Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

11.5.1.
 
Masofaviy 
tasvirlarni 
qayta 
ishlash 
asosida, 
GAT 
texnologiyalaridan  foydalanish  yordamida  yaylov  tuproqlariga 
aniqlik kiritish va baholash
  
 
Landsat  TM/ETM  va  kanallar  kombinatsiyalarini  sharhlash 
ma’lumotlari,  Erni  masofadan  zondlash  (EMZ)  ma’lumotlarini  qayta 
ishlash natijalari bo‘yicha, yaylovlar hududining mavzuga oid xaritalarini 
tuzib natijalari keltirilgan.  EMZ ma’lumotlarini va GAT texnologiyalari 
yordamida  yaylovlar  hududining  monitoringi  amalga  oshirilgan, 
shuningdek  vegetatsiya  indeksi  bo‘yicha  olingan  mavzuga  oid  xaritalar 
tahlil qilingan.  
O‘simliklar qoplamining yillar bo‘yicha past darajada bo‘lishi, ya’ni 
siyrakligi  1988-yilda  16%  ni,  2000-yilda  32%  ni,  2013-yilda    -  60%  ni, 
2014-yilda maydonlar bo‘yicha pastroq qiymatda bo‘lib, tarqalish qiymati 
-53%  ga  o‘rganilgan.  Ushbu  ko‘rsatkich  qiymatining  o‘zgarish 
diapazonidagi  katta  farqlanish  tabiiy-iqlim  va  antropogen  sharoitlarning 
ta’siri bilan izohlanadi (5-rasm). 
Shunday  qilib,  NDVI  o‘rganilgan  hududda  o‘simliklarning 
tarqalishi  turli  darajada  bo‘lganligiga  aniqlik  kiritish  imkonini  berdi. 
O‘simliklar  holati  yoki  yashil  fitomassa  hajmi  har  xil  bo‘lgan 
uchastkalarni  turli    ranglar  bilan  ifodalangan.  Ushbu  statistik  qayta 
ishlashlar ma’lumotlari yordamida vegetatsiya indeksi hamda o‘rganilgan 
tuproq xossalari  bo‘yicha mavzuga oid xaritalardan fitomassa qiymatini 
aniqlashdan  tashqari,  yaylov  erlarining  holatini  va  tuproq  degradatsiya 
darajasini aniqlashda keng foydalanish mumkin.  
 
 

---

 
196 
 
11.5.1-rasm.  Nurota  tumani  degradatsiyaga  uchragan  tuproqlarning 
tarqalishi 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
197