Klasterlarni shakllantirish: tajribalar, natijalar va innovatsion yondashuvlar

Manba: Jim Boykinning Internet Marketing kitobidagi nazariy ma’lumotlar asosida muallif tomonidan tayyorlandi
Raqamli 
marketing
Reklama 
qilish
Jamoatchilik 
aloqasi
Sotish
Targ 'ibot

---

168 
xil ustunlikka ega bo'lishsada. Ogohlantirish(awareness) va qiziqish(interest) bosqichlarida, 
taxminan 77% Internetdan ma’lumot qidiradi. Xohish(desire) bosqichida bu 65%atrofida, 
aksiya(action) bosqichida bron qilish va to‘lash 34%ga etadi. Garchi bu past ko‘rinadigan 
bo‘lsa ham, atigi 34%, lekin Internet -bronlashning o‘sishi hayratlanarli: oxirgi 3 yilda (2012-
2015) 244% ga oshadi. Raqamli marketingning tendensiyasi va kelajagini hisobga olgan 
holda, hozirda mamlakatlar, sayyohlik joylari va sayyohlik agentliklari raqamli marketingdan 
foydalanmoqdalar. OTA (Online traveling agency) ning o‘sishi ham, soni ham hajmi bo'yicha 
nihoyatda yuqori. Raqamli marketingdan foydalanishning bir qancha muhim afzalliklari bor, 
xususan, oflayn marketingda topib bo'lmaydigan xususiyatlar globalroq, shu bilan birga 
ko‘proq shaxsiy bo‘ladi. Ya‘ni, raqamli marketing yordamida sotuvchilar global auditoriyaga 
hech qanday to‘siqsiz kira oladilar va shu bilan birga, muloqot juda individual bo‘lishi 
mumkin, ular alohida maqsadlar uchun, hatto individual darajagacha mo‘ljallangan bo‘ladi[6]. 
Zamonaviy axborot texnologiyalari internet tarmog‘idan foydalanishni kengaytirish, 
vositachilarning yangi turlarini shakllantirish, xizmatlarni farqlash va individuallashtirishning 
yangi imkoniyatlari paydo bo‘lishi va xabarlarni internet orqali etkazib berish orqali turizm 
sohasida sezilarli o‘zgarishlarni amalga oshirmoqda. Bugungi kunda mehmondo‘stlik va 
sayyohlik sohasida yangi texnologiyalar va internetning ta’siri kun sayin oshib bormoqda. Bu 
o‘z navbatida tadbirkorlik faoliyatini, yetkazib beruvchilar va potensial xaridorlar o‘rtasidagi 
munosabatlarni o‘zgartiradi va xizmat ko‘rsatish qulayligi, tezligi va sifati to‘g‘risida mutlaqo 
yangi g‘oyani shakllantiradi. Jahon iqtisodiyotining o‘zgarishida texnologiya, globallashuv, 
atrof-muhitga e’tiborning kuchayishi kabi ko’plab omillar ta’sir etmoqda. Xususan, 
zamonaviyraqamli davrga quyidagi individual omillar xosdir [7]. 
1.Internetning jadal rivojlanishi 
2.Shaxsiylashtirish 
3.Yangi turdagi vositachilar 
4.Raqamli kontent(takliflar) 
Bugungi kunda biz an’anaviy bo‘lmagan, balki raqamli turizm biznesi haqida 
fikrlashamiz. Har xil turdagi ma’lumotlarni (audio, video, foto, matn) ko’rinishda raqamli 
namoyish etish imkoniyati turizm sohasida ulkan imkoniyatlarni ochmoqda. Bunda shaxsiy 
kompyuterlarni bir-biriga tarmoq orqali ulash, mijoz va korxonalarni yaxlit birlashtirishga 
imkon berdi. Internet nafaqat foydali savdo kanali, balki korxona va tayyor mahsulot va 
xizmatlar iste’molchilari o’rtasidagi aloqa vositasidir. Zamonaviy bozor sharoitida 
raqobatbardosh bo’lish uchun korxonalar Internet texnologiyalarini o’z strategik maqsadlariga 
moslashtira olishlari lozim, aks holda raqobatda ortda qolish xavfi mavjud [7]. 
Raqamli iqtisodiyotga bugungi kunda xo‘jalik faoliyatini yuritishda aholi ehtiyojlari 
yuqori ekanligi aniqlanib, uning xarajatlar kamayishi,ko‘proq va tezroq ma’lumot 
olish,iste’molchilar bilan fikr almashish xususiyatlari mavjud. Turizmda raqamli marketing 
turistik obyekt imijini oshirishga qaratilgan virtual olamdagi onlayn faoliyat boʻlib, uning 
ijtimoiy media marketing,virusli marketing, elektron pochta xabarnomalari,qidiruv tizimlarida 
sahifalarni reklama qilish shakllari borligi aniqlandi. Oʻzbekistonda turizmda raqamli 
marketingni 
rivojlantirish 
uchun 
raqamli 
texnologiyalardan 
foydalangan 
holda, 
“O‘zbekistonga xush kelibsiz”, “Buxoro tarixiy obidalari”, “Onlayn turistik shahar” kabi 
raqamli platformalar yaratilishini amalga oshirish maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz.