|
Изоҳ: Сиз ушбу рўйхатни диагностика ва даволаш учун ишлатмаслигингиз
керак.
ВИТАМИНЛАР
Витаминлар фақат тирик материяда мавжуд бўлган органик моддалардир.
Бир нечта истиснолардан ташқари, организм витаминларни ишлаб чиқара олмайди
ёки синтез қила олмайди. Бирор киши уларни озиқ-овқат ёки озуқавий
қўшимчалар билан олиши керак ..
261
Витаминлар танамизнинг нормал ишлаши учун зарурдир. Улар ўсиш, энергия ва
умуман фаровонлигимиз учун зарурдир.
Витаминлар етишмовчилиги.
Витамин А етишмаса:
Сабзи, ошқовоқ, ёнғоқ, ширин картошка, оркинос, канталуп, манго, шолғом,
лавлаги зираворлари, исмалоқ, балиқ, тухум.
Қоронғуда кўришнинг ёмонлиги, ретинал дистрофия, катаракт, қуруқ тери, асаб
тизимининг бузилиши, эшитиш, тегиниш ва ҳид ҳисси.
Витамин Б етишмаса:
Гуруч кепаги, чўчқа гўшти, мол гўшти,
яшил нўхат, ловия, нон, униб чиққан
буғдой, апелсин, дурум буғдой макарон, нонушта дон.
Енгил шаклда: иштаҳа ва вазн йўқотиш, кўнгил айниш, қусиш, чарчоқ, асаб
тизимининг касалликлари; оғир шаклда: берибери (витамин етишмаслиги),
мушакларнинг заифлиги, миостатик рефлекснинг пасайиши, шиш, юракнинг
катталашиши.
Витамин Б етишмаса:
Ёрмалар билан бойитилган парранда гўшти, балиқ, брокколи, шолғом барглари,
қушқўнмас, исмалоқ, йогурт, сут, пишлоқ.
Енгил шакли: оғиз ва тил бурчакларидаги ёриқлар ва яралар, кўзнинг қизариши,
тери касалликлари, бош айланиши, сочларнинг йўқолиши, уйқусизлик,
иштаҳанинг йўқолиши, дерматит; оғир шаклда (камдан-кам ҳолларда): камқонлик,
асаб тизими касалликлари.
Витамин Б 1 етишмаса:
Товуқ кўкраги, оркинос, дана, мол гўшти жигар, кепак нони ва дон, пиво ачитқиси,
брокколи, сабзи, пишлоқ, маккажўхори, караҳиндиба салати, хурмо, тухум, балиқ,
сут, чўчқа гўшти, картошка, помидор.
Енгил шаклда: стоматит, диарея, бош айланиши, чарчоқ, галитоз, бош оғриғи, ҳазм
қилиш, уйқусизлик, иштаҳани йўқотиш, дерматит; оғир шаклда: пеллагра.
Витамин Б 2 етишмаса:
262
Бутун дон маҳсулотлари, қўзиқоринлар, лосос, пиво пиширгичи, янги сабзавотлар,
буйраклар, баклагиллер, жигар, чўчқа гўшти, қирмизи гўшти, денгиз балиқлари,
торула хамиртурушлари, буғдой жавдари ва буғдой уни.
Камдан-кам: кўнгил айниш, қусиш, чарчоқ, бош оғриғи, кафтларда қичишиш,
уйқусизлик, қорин оғриғи ва сиқиш.
Витамин Б 6 етишмаса:
Банан, авокадо, товуқ, мол гўшти, пиво ачитқиси, тухум, жигарранг гуруч, соя,
бутун ун, ёнғоқ, ёнғоқ, сули, сабзи, кунгабоқар уруғлари.
Анемия, уйқусизлик, бош оғриғи, қуруқ ва мўрт тери, тилда тирнаш хусусияти ва
яралар, оғиз бурчакларидаги ёриқлар, кўнгил айниш.
Витамин ВР.
Маллюскалар, ветчина, қайнатилган лобстерлар, қирғий қисқичбақаси, селд,
лосос, оркинос, дана, жигар, кўк пишлоқ, камемберт ва горгонзола.
Ҳолдан тойиш, сурункали чарчоқ, ич қотиши, тушкунлик, овқат ҳазм қилиш
муаммолари, бош айланиши, уйқучанлик, катталашган жигар, галлюцинациялар,
бош оғриғи, тилнинг яллиғланиши, асабийлашиш, тўсатдан кайфият ўзгариши,
асаб касалликлари, юрак уриши, зарарли анемия, умуртқа поғонаси.
Витамин С.
Брокколи, канталуп, киви, апелсин, ананас, қалампир, пушти грейфурт, қулупнай,
қушқўнмас, авакадо, қалай, караҳиндиба салатаси, браунол (кале), лимон, манго,
пиёз, турп, сув ўти.
Енгил шаклда: ёмон даволанадиган яралар, қон кетиши, гемофилия, бурун
бўшлиғи, оғриётган оғриқлар, энергия етишмаслиги, инфекцияларга мойиллик;
Витамин Д.
Қуёшли ванналар, сардина, лосос, қўзиқорин, тухум, бойитилган сут, бойитилган
дон, селд, жигар, оркинос, жигар ёғи, маргарин.
Асосан чақалоқларда: суякнинг қайтариб бўлмайдиган деформациялари;
болаларда: рахит, тишларнинг ривожланиши, мушакларнинг заифлашиши, бош
суяги суякларининг юмшаши; катталарда: остеомалазия (суякларни юмшаши),
остеопороз, гипокалсемия.
Витамин Е.
263
Ўсимлик ва ерёнғоқ ёғи, шу жумладан соя, маккажўхори, заъфарон, исмалоқ,
тўлиқ доналар, униб чиққан буғдой, кунгабоқар уруғлари.
Камдан -кам аломатлар камқонлик ва шишишни ўз ичига олиши мумкин.
Витамин С.
Исмалоқ, қалай, карам, брокколи каби яшил баргли сабзавотлар.
Камдан кам: (гўдаклар бундан мустасно) қон кетиш эҳтимоли бор;
К витамини концентрациясининг ортиши антикоагулянтларнинг таъсирини
камайтириши мумкин.
Цинк.
Қайнатилган омар, мол гўшти, қўзичоқ, тухум, тўлиқ доналар, ёнғоқлар,
йогурт, балиқ, дуккакли экинлар, лима ловиялари, жигар, қўзиқоринлар, пеканс,
қовоқ ва кунгабоқар уруғлари, сардина, соя, парранда.
Таъм ва ҳиднинг пасайиши натижасида улар ингичка бўлиб, тирноқларни йўқ қила
бошлайди,
балоғатга етишишни кечикиши, сочларнинг йўқолиши, юқори
холестерин, қоронғи жойда кўришнинг ёмонлиги, заифлик, ўсиш секинлашиши,
инфекцияларга юқори сезувчанлик.
Do'stlaringiz bilan baham: |
