Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Nazorat savollari: 
1. Access MMBT da qo'shimcha qanday xizmat imkoniyatlarini bilasiz? 
2. Access o'z ichiga tshfdfktsh olishi mumkin? 
3. Access MMBT ning afzalliklari haqida nimalar bilasiz?. 
 
4.6. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlarining  (MBBT) 
vazifalari 
 
Ma’lumotlar  bazasini  boshqarish  tizimlarining  vazifalariga 
quyidagilar kiritiladi: 

 
Ma’lumotlarni  tashqi  xotira  qurilmalarida  (disklar)  saqlangan 
holatda boshqarish; 

 
Axborotlarni 
kesh
  shaklida  diskda  tezkor  xotira  tarkibida 
saqlanishi asosida boshqarish; 

 
Kiritilgan  o‘zgartirishlarni  ushbu  o‘zgartirishlar  amalga 
oshirilgan  vaqt  asosida  qayd  qilish  (jurnalizatsiya),  zahira  nusxalarini 
olish  va  tizimda  elektr  tarmog‘ida  uzilishlar  kabi  holatlar  yuz  bergan 
vaziyatlarda ma’lumotlar bazasining tarkibini qayta tiklash;  

---

 
78 

 
Ma’lumotlar  bazasi  tilining  ta’minoti  (ma’lumotlarni  aniqlash 
tili, ma’lumotlarni boshqarish, o‘zgartirish tili). 
Odatda,  zamonaviy  MBBT  tarkibida  quyidagi  tarkibiy  qismlar 
mavjud hisoblanadi: 

 
Yadro - tashqi va ichki tezkor (operativ) xotirada ma’lumotlarni 
boqsharish va jurnalizatsiyasi uchun javobgar hisoblanadi; 

 
Ma’lumotlar  bazasi  tilining  protsessori  -  ma’lumotlarni  ajratib 
olish va o‘zgartirish bo‘yicha so‘rovlarni, o‘z navbatida mustaqil tavsifga 
ega  bo‘lgan,  mashina  yordamida  amalga  oshiriluvchi,  ijrochi  sifatidagi 
ichki kodni yaratishni optimallashtirishni ta’minlaydi; 

 
Bajarish vaqti ta’minotini belgilab beruvchi kenja tizim - MBBT 
bilan  foydalanuvchi  interfeysi  orqali  yaratiluvchi  ma’lumotlarni 
manipulyasiyalash dasturlarini o‘zida ifodalab beradi; 

 
Shuningdek,  xizmat  ko‘rsatishga  oid  dasturlar