Кодекси умумий қисм биринчи бўлим асосий қоидалар олдинги таҳрирга қаранг

283-модда. Суднинг фуқаровий даъвога оид ҳукми ва ажрими 
Айблов ҳукмини чиқаришда, шунингдек тиббий йўсиндаги 
мажбурлов чорасини қўллаш ѐки содир этган қилмишнинг хусусиятига ва 
ўзининг руҳий ҳолатига кўра шахс ижтимоий хавфли бўлмаган ҳолларда 
бундай чорани қўлламаслик ҳақида ажрим чиқаришда суд асосларнинг 
исботланиши ва даъво ҳажмини эътиборга олиб, уни тўлиқ ѐки қисман 
қаноатлантиради ѐхуд уни қаноатлантиришни рад этади. 
Суд оқлов ҳукмини чиқараѐтганда, шунингдек тиббий йўсиндаги 
мажбурлов чораларини қўллаш бўйича ишни тугатиш ҳақида ажрим 
чиқараѐтганда фуқаровий даъвони қондиришни қуйидаги ҳолларда рад этади, 
башарти: 
1) жиноят ѐки ижтимоий хавфли қилмиш ҳодисаси юз бермаган бўлса; 

---

2) судланувчининг ѐки тиббий йўсиндаги мажбурлов чорасини 
қўллаш масаласи ҳал этилаѐтган шахснинг содир этилган жиноятга ѐки 
ижтимоий хавфли қилмишга дахли йўқлиги аниқланган бўлса; 
3) судланувчининг ѐки тиббий йўсиндаги мажбурлов чорасини 
қўллаш масаласи ҳал этилаѐтган шахснинг мулкий зиѐн келтирган ҳаракати 
зарурий мудофаа чегарасидан чиқмаган ҳолда содир этилган бўлса. 
Судланувчи томонидан содир этилган қилмиш жиноят деб 
топилмаганлиги сабабли у оқланган тақдирда, шунингдек ушбу 
модданинг 
иккинчи қисмида 
кўрсатилган асослардан бошқа асосларга кўра 
тиббий йўсиндаги мажбурлов чораларини қўллаш бўйича иш юритиш 
тугатилганда суд даъвонинг исботланиш даражаси ва ҳажмини эътиборга 
олиб, уни тўлиқ ѐки қисман қаноатлантиради ѐки қаноатлантиришни рад 
этади. 
Даъвонинг ҳажми жиноят тавсифига ва айбдорга жазо чораси 
тайинлашга таъсир этмаса, фуқаровий даъвони қаноатлантиришда суд даъво 
талаби чегарасидан чиқишга ҳақлидир. 
Жиноят 
процессида 
қўзғатилган 
фуқаровий 
даъво 
қаноатлантирилмаган тақдирда даъвогар шу шахсга ва худди шу асослар 
бўйича фуқаровий суд ишларини юритиш тартибида даъво қўзғатиш 
ҳуқуқидан маҳрум бўлади.