Kitobchaga sotib olgan shaxs javobgar hisoblanadi

 
 
…SAVOL K.Linney va Lamark ishlarini ajrating . 
JAVOB
Karl Linney 
(1707–1778) shug‘ullandi (85-rasm). 
U 10 mingdan ortiq hayvon turlarini tavsifl ab beradi. 
Turlarni avlodlarga, avlodlarni esa oilalarga, oilalarni 
turkumlarga, turkumlarni sinfl arga birlash tiradi. Sizlar 
botanika, zoologiya fanlarini o‘qiganin gizda suvo‘tlari, 
sporali o‘simliklar, ochiq va yopiq urug‘lilar, umurtqali 
va umurtqasiz hayvonlar ning bir qancha sistematik 
guruhlari bilan tanishgansiz. 
K. Linney zamonida esa biologiyaning juda ko‘p 
sohalari hali rivoj lanmagan edi. Shu sababli K. Linney o‘simlik va hayvonlarning ayrim 
belgi larigagina asoslangan holda sun’iy 
sistema tuzishga muvoff aq bo‘ldi. U barcha o‘simliklarni changdonlari 
soniga, changli iplarning uzun-qisqaligiga va birla shishiga qarab 24 sinfga, 
hayvonlarni tuzilishiga ko‘ra 6 sinfga bo‘ldi. Buning oqibatida kelib chiqishi, 
qon-qardoshligi yaqin bo‘lgan organizmlar boshqa-boshqa sinfl arga, aksincha, 
kelib chiqishi, qon-qardoshligi har xil organizmlar bir sinfga birlashtirildi. 
K.Linney o‘simlik va hayvon turlari o‘zgarmaydi, degan fi kr bildirgan. Uning 
tomonidan tuzilgan sistema sun’iy bo‘lsa-da, biroq mazkur faoliyat keyinchalik 
organik olamni atrofl icha o‘rganishga imkon berdi. K. Linney ishlaridan so‘ng 
botanika, zoologiya fanlari tez sur’atlar bilan rivojlandi. 
Organik olam evolutsiyasi haqidagi naza riyani 
birinchi marta fransuz tabiatshunosi 
Jan Batist Lamark 
(1744–1829) yaratdi (86-rasm). U «umurtqa sizlar» va 
«biologiya» atamalarini fanga birinchi bo‘lib kiritdi. 
Lamarkning evolutsiyaga doir fi krlari «Zoologiyaga 
kirish», (1801) va «Zoologiya falsafasi», (1809) nomli 
asarlarida bayon etilgan. 
Lamark turlar o‘zgarmaydi, degan g‘oyaga tanqidiy 
ko‘z bilan qaragan va evolutsion ta’limotni targ‘ib 
qilgan. Lamark fi kricha, sinf, turkum, avlod, tur kabi sistematik kategoriyalar 
sun’iy, real emas. Tabiatda faqat individlar real deb hisoblagan. 
Lamark hayvonot olamining tabiiy sistematikasini yaratishni o‘z oldiga 
maqsad qilib qo‘ygan va shu sababli organizmlarning qon-qarindoshligiga 
asoslangan klassifi katsiyani ilgari surgan. U barcha hayvonlarni 14 sinfga 
ajratgan. Ulardan 4 ta sinf umurtqalilarga, 10 ta sinf umurtqasizlarga tegishlidir. 
Hayvonlarni ovqatlanish, qon aylanish, nafas olish va nerv sistemasiga qarab 
6 bosqichga ajratdi. 
Olim hayvonlar quyi bosqichdan yuqori bosqichga ko‘tarilar ekan, qayd 

---