Klasterlarni shakllantirish: tajribalar, natijalar va innovatsion yondashuvlar

Donli 
ekinlar
Sabzavotlar
Kartoshka
Poliz
Meva 
va rezavorlar
Uzum
Hajmi (ming t.)
6667,1 
7630,4 
2432,7 
1399,1 
2067,7 
1275,3 
O‘tgan yilning 
mos davriga 
nisbatan o‘sishi 
(%)
2,4 
2,7 
1,6 
4,2 
3,9 
3,2 
9 oy davomida chorvachilik mahsulotlarini yetishtirish hajmi 89,7 trln so‘mni yoki 2019 
yilning mos davriga nisbatan 102,3 foizni tashkil qildi. Yetishtirilgan qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlarining umumiy hajmida chorvachilik mahsulotlarining ulushi 51,6 foizga yetdi. 
Yanvar-sentyabr oylarida dehqonchilik faoliyatining ko‘rsatkichlari: 
Go‘sht 
tirik 
vaznda
Sut
Tuxum 
(mln 
dona)
Baliq
Jun
Qorako‘l teri 
(ming dona)
Hajmi (ming t.)
1839,5 
7958,2 
5458,7 
59,9 
30,1 
1003,6 
O‘tgan yilning mos davriga 
nisbatan o‘sishi (%)
2,2 
2,9 
0,8 
9,8 
0,3 
0,1 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINI RIVOJLANTIRISHNING HARAKATLAR 
STRATEGIYASI ASOSIDA INVESTITSIYALARNI JALB ETISHNING USTUVOR 
VAZIFALARI 
Isomov B.S.
BuxDU, Turizm va mehmonxona xo’jaligi kafedrasi. 
 
Mustaqillik yillarida O'zbekiston Respublikasi iqtisodiyoti bir necha bosqichlarni bosib 
o'tdi, shu jumladan makroiqtisodiy barqarorlik bosqichini ham. Iqtisodiy rivojlanish sur'atlari 
jadalligi, aholini bandligini ta’minlash maqsadida amalga oshirilgan islohotlarning o'rni 

---

43 
beqiyosdir. Bundan tashqari mamlakatimiz o‘z taraqqiyotining yangi davriga qadam qo‘ygan 
hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasini 2017-2021 yillarda rivojlantirishning beshta ustuvor 
yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi asosida barcha sohalarda keng ko‘lamli o‘zgarishlar 
amalga oshirilmoqda. Ushbu strategiya alohida bosqichlarga bo’linib jamiyat, jumladan 
iqtisodiy-ijtimoiy sohalarda hayotga tadbiq qilinmoqda. Uning har bir bosqichi uchun alohida 
maqsadli Davlat dasturi ishlab chiqarildi. Harakatlar strategiyasida mamlakatning zamonaviy 
iqtisodiy rivojlanish darajasi investitsiyaning faolligi sur’atlariga, bu esa investitsion muhitga 
bog’liq. Investitsion muhit iqtisodiyotimizga xorijiy sarmoyani yanada kengroq jalb etish uchun, 
iqtisodiyotda tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish, mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirish jarayonlarida, jahon bozorida raqobat qila oladigan mahsulot ishlab chiqarishni 
tashkil etishda xorijiy investorlar yanada faol ishtirok etishi uchun yaratilgan huquqiy va 
iqtisodiy shart-sharoitlarni takomillashtirishni taqozo etadi. Ma’lumki, bozor iqtisodiyoti 
sharoitida har bir korхona, jumladan, qishloq xojaligi sohasidagi subektlar to`la iqtisodiy va 
huquqiy mustaqillikka ega bo`lganligi uchun asosiy maqsadi o`ziga biriktirilgan rеsurslardan 
to`la va samarali foydalanish bo`lib, shu rеsurslar birligiga qancha ko`p daromad va foyda olsa, 
raqobat kurashida shuncha ustunlikka ega bo`ladi. O‘sish mamlakatning o‘zini-o‘zi ta’minlash 
iqtisodiy strategiyasi, shuningdek davlat tomonidan nazorat qilinadigan rejali iqtisodiyot 
hisobiga erishilardi. 
Har qanday agrar хo`jalik muayyan bir ijtimoiy- iqtisodiy tizimda vujudga kеlishi va 
rivojlanishining asosiy shartlaridan biri uning samaradorligi darajasi bilan bеlgilanadi. Samarali 
хo`jalik yuritish raqobatli bozor muhitida хo`jalikning yashovchanligi va taraqqiyotini bеlgilab 
beruvchi eng asosiy omillardan biri hisoblanadi. Shu bilan birga ishlab chiqarish jarayonida 
foydalaniladigan iqtisodiy rеsurslar (yer, kapital, mеhnat va boshqalar) chеklangan xarakterga 
ega bo`lib, bu holat ulardan imkoni boricha unumli, samarali foydalanishni talab etadi. 
O'zbekistonda islohotlarning olib borilishi bevosita mamlakatdagi investitsion jarayon, 
davlatning investitsion siyosati, uning ustuvor yo'nalishlari va mamlakatdagi korxonalar 
investitsion faolligiga bog'liq. 
Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish va iqtisodiyotning liberallashuvi investitsiyalarni 
moliyalashtirish manbalari bo‘yicha tarkibining o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatdi. Shuning uchun 
YETTBning mahalliy rasmiylar bilan muvofiqlashtirilgan islohotlar yo'nalishlari tarkibiga 
moliyaviy institutlarning kreditlash imkoniyatlarini kuchaytirish ham ko’zda tutilgan. 
Bunda inflyatsiyaning past va barqaror ko‘rsatkichlari muvozanatli iqtisodiy o‘sishni 
ta’minlash, ishlab chiqarish raqobatbardoshligi va aholini yashash darajasini oshirishning muhim 
omili sanaladi. Shu nuqtai nazardan, narxlar o‘sish sur’atlarining pasayishi va barqarorlashishi 
davlat investitsiya va iqtisodiy siyosatining asosiy maqsadlaridan biri bo‘lishi kerak. 
“Iqtisodiyotni 
yanada 
rivojlantirish 
va 
liberallashtirish” 
deb 
nomlangan 
yo‘nalishda ko‘rsatilgan chora-tadbirlarni ro‘yobga chiqarish uchun milliy valyuta va 
narxlarning barqarorligini ta’minlash, valyutani tartibga solishning zamonaviy bozor 
mexanizmlarini bosqichma-bosqich joriy etish, mahalliy byudjetlarning daromad bazasini 
kengaytirish, tashqi iqtisodiy aloqalarni kengaytirish ifodalangan. Mazkur yo’nalishda eksportga 
mo‘ljallangan mahsulot va materiallar ishlab chiqarish uchun zamonaviy texnologiyalarni joriy 
etish, transport-logistika infratuzilmasini, tadbirkorlikni rivojlantirish hamda xorijiy investorlar 
uchun investitsiyaviy jozibadorlikni oshirish, soliq ma’murchiligini yaxshilash, bank faoliyatini 
takomillashtirishning zamonaviy mexanizmlarini joriy etish muhim chora-tadbir sifatida 
ko’rsatilgan.
Mamlakatda ichki narxlar barqarorligi ta’minlanishi makroiqtisodiy va ijtimoiy 
barqarorlikning kafolati bo‘lib, iqtisodiy islohotlarni jadallashtirish va rivojlantirish dasturlarini 
muvaffaqiyatli amalga oshirishda zaruriy sharoit hisoblanadi. Shuning uchun harakatlar 
strategiyasida barcha investorlar va iqtisodiy sub’ektlat uchun qulay investitsion muhit 
yaratishga alohida e’tibor berilgan. 
Yuqorida nombar qilingan chora-tadbirlar asosidaquyidagi asosiy vazifalarni ajratish 
mumkin:

---

44 
➢
iqtisodiyotni yanada rivojlantirish; 
➢
liberallashtirishga yo‘naltirilgan makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash; 
➢
yuqori iqtisodiy o‘sish sur’atlarini saqlab qolish; 
➢
milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish;
➢
qishloq xo‘jaligini modernizatsiya qilish va rivojlantirish;
➢
iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish bo‘yicha institutsional va tarkibiy 
islohotlarni davom ettirish;
➢
xususiy mulk huquqini himoya qilish va uning ustuvor mavqeyini yanada kuchaytirish; 
➢
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojini rag‘batlantirish; 
➢
hududlar, tuman va shaharlarni kompleks va mutanosib holda ijtimoiy-iqtisodiy 
taraqqiy ettirish; 
➢
investitsiyaviy muhitni yaxshilash orqali mamlakatimiz iqtisodiyoti tarmoqlari va 
hududlariga xorijiy sarmoyalarni faol jalb etish. 
Albatta, iqtisodiyotni harakatlar strategiyasi rivojlantirish sharoitida investitsiya faoliyati 
muhim ahamiyat kasb etadi. Har bir mamlakatning rivojlanish darajasi, ya'ni iqtisodiyotning 
rivojlanishi va iqtisodiy o'sishi ko'p jihatdan mamlakatdagi investitsion jarayonlarga bog'liq. 
Mamlakatning baraqaror iqtisodiy rivojlanishiga erishish uchin investitsiyalar muhim ahamiyat 
kasb etadi. 
Xulosa qilib shuni ta’kidlash mumkinki, yangi O’zbekiston respublikasi Prezidenti Shavkat 
Mirziyoyev tashabbusi bilan ishlab chiqilgan Harakatlar strategiyasi istiqbolimiz taqdirini hal 
etuvchi muhim va yangi davr davrini ifodalovchi milliy dasturamal sifatida namoyon 
bo’lmoqda.Unda itisodiyotni rivojlantirish, shu jumladan investitsiyalarni jalb qilishning asosiy 
ustuvor yo’nalaishlari aks ettirilgan.