muzligining uzunligi necha km?
Tyanshandagi Inilchek muzligi uzunligi necha km?
Zarafshon tizmasidagi Zarafshon muzligining uzunligi necha km?

Oltoy tog‘laridagi hozirgi muzlikning may­doni necha km²

Kavkaz tog‘laridagi muzliklar maydoni 1967 km²,
Qor yog’inlari hisobiga muz kristallana borgan kengayishi va cho‘zilishi uning nimasini bildiradi
Muzliklar harakatining absolyut tezligi soatiga qanchani tashkil qiladi?
Alp, Kavkaz muzliklari o‘rta hisobda yiliga necha m siljiydi?
Pomir va Ximolay torlaridagi kat­ta muzliklar yiliga necha m tezlik bilan harakatlanadi?
Upevornik (Grenlandiya) muzligining siljish tezligi ba’zan sutkasiga necha m gacha yetadi.
24. Muzliklar morfologik jihatdan necha turga bo’linadi?
25. Muzlik asosan necha xil geologik ish bajaradi?
1. Hisob kitoblarga ko‘ra quruqlik maydonining qancha qismi, shamol ta’sirida ishlangan maydon hisoblanadi?
2. Yer sharining qanday geomorfologik hududlarida shamolning geologic faoliyati ko’proq nomoyon bo’ladi?
3. Ekvator bo‘ylab sharq va g’arb tomon esuvchtt doimiy shamollardir qanday nomlanadi?
4. Yer yuzasida va troposferaning quyi qismida doimo bir tomonga esadigan va faqat yil fasllarining almashinishi bilangina oʻz yoʻnalishini qarama-qarshi tomonga oʻzgartiradigan havo oqimi nima deyiladi?
5. Bir kecha-kunduz davomida kunduzi dengizdan quruklikka, kechasi quruqlikdan yana dengiz tomon harakatlanib turadigan shamollar qanday nomlanadi?
6. Tog’va vodiylarda harorat o‘zgariidi bir xil bo‘lmaganligi sababli yuzaga keladigan shamollar qanday nomlanadi?
7. Qaysi qit’alarda keng maydonlari shamol harakati va uning geologik ishi uchun eng qulay hududlar sanaladi?
8. Shamolning geologik ishi nimalarlan iboratdir.
9. Deflyatsiy qanday ma’noni anglatadi?
10. Korroziya qanday ma’noni anglatadi?
11. Akkumulyatsiya qanday ma’noni anglatadi?
12. Transportirovka qanday ma’noni anglatadi?
13. eol qadimgi yunon afsonasida nima ma’noni anglatadi? -
14. “Eol qozoni” degan chuqurliklarni shamolning qaysi jarayonlari hosil qilishi mumkin?
15. Kim Jungoriyada “Eol shahari” borligini aytgan edi?
16. Tezligi 7 m/sek bo’lgan shamol 90 % qum zarralarini necha sm balandlikda tashiydi?
17. Shag’allarning sakrab sakrab uchishi” nima deyiladi?
18. A.Allisonning ma’lumotlariga ko'ra Sahroi kabirdan uchirilgan qum zarrachalari 160 km masofani bosib o’tib to'planishi mumkin ekan
19. shamol ta’sirida chang va mayda qum zarrachalari 2500—3000 km uzoqlikkacha yetib boradi.
20. "Lyoss" atamasi geologik va mineralogik adabiyotga nechanch yilda va kim tomonidan kiritilgan.
21. “Eol lyossi” qanday yotqiziqlarning genetik turiga kiradi?
22. Lyosslarning o'ziga xos belgilari nechata?
23.O’zbek olimlaridan akademik R.O.Mavlonov O'rta Osiyodagi lyosslarni aksariyati shamol yordamida hosil bo'lgan deb tushintiradi.
24. Shamol assimetrik taqsimot yoki yarimoysimon shakl nima deb ataladigan baland (20-30 m gacha) qum tepalarini hamda qum tepa tizmalarini vujudga keltiradi.
25. Dengiz va daryo bo'ylarida paydo bo'ladigan qum tepalari nima deyiladi.
1. Yerda hayot paydo bo‘lgan davrdan boshlab planetamizda yashab xolok bo‘lgan va qatlamlarda tosh qotgan qoldiq sifatida uchraydigan hayvon va o‘simliklar haqidagi fandir
2. XIX asr boshlarida geologiyaga palentologik usulning kiritilishi qanday yangi sohaning rivojlanishiga sabab bo‘ldi?

3. Paleontologiyaning tarkibiy qismi qaysi fanlar hisoblanadi?
4. Qazilma hayvon qoldiqlarini o’rganadigan fan
5. Qazilma o‘simlik qoldiqlarini o‘rganadigan fan
6. Paleontologik tadqiqotlar nima bilan bir vaqtda tirik organizlarning rivojlanish tarixi to‘g‘risida asosli ma’lumotlarni o‘rganishimizga yordam beradi
7. Paleontologiyaning asisiy vazifalari nechata?
8. Juda mayda mikroskopik hayvon va o‘simlik qoldiqlarini Paleontologiyaning qaysi sohasi o’rganadi?
9.Organizimlarning ko‘milib qolish sharoitlarini o‘rganivchi fan nima deb yuritiladi?
10. Qadimgi hayvonlar va o‘simliklar yashash sharoitni o‘rganiuvchi fan nima deb yuritiladi?
11. Organizimlarning yashash faoliyati izlarini o‘rganiuvchi fan nima deb yuritiladi?
12. Quruqlik va dengizda yashovchi organizmlarning ekologik guruhi nima deb yuritiladi?
13. Dengiz va okeanlarda nechata bionomik zona ajratilgan?
14. Organizimlarning eng yangi tasnifining asoschisi kim?
15. Yer po‘stini tashkil qilgan qatlamlar bir-biridan o‘zlaridagi chig‘anoqlari bilan farq qilishini va bu chig‘anoqlar turi hozirgi vaqtda yo‘qligiga asoalanib J.Lamark tomonidan nechata muhim biologik qonun yaratildi?
16. “Tabiiy tanlash va turlarning kelib chiqishi” asari muallifi kim?
17. “Organizimlar o‘z ajdodlari sharoitlarida yashayotgan bo‘lsalar-da, ular hech qachon ajdodlik holatlariga qaytmadilar” degan ibora kimga tegishli?
18. Dastlabki xo‘jayrasi yadrosiz bo‘lgan organizmlar nima deb yuritilgan?
19. Dastlabki xo‘jayrasi yadroli bo‘lgan organizmlar nima deb yuritilgan?
20. SHo‘rligi o‘zgargan sharoitga kam organizmlar moslashib qolib keyinchalik rivojlanib ketishi mumkin bo‘lgan organizimlar qanday nomlanadi?
1. O‘tgan davrning tabiiy geografik sharoitlarini qayta tiklash tarixiy geologiyaning muhim masalalaridan biri hisoblanadi. Bu masala bilan qanday fan shug‘illanadi.
2. Paleogeografiya paleogeografik sharoitni qayta tiklash qanday tahlil orqali amalga oshiriladi?
3. Fatsial tahlil teng necha qismdan tashkil topgan?
4. “Fatsiya” termini birinchi marta 1838 yilda kim tomonidan geologiya faniga kiritilgan?
5. “Fatsiya” so’zi qanday ma’noni anglatadi?
6. “Fatsiya o‘xshash organik qoldiqlarni o‘zida saqlagan va litologik tarkibi bir xil bo‘lgan cho‘kindi tog‘ jinslaridir” degan ibora kimga tegishli?
7. “Fatsiya ma’lum fauna va florani o‘zida saqlagan bir xil litologik tarkibli cho‘kindilar hosil bo‘lgan sharoit” degan ibora kimga tegishli?
8. “Fatsiya o‘zida bir xil fauna va florani o‘zida saqlab qolgan va bir xil litologik tarkibga ega cho‘kindi tog‘ jinsi” degan ibora kimga tegishli?
9. “Fatsiyani tarkibi va hosil bo‘lish geografik sharoitlari bo‘yicha bir yoshdagi qo‘shni hudud yotqiziqlaridan farqlanuvchi cho‘kindilar majmuasi” degan ibora kimga tegishli?
10. Qatlam bo‘ylab tog‘ jinslarini kuzatganda bir xil tog‘ jinslarining ikkinchisi bilan alashinishi nima deyiladi?
11. Paleogeografik qayta tiklash asosida nima yotadi?
12. Aktualizm prinsipini birinchi marta kim qo‘llagan va geologiyaga kiritgan.
13. Fatsiyalarni shakillantiruvchi cho‘kindilarning hosil bo‘lish jarayonini necha bosqichga ajratish mumkin?
14. Cho‘kindi materiali uchun asosiy manba nechita?
15. Daryolar keltirilgan materialning asosiy qismi shelfda cho‘kindi to‘planish zonasida cho‘kadi.
16. N.M.Straxov qachon kontinentlarda iqlim zonalligiga mos aridli, gumidli va muzli litogenez xillarini ajratadi
17. A.I Lisitsin qachon kontinentlarda iqlim zonalligiga mos aridli, gumidli va muzli litogenez xillarini ajratadi
18. Muzlik va arid zonalarda fatsiyalarning hosil bo’lishi uchun qanday nurash ustunlik qiladi?
19. Gumid zonalarda fatsiyalarning hosil bo’lishi uchun qanday nurash ustunlik qiladi?
20. Bionomik tahlilda asosan qanday organizmlardan foydalaniladi.

1. Otgan geologik davrlarning hayvonot dunyosini o'rganadigan fan sohasi nima deb yuritiladi?

2. Nima asosida yer qobig'ining cho'kindi qatlamlarining nisbatan yoshini aniqlash, o'tgan geologik davrlarning tabiiy - geografik sharoitlarini, foydali qazilmalarni shakllantirish shartlarini tiklash mumkin?
3. Paleozoologiya qaysi fanlar bilan chambarchas bog'liq.
4. Akademik B.S. Sokolovning so'zlariga ko'ra, "geologiya yadrosi" nima hisoblanadi.
5. Tirik organizmlarning evolyutsiyasi - siyanobakteriyalardan tortib yuqori darajada tashkil etilgan umurtqali hayvonlar yuzaga kelgunicha bo’lgan geologic davr necha mlrd yilni o’z ichiga oladi?
6. Geoxronologik shkala nechata eona ajratilgan?
7. Yer geologik tarixining eng katta eonasi bo’lgan kriptoza (yashirin hayot vaqti) taxminan necha milliard yil davom etgan?
8. Yer geologik tarixining Faneroz (aniq hayot vaqti) eonasi, taxminan necha milliard yil davom etgan?
9. Kriptozoy eonasi nechata eraga bo'lingan?
10. Fanerozoy eonasi nechata eraga bo'lingan?
11. Hayvonlarning toshqotgan holatida saqlanib qolgan qoldiqlaridir nima deb ataladi?
12. Fossil so’zi qaysi tildan olingan va qanday ma’nolarni anglatadi? (lot. fossilis-ko'milgan, qazilma).
13. O'lik organizmlarning toshqotgan organizmlar aylantirish jarayoni nima deb ataladi?
14. tosh qotish jarayonida o’simliklar ichki strukturaning saqlanib qolishi bilan o'simlik tanasining bunday to'liq yoki qisman almashtirilishi nima deb ataladi?
15. Toshqotgan organizmlar fossilanish jarayoni necha turga bo’linadi?
16. Organizmlarning saqlanganligi necha xil ko’rinishda bo’ladi?
17.Nafaqat skelet, balki ozgina o'zgartirilgan yumshoq to'qimalarni ham saqlab qolgan toshqotmalar bilan ifodalanadigan. toshqotgan organizmlar niva deb yuritiladi?
18. Butun skeletlari yoki skeletlari va ularning alohida elementlari, shuningdek, bosma va yadrolari bilan ifodalanadi toshqotgan organizmlar niva deb yuritiladi?
19. Toshqotgan organizmlarning hayotiy faoliyati izlari bilan ifodalanadi. toshqotgan organizmlar niva deb yuritiladi?
20. Organizmlarning hayotiy faoliyati mahsulotlaridan iborat bilan xarakterlanadigan toshqotgan organizmlar niva deb yuritiladi?
1. O‘tgan geologik davrlarning o‘simlik dunyosini va uning tarixiy rivojlanish qonunlarini o‘rganadigan fan niva deb yuritiladi?
2. O‘simliklar ham tosh qotgan hayvonlar kabi tosh qotish yoki fossillanish jarayonlari o‘ziga xos nechata tabaqalarga ajraladi?
3. Playeobatnikaning tadqiqotlarning asosi nima sanaladi?
4. Tosh qotgan o’simlik qoldiqlari geologik adabiyotlarda qanday nomlanishlar bilan yuritiladi?
5.O‘lgan organizimlarning qazilmalar tarkibida qayta o‘zgarish jarayonlariga nima deb aytiladi?
6. Fossillash jarayonida o‘simliklar odatda butunlay yo‘q qilinadi, bu jarayonlarda qanday hodisalar yuz beradi?
7. Tosh qotgan o‘simliklar qachondan boshlab topilgan?
8. O‘simliklarning saqlanish shakilari hayvonlarning saqlanish shakillari kabi necha xil ko‘rinishda bo‘ladi?
9. O‘simlik qoldiqlari uchun qanday atama ishlatiladi?
10. "fitoleyma" atamasi qaysi tildan olingan va qanday ma’noni anglatadi?
Cho'kindi jinslarning fazo-vaqt davomida o’zgarishini o’rganuvch hamda yer qobig'ini tashkil etuvchi vulkanogen va metamorfik tuzilmalar unda mavjud bo’lgan organik dunyo asosida yer va uning rivojlanishining tabiiy bosqichlarini aks ettiruvchi fan nima deyiladi?
Stratigrafiya qanday ma’noni anglatadi?
3. Stratigrafiya yer pustidagi tog‘ jinslarining makon va zamondagi dastlabki munosabatlari to‘g‘risidagi mustaqil fan sifatida nechanchi asrda yuzaga keldi?
4. Yer pustini tashkil etgan tog‘ jinslarining hosil bo‘lgan vaqti to‘g‘risidagi fan nima deb yuritiladi?
5. Stratigrafiyada dastlab nimalar ajratilgan?
6. Stratigrafiyada keyinchalik qanday mayda stratigrafik bo‘limlar ajratilgan?
7. Stratigrafik kesimdagi o‘rni va birin ketin qavatlanib hosil bo‘lishida o‘z xususiyatlari bilan ajralib to‘ruvchi tog‘ jinslar majmuiga nima deyiladi?
8. Yer tarixining ma’lum bir bosqichini hosil qilib, Yer po‘sti va organik dunyoni ma’lum bir vaqt ichida rivojlanishini nima aks ettiradi?
9. Yotqiziqlarning hosil bo‘lishiga ketgan vaqtni ko‘rsatish uchun qanday bo’lim ishlatiladi?
10. Stratigrafik va geoxronologik nomlarini ishlatishda turli chalkashliklardan xolos bo‘lish uchun nechanchi yili Parijda bo‘lib o‘tgan Xalqaro Geologik Kongeress (XGK) sessiyasida hamma davlatlar uchun bir xil bo‘lgan stratigrafik va geoxronologik birliklar tasdiqlangan.
11. Geologiyada nechata shkala ishlatiladi?
12. Stratigrafiyaning umumiy birliklar soni nechatani tashkil qiladi?
13. Stratigrafiyada regional birliklar soni nechatani tashkil qiladi?
14. Stratigrafiyada mahalliy birliklar soni nechatani tashkil qiladi?
15. Sistema 1822 yildan 1879 yilgacha qayerda olib borilgan geologik ishlar borasida aniqlangan?
16. 1881 yilda Bolonyeda bo‘lib o‘tgan XGK ning 2-sessiyasida nechata sistema tasdiqlandi?
17. Region bo‘yicha o‘ziga xos litologik yotqiziqlar va paleontalogik majmualar bilan kuzatiladigan regional stratigrafik birlik nima deb yuritiladi?
18. Eng yirik mahalliy stratigrafik bo‘lim nima deb yuritiladi?
19. Qalin (yuzlab m va km dan ko‘proq), murakkab tarkibli yotqiziqlardan tashkil topgan yirik mahalliy stratigrafik birlik nima deb yuritiladi?
20. Stratigrafik mahalliy shaklning asosiy birligi nima deb yuritiladi?

1. Tog'lar yer yuzasining necha foiz qismini egallaydi?

2. Tog‘lar balandligining xarakteriga ko‘ra nechaga bo’linadi?
3. Tog‘lar kelib chiqishiga ko’ra nechaga bo’linadi?
4. Ikki litosfera plitalarining yaqinlashuvi (to'qnashuvi) holatida tog’ relyefi qanday ko’tarilish shaklini oliadi?
5. Tog'larni shakllantirishning ikki fazali tektonizm natijasida qanday tog’lar shakillanadi?
6. Qanday relf formalarini Pseudo-tog'lar deb atash mumkin
7. Proterozoy erasi oxiri, kembriy davrida sodir bo‘lgan tog’ hosil bo’lish bosqichi qanday nomlanadi?
8. Afrika materigidagi Baykal tog’ burmalanishiga tegishli bo’lgan tog’lar
9. Baykal tog’ burmalanishida janubiy Amerika materigida ko’tarilgan tog’lar
10. Baykal tog’ burmalanishida Arabiston yarim orolida ko’tarilgan tog’lar
11. Kaledon so’zi qaysi davlatning lotincha nomi sanaladi?
12. Fransuz geologi M. Bertran 1887-yilda geologiya faniga qanday terminini kiritgan?
13. Kaledon tog’ burmalanishi davrida O’zbekictonda qaysi tog’ tizmasi ko’tarilgan?
14. Kaledon tog’ burmalanishi qanday jarayonlarni o’z ichiga oladi?
15.Paleozoy erasi ikkinchi yarmi (devon oxiri —trias boshi) da sodir boʻlgan jarayonlar. 
16. Gersin burmalanishi yana qanday nomlar bilan yuritiladi?
17. Mezozoy burmalanishi. uch qismdan iborat?
18. Shimoliy Amerikadagi Qoyali tog‘lar, O‘zoq sharqdagi Sixote-Alin, Saxalin tog‘lari ko‘tarilgan. Tibetda va Malakka yarim orolidagi tog’lar mezozoy burmalanishining qaysi bosqichida ko’tarilgan?.
19. Neogen va antropogen davrida sodir bo’lgan tog’ ko’tarilish bosqichi
20. Tibet tog‘ligi 10 mln. yil ichida 2000 m dan necha m gacha ko‘tarilgan?