Клиника ва биокимё

K

C

K

− •

10 daqiqa xonada turadi, FEK da 500–560 nm da ko‘riladi.

Reaktivlar

Sinama

Nazorat

AsAÒ substrat

              0,5 ml                                       0,5ml

Zardob

                          0,1 ml                                          –

Distillangan suv

                 –

                                     0,1 ml

                 5  daqiqa  davomida 37° C da suv hammomida turadi.

DNFG

                          0,5 ml                                      0,5 ml

                                 1soat 37° C termostatga turadi.

0,4 n NaOH

                5 ml                                         5 ml

---

56

57

Amilaza sutkalik yoki yangi yig‘ilgan siydikda aniqlanadi.

Amilaza aktivligiga quyidagi faktorlar ta’sir qilishi mumkin:

narkotiklar, gormonlar.

CaCl

2

 ionlari ferment aktivligini oshiradi. Ftor ðreðaratlari ferment

aktivligini ðasaytiradi.

Me’yor:

Qonda  2,3–5,8 mmol/l;

Siydikda 16,6–33,3 mmol/l.

Qonda  amilaza  aktivligini  aniqlash

O‘quvchi bajara olishi kerak:

1. Òekshirish uchun ish stolini jihozlash;

2. Òekshirish uchun biomaterial yig‘ish;

3. Zaruriy eritmalarni tayyorlash;

4. Qonda amilaza aktivligini Karavey usulida aniqlash;

5. Biomaterialni zararsizlantirish.

Jihozlar:  FEK,  kyuveta,  ðrobirkalar,  shtativlar,  dozator,

ðiðetkalar,  kraxmal  eritmasi,  0,01  n  HCl  eritmasi,  0,01  n  yod

eritmasi, tekshirilishi lozim  bo‘lgan biomaterial – bemor venasidan

olingan qon.

Aniqlash ðrinsiði: kraxmalning fermentativ gidrolizidan oldingi

va keyingi konsentratsiyasini aniqlashga asoslanadi (Karavey usuli).

Aniqlashning borishi:

1. Kraxmal eritmasi sinama ðrobirkasiga va nazorat ðrobirkasiga

0,5 ml dan solinadi;

2. 5 daqiqa termostatga qo‘yiladi;

3. Qon zardobi 0,01 ml sinama ðrobirkasiga solinadi;

4. 7,5 daqiqa termostatga qo‘yiladi;

5. 0,01 n HCl eritmasi 4,0 ml dan sinama va nazorat ðrobir-

kalariga  solinadi;

6. Qon zardobidan 0,01 ml nazorat ðrobirkasiga solinadi;

7.  0,01  n  yod  eritmasi  0,5  ml  dan  sinama  va  nazorat

ðrobirkalariga  solinadi;

8. FEK da 640–680 nm da ko‘riladi;

9. Natija:

        mg/ sutkada  hisoblanadi.

Alfa-amilazaning oshishi: o‘tkir ðankreatitda – 10–30 marta

oshadi, aððenditsitda, bosh miya travmasida, oshqozonosti bezi

o‘smasida, homiladorlikning 33–34 haftasida.

Alfa-amilazaning  kamayishi:  oshqozonosti  bezi  nekrozida,

homiladorlikning 19 haftasida, jigar kasalliklari (geðatit, sirroz,

o‘sma) da kuzatiladi.

Me’yor:

Qonda 2,3–5,8 mmol/l;

Plazmada 3,3–8,9 mg/l, sutkada.

VI BOB. GORMONLAR

6.1. Gormonlarga umumiy xarakteristika

Organizm  ichki  muhitining  doimiyligini  ushlab  turuvchi  va

moddalar almashinuvini regulyatsiya qiluvchi sistemalardan biri

gormonal sistemadir. U o‘z sekretini  bevosita qon oqimiga chiqaradigan

barcha endokrin bezlar (ichki sekretsiya bezlari) ishini birlashtiradi.

Bunday bezlarga qalqonsimon bez, qalqonsimon oldi bezi va bo‘qoq

bezi, buyrak usti bezi, me’da osti bezi, giðofiz, giðotalamus va

boshqalar kiradi.

Endokrin bezlar chiqaradigan sekretlar gormonlar deb ataladi.

Ular hayot uchun zarur, biologik aktiv organik moddalar bo‘lib, oz

miqdorda  ishlab  chiqariladi-yu,  lekin  organizmga  kuchli  ta’sir

ko‘rsatadi.

Gormonlarning  kimyoviy  tabiati  xilma-xil.  Ulardan  biri

oqsillardir. (Giðofizning oldi qismi, me’da osti bezi va qalqonsimon

oldi bez gormonlari), boshqalari aminokislota hosilalari (triozindan

sintezlanuvchi adrenalin va teroksin). Buyrak usti bezi qobig‘i jinsiy

bezlar gormonlari steroid strukturaga ega. Gormonlar struktu-

rasidagi farqdan tashqari, organizmga tanlab ta’sir etishi bilan

ham ajralib turadi. Agar qalqonsimon oldi bez gormoni ko‘ðroq

suyak to‘qimasiga, buyrakka ta’sir etsa, qalqonsimon bez gormonlari

esa organizmning har xil hujayrasiga universal ta’sir ko‘rsatadi.

Giðofizning oldingi bo‘lagi gormonlari boshqa endokrin bezlariga

nisbatan regulyator funksiyasini bajaradi. Gormonlarning yuksak

biologik aktivligi va ta’sirining qat’iy sðetsifikligi ularning xarakterli

xususiyatlaridandir.  U  yoki  bu  endokrin  bez  funksiyasining

44, 4