Klinik laborator tashxislash va tekshiruv usullari

56

---

Peshobda gemoglobinni aniqlash
Massiv tomir ichi gemolizida (infeksion, immun, genetik) 
svobodnbiy gemoglobin qondan peshobga o ‘tib, buyraklar bilan 
filtrlanadi. Massiv gemoglobinuriya kanalchalami jaroxatlab, o ‘tkir 
buyrak yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin.
Gemoglobinga sifat reaksiya (ammoniy sulfat bilan sinama).
5 ml siydikkni 2,8 g kristallik ammoniy sulfat bilan aralashtiriladi 
va filtrlanadi. Filtratsiyadan keyin peshob rangining normallashuvi 
gemoglobinuriyadan dalolat beradi, chunki gemoglobin, mioglobindan 
farqli ammoniy sulfat bilan cho‘kmaga tushadi.
Ammoniy 
sulfatli 
sinama 
yetarli 
darajada 
sezgir 
emas, 
yolg‘onmanfiy natijalar berishi mumkin.
Gemoglobinuriyaning eng asosiy belgisi, peshobda gemosiderinni 
topilishi xisoblanadi. Gemosiderinuriya gemoglobinni birlamchi siydik 
orqali, 
buyrak epiteliy 
xujayralaridan reabsorbsiyasi 
va uning 
parchalanishi bilan bog‘liq.
Gemosideringa sifatiy reaksiya
15 ml peshob sentrifugalanadi. Xosil bo‘lgan cho‘kmaga, bir necha 
tomchi 5% li vodorodxlorid kilotasi va 2-5% li ferrotsianida kaliy 
eritmasi aralashtiriladi (sariq qon tuzlari). Buyum oynasida yupqa 
surtmalar tayyorlaniladi va mikroskop ostida ko‘riladi. 2-5 min dan 
keyin 
gemosiderin epiteliylarda, 
kamroq 
xujayradan tashqarida 
joylashgan ko‘k-yashil granulalar ko‘rinishida aniqlaniladi.
Mioglobinni aniqlash
Mioglobinuriyani rabdomioliz yanada og‘irlashtiradi (travmatik, 
ishemik, toksik, genetik). Mioglobin - pastmolekulyar oqsil bo‘lib, 
glomerulyar filtrda ushlab qolinmaydi. Yuqori mioglobinuriya, buyrak 
kanalchalari funksiyasini buzib, o ‘tkir buyrak yetishmivchiligini keltirib 
chiqaradi. Mioglobinuriyada ammoniy sulfatli sinama manfiy natija 
beradi: reaktiv qo‘shilganidan keyin xam, peshobning qizil jigarrang 
rangi saqlanib qoladi.
Gemoglobinuriyani 
mioglobinuriyadan 
aratib 
beradigan, 
ishonchliroq diagnostik usul, peshobdagi gemoglobin va mioglobin 
konsentratsiyasini aniqlab beradigan, peshob oqsillarining qog‘ozdagi 
elektroforezi va agar gelidagi immunoelektroforezi xisoblaniladi.
57

---

Q og‘ozdagi va poliakrilamid gelidagi elektroforez usullari, gel- 
xromatografiya, immunoelektroforez peshob oqsilini sifatiy tarkibini 
molekulyar massa, immunoximik xusiyatlari va qutblanishiga qarab 
aniqlash uchun qo‘llaniladi.