Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Aerofototasvirlar. 
Aerofototasvirlar  asosan  hududning  topografik 
xaritasini  tuzish  uchun  foydalaniladi,  Shuningdek  geologiya,  o‘rmon 
xo‘jaligi va qishloq xo‘jaligi maqsadlarida ishlatiladi. Aerofototasvirlarni 
qayta ishlashning zamonaviy uslublaridan biri  - bu fotogrammetrik qayta 
ishlash  uslubi  bo‘lib,  bu  uslub  har  qanday  hoxlagan  turdagi  uchuvchi 
apparatlar  yordamida  olingan  fotografik  tasvir  bo‘yicha  er  yuzasida 
joylashgan  ob’ektlarning  geometrik,  miqdoriy  va  boshqa  xossalarini 
aniqlash  imkonini  beradi.  Hozirgi  vaqtda  olingan  fototasvirlarni 
kompyuter  texnikasi  va  tasvirlarni  fotogrammetrik  qayta  ishlashga 
mo‘ljallangan maxsus dasturlar yordamida qayta ishlashdan foydalaniladi. 
Bunda  qo‘shimcha  ravishda  olingan  tasvirlarning  rangiga,  perspektiv, 
distorsiya  va  boqsha  turdagi  optik  buzilishlar  tuzatishlar  kiritish  ishlari 
ham amalga oshiriladi.  
 
 
 
3.1.4-rasm. Aerofototasvir 
 
Fotografik  tavsirlar  raqamli  shaklga  skanerlash  yordamida 
o‘tkaziladi. Bunda tasvir o‘zaro teng yuza maydoni bo‘yicha ma’lum bir 
aniq qiymatdagi piksellarga ajratib chiqiladi. Ushbu ko‘rinishdagi har bir 
ob’ekt  maydonida  rang  va  rang  zichligi  bo‘yicha  etarlicha  darajada 
axborotlar  mavjud  hisoblanadi.  Raqamli  fotogrammetriyada  skanerlash 
uslubining  ruxsat  etilish  qiymatiga  bog‘liq  ravishda  olinuvchi  yakuniy 
natijalarning  aniqlik  darajasi  ortishi  qayd  qilinadi.  Jumladan,  piksel 
qiymati  qanchalik  kichik  bo‘lsa,  demak  yakuniy  natijaning  aniqlik 
darajasi ham shunchalik ortadi.  
Raqamli qayta ishlashda keng ko‘lamda foydalaniluvchi maxsulot - 
bu 
ortofotoplanlar
  hisoblanadi.  Ortofotoplan  -  bu  aerofototavsirga  olish 

---

 
63 
va olingan tasvirlarni navbatdagi bosqichda nisbatan samarali hisoblangan 
differensial  ortofototransformatsiya
  uslubi  yordamida  qayta  o‘zgartirish 
(markaziy  proeksiya  holatidan  ortogonal  shaklga  o‘tkazish)  yo‘li  bilan 
xosil  qilingan,  aniq  geodeziya  tanyachga  asoslaniluvchi,  joyning 
fotografik plani hisoblanadi.