Классик психоанализ ва унинг модификациялари

КЛАССИК ПСИХОАНАЛИЗ ВА УНИНГ МОДИФИКАЦИЯЛАРИ

• Режа :
• З. Фрейднинг классик психоанализи
• З. Фрейднинг издошлари- К. Юнг ва А. Адлер.

З.Фрейд ғарб маданиятига чуқур таъсир кўрсатди. Агар кўчадаги 100 нафар инсондан сўрасангиз таниқли психологнинг номини билишлари ҳақидаги мулоҳазани Кит Станович (1996) илгари суради. Фрейднинг клиник психология ва психиатриядаги илмий қарашларини алоҳида ўринга эга. З.Фрейд нимани ўрганди? У шеърият, песа ва фалсафага жуда қизиқиши бўлганлиги сабабли, ўз тадқиқотлари учун вақтни бекорга сарфламади. У тиббиёт йўналишида таҳсил олгандан сўнгра хусусий амалиёт билан шуғулланди. У амалиётда неврологик сабабга эга бўлмаган руҳий ўзгаришга эга бўлган пациентларга дуч келди. Масалан, баққувват бўлса-да, пациент қўлидаги сезгиларни йўқолишининг сабабини З.Фрейд инсоннинг ақлига боғлиқлигини аниқлади. Бундай ҳолатда пациентни даволаш йўли унинг ўзига муносабатини ўзгартиришда деган хулосага келди.

• З.Фрейд ғарб маданиятига чуқур таъсир кўрсатди. Агар кўчадаги 100 нафар инсондан сўрасангиз таниқли психологнинг номини билишлари ҳақидаги мулоҳазани Кит Станович (1996) илгари суради. Фрейднинг клиник психология ва психиатриядаги илмий қарашларини алоҳида ўринга эга. З.Фрейд нимани ўрганди? У шеърият, песа ва фалсафага жуда қизиқиши бўлганлиги сабабли, ўз тадқиқотлари учун вақтни бекорга сарфламади. У тиббиёт йўналишида таҳсил олгандан сўнгра хусусий амалиёт билан шуғулланди. У амалиётда неврологик сабабга эга бўлмаган руҳий ўзгаришга эга бўлган пациентларга дуч келди. Масалан, баққувват бўлса-да, пациент қўлидаги сезгиларни йўқолишининг сабабини З.Фрейд инсоннинг ақлига боғлиқлигини аниқлади. Бундай ҳолатда пациентни даволаш йўли унинг ўзига муносабатини ўзгартиришда деган хулосага келди.
•  

• Фрейднинг кузатишлари қатор неврологик бузилишларнинг психологик сабаблари мавжудлиги тўғрисидаги хулосага олиб келди. Бу орқали Фрейд онгсизликни кашиф қилди. Унинг фикрича кўзи ожизлик ёки карлик, беихтиёр кўрмаслик ва эшитмаслик хоҳиши инсонга кескин хавотирни уйғотар экан. Фрейд гипноз онгсизликка йўл дейди ва пациентларни даволашда ундан фойдаланди. Гипноз туфайли пациентлар ўзларининг англаб бўлмас қобилиятларини очдилар. Шу асосида у пациентларнинг ўзларини руҳий енгиллашишларига имкон берувчи эркин ассоциация усулини олиб кирди. Ушбу усулга кўра пациент ўзининг дардларини баён этади.

• Бу эса пациентларга руҳий енгиллик олиб келди. Фрейд руҳий бузилишларнинг замини, бугунги безовталанишларнинг сабаби пациентларнинг ўтмиши билан боғлиқ, болаликдаги туйғуларига бориб боғланишини таъкидлади. Касалликларнинг онгсизлик сабабларига таянган шахс назариясини психоанализ даволаш методи билан боғлади.
• Фрейд топографик моделдан фойдаланиб, психик ҳаётни уч даражасини ажратди:
• онг;
• онголди;
• онгсизлик;