Ko‘chish hodisalari. Diffuziya, issiqlik o‘tkazuvchanlik va qovushqoqlik. Mavzu rejasi

Issiqlik mashinalari

Ish bajarish orqali issiqlik energiyasini vujudga keltirish oson.masalan oddiy qo`llaringizni bir –biriga ishqalash yoki bo`lmasa har qandar ishqalanish jarayonlari orqali hosil qilsh mumkin. Biroq issiqlik energiyasidan ish bajarish qiyinroq va buni bajaruvchi amaliy qurilma taxminan 1700-yilda kashf qilingan. Bug` mashinasining rivojlanishi bo`lgan¹.

Har qanday issiqlik mashinasi orasidagi asosiy maqsad issiqlik yuqori temperaturadan past temteraturaga o`tishiga imkoniyat yaratadigan issiqlik energiyasidan olinadigam mexanik energiyadir. Ushbu jarayonda issiqlik miqdori 12-5 sxematik diagrammadagi kabi mexanik ishga aylantiriladi. Foydali issiqlik mashinalari takrorlanuvchi siklda ishlaydi ya`ni ushbu sistema takroran o`zining boshang`ich nuqtasiga qaytaveradi va shu yo`sinda davom etadi. Har bir siklsa sistema ichki energiyasidagi o`zgarish nolga teng bo`ladi (dU=0). Chunki u boshlang`ich qiymatiga qaytadi. Shuningdek yuqoti temperaturadagi T_Y ma`lum Q_E issiqlik moqdori W ishga aylantiriladi va past temperatutadagi T_P , Q_P issiqlik qisman chiqariladi¹. ( 12-5 rasm).

12-5-rasm. Issiqlik mashinasi uchun Energiya almashinuvining sistematik diagrammasi.

Energiyaning saqlanishi Q_Y=W+Q_P bo`ladi. Yuqori va past temperaturalar T<sub>y</sub> T<sub>P</sub> mashinaning boshqarilayotgan yoki ishlatilayotgan haroratlari deb ataladi. Izoh uchun hozirda biz issiqlik mashinalari uchun yangi ishora yig`indisidan foydalaniyapmiz. Biz oladigan Q_Y,Q_P vaW har doim musbat bo`ladi. Aylanuvchi har bir energiyaning yo`nalishi 12-5 rasmga o`xshash diagrammadagi sxemada tasvirlangan¹.