Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Raqamli fotogrammetriyaning apparat-dasturiy vositalari  
Zamonaviy  raqamli  fotogrammetriyaning  dasturiy  maxsulotlariga 
quyidagilarni  kiritish  mumkin:  jumladan  -  «Delta»  (1998-yilda  ishlab 
chiqirilgan) apparat-dasturiy jamlamasi. Bu qurilmalar jamlamasi tasvirlar 
stereofotogammetrik  qayta  ishlashning  barcha  funksiyalarini  ta’minlab 

---

 
92 
beradi  va  axborotlarni  olish  va  quyidagi  ko‘rinishlarda  stereoskopik 
shaklda ifodalash imkonini beradi: 

 
Bazis va topotsentrik koordinatalar tizimida yarim tonga ega bo‘lgan 
raqamli steroskopik geometrik modellar; 

 
Joyning relefi va ob’ektlar nuqtalarining uch o‘lchamli strukturasiga 
oid tavsiflanishi; 

 
Gorizontal  va  profillar  (kesim)  vositasia  relefning  ikki  o‘lchamli 
chiziqli tavsiflanishi; 

 
Joyning balandliklarini matritsa shaklida tavsiflash. 
 
 
 
5.2.2.-rasm.  «Delta»  apparat-dasturiy  kompleksining  umumiy  tashqi 
ko‘rinishi 
 
«Raqamli  stereoplotter»  quyidagi  asosiy  rejimlarda  ish  bajaradi: 
ya’ni,  «
loyiha
»,  «
tasvir
»,  «
mo‘ljal  olish
»,  «
stereo-o‘lchash
»,  «
stereo-
tahrirlash
».  «Raqamli  stereoplotter»  Windows  95  operatsion  muhitida 
funksiya bajaradi.  
 
 
 
5.2.3.-rasm. Zamonaviy raqamli stereoplotterning umumiy tashqi 
ko‘rinishi 

---

 
93 
 
Yuqorida  sanab  o‘tilgan  modullar  aniq  vazifalarni  hal  qilishga 
mo‘ljallangan, jumladan:  

 
Alohida raqamli tasvirlarni monokulyar rejimda o‘lchash; 

 
Stereo-juftliklarning  tayanch  nuqtalari  koordinatalarni  o‘lchash, 
stero-juftliklar  va  modellarning  raqamli  tasvirlarini  ichki,  o‘zaro 
bog‘liqlikdagi  va 
tashqi 
mo‘ljal 
olishlarni 
amalga 
oshirish 
ko‘rsatkichlarini hisoblash; 

 
Bazis  tekisligida  me’yoriy  tasvirlarga  olish  asosida  xosil  qilingan 
boshlang‘ich raqamli fotogrammetrik tasvirlarni transformatsiyalash; 

 
Joyning  koordinatalari  nuqtalarini  stereoskopik  vizual  va  avtomatik 
tarzda o‘zgartirish.