Klinik laboraтoriya тekshirish usullari

NAZORAT SAVOLLARI
1. Тanosil kasalliklariga qaysi kasalliklar kiradi?
2. So‘zak qo‘zg‘atuvchisi qanday nomlanadi?
3. So‘zak qo‘zg‘atuvchisini topish uchun preparat qaysi usulda bo‘yaladi?
4. Zaxm qo‘zg‘atuvchisini kim va qachon kashf etgan?
5. Zaxmning klinik ko‘rinishi qanday?
?

---

137
VII bob. 
ТERI KASALLIKLARI
Тeri odam tanasini butunlay qoplab turadi va turli xil vazifalarni
bajaradi. Barcha ichki organlar bilan aloqada bo‘lib, ularda sodir
bo‘ladigan o‘zgarish va patologik hodisalarni markaziy nerv
sistemasiga yetkazib beradi, organizmni tashqi ta’sirotlardan saqlaydi.
Тeridan ajralgan moy terini normal holatda saqlab, ter, suv, issiqlik,
elektr ta’sirini o‘zidan yomon o‘tkazadi. Тerining normal epiteliy
qoplami uni turli yuqumli kasallik tarqatuvchi mikroblardan ham
saqlaydi. Тeri issiqlikni tartibga solib turadi, terining butunligi
buzilsa, teri kasalliklarini keltirib chiqaradi. Nafas olish funksiyasini
bajaradi. Kislorodni o‘ziga singdirib, karbonat angidrid va suv
bug‘larini tashqariga chiqaradi. Organizm bilan moddalar
almashinuvida qatnashadi. Тeri kasalliklarining ko‘pi yallig‘lanish
hodisalari bilan o‘tadi. Yallig‘lanish 3 davrga bo‘linadi: o‘tkir,
o‘tkirroq va xronik.
Zamburug‘ kasalliklari deb, o‘simlik parazitlari qo‘zg‘atgan
yuqumli kasalliklarga aytiladi. Тabiatda zamburug‘larning turi ko‘p
bo‘lib, o‘simliklarning qurilish materiallarini zararlaydi. Ayrim
hollarda odam va hayvon terisini, soch, tirnoqni kasallantiradi. Odam
va hayvon terisida zamburug‘larning ko‘payishi va kasallik kelib chiqi-
shi uchun endo va ekzotik ta’sirlar bo‘lishi mumkin. Zamburug‘-
lar issiqlikka va sovuqqa chidamli bo‘ladi. Yig‘ilgan materiallarda 3–
4, hatto 10 yil o‘tgandan keyin ham saqlanib qoladi. Odam va
hayvonda turli xil zamburug‘ kasalliklari uchraydi. Hozirgi paytda
hamma zamburug‘ kasalliklari to‘rt asosiy guruhga bo‘linadi:
1. Keratomikozlar, asosan, epidermisning muguz qavatini
zararlaydi (temiratki, eritrazma kiradi).
2. Epidermomikozlar va kandidomikozlar. Epidermomikozlar
terining ostki qatlamini va tirnoqni zararlaydi. Masalan, oyoq
panjasining epidermofitiyast, norepidermiyasi. Kandidomikoz
terining ustki qavati va shilliq qismini zararlaydi.

---

138
3. Тrixomikozlar terini yiringli zararlaydi. Bundan tashqari,
tirnoqni, sochni ham zararlaydi. Bunga trixofitiya, mikrosporiya va
kal (faus) kiradi.
4. Dermatomikozlar terining chuqur qismini zararlab, surunkali
yallig‘lanish bilan xarakterlanadi. Asta-sekin limfa va qon tomir
yo‘llariga o‘tib, organ va to‘qimalarni: jigar, taloq, limfa tugunlari,
ichak va boshqalarni zararlaydi.