|
berib shakli bilan yod olgan bo’lishingiz kerak.
Odam tanasi skeleti:
1 - bosh,
2 - pastki j ag‘-g’alvirsimon
3 - umurtqa pog'onasi- g’ovak
4 - o‘mrov- g’ovak,
5 —kurak- yassi ,
6 - to‘sh- g’ovak -,
7 - qovurg‘alar- g’ovak,
ALIXONOV ZIYODULLO AKBARALIYEVICH +99893 788 16 56
8 – yelka suyagi- Naysimon,
9 – chanoq- yassi,
10 – tirsak- Naysimon,
11 – bilak- Naysimon,
12 – panja- Naysimon,
13 – son- Naysimon,
14 tizza qopqog i,
15 – katta boldir- Naysimon,
16-kichik boldir- Naysimon,
17 tovon suyaklari- g’ovak.
Naysimon g’ovak yassi g’alvirsimon
Suyaklar sonini ham albatta bilishimiz kerak.
S U Y A K L A R
🔰
TUZILISHIGA KOʻRA ....
1
️
⃣
— NAYSIMON ( 88 ta )
A) Uzun naysimon ( 12 ta )
✓
yelka - 2 ta
✓
bilak - 2 ta
✓
tirsak - 2 ta
✓
boldir - 4 ta
✓
son - 2 ta
B) Kalta naysimon ( 76 ta )
✓
qoʻlning kaft - 10 ta
✓
qoʻlning barmoq - 28 ta
✓
oyoqning kaft - 10 ta
✓
oyoqning barmoq - 28 ta
2
️
⃣
— GʼOVAK ( 92 - 93 ta )
A) Uzun govak ( 27 ta )
✓
qovurgʻalar - 24 ta
✓
oʻmrov - 2 ta
ALIXONOV ZIYODULLO AKBARALIYEVICH +99893 788 16 56
✓
toʻsh - 1 ta
B) Kalta gʻovak ( 65 - 66 ta )
✓
umurtqalar - 33-34 ta
✓
kaftusti (bilaguzuk) - 16 ta
✓
tovon - 16 ta
3
️
⃣
— YASSI SUYAKLAR
✓
tepa - 2 ta
✓
ensa - 1 ta
✓
kurak - 2 ta
✓
yuz va chanoq suyaklari.
Chanoq ( nomsiz ) suyagi 2 ta boʻlib har biri 3 ta ( yonbosh, qov, quymich) suyak
birikishidan hosil boʻlgan
4
️
⃣
— GʻALVIRSIMON ( 5 ta )
✓
yuqori jagʻ - 2 ta
✓
peshona - 1 ta
✓
ponasimon - 1 ta
✓
gʻalvirsimon - 1 ta
JOYLASHISHIGA KOʻRA ....
1
️
⃣
— BOSH Suyagi.
23 ta boʻlib,
2 ta qismdan iborat....
A) Yuz suyaklari ( 15 ta )
✓
pastki burun chanogʻi - 2 ta
✓
tanglay - 2 ta
✓
yuqori jagʻ - 2 ta
✓
pastki jagʻ - 1 ta
ALIXONOV ZIYODULLO AKBARALIYEVICH +99893 788 16 56
✓
yonoq - 2 ta
✓
burun - 2 ta
✓
koʻz yosh - 2 ta
✓
dimogʻ - 1 ta
✓
til osti - 1 ta
B) Miya qutisi ( 8 ta )
✓
chakka - 2 ta
✓
tepa - 2 ta
✓
ensa - 1 ta
✓
peshona - 1 ta
✓
asosiy suyak - 1 ta
✓
gʼalvirsimon - 1 ta
2
️
⃣
— GAVDA Skeleti.
2 qismdan iborat..
A) Umurtqa pogʻonasi ( 33-34 ta)
✓
boʻyin - 7 ta
✓
koʻkrak - 12 ta
✓
bel - 5 ta
✓
dumgʼaza - 5 ta
✓
dum - 4-5 ta
B) Koʻkrak qafasi ( 37 ta )
✓
koʻkrak umurtqasi - 12 ta
✓
qovurgʻalar - 24 ta
✓
toʻsh - 1 ta
3
️
⃣
— Qoʻl suyaklari.
Ikkalasida 64 ta boʻlib,
ALIXONOV ZIYODULLO AKBARALIYEVICH +99893 788 16 56
2 qismga boʻlinadi..
A) Yelka kamari ( 4 ta )
✓
kurak - 2 ta
✓
oʻmrov - 2 ta
B) Erkin suyaklari ( 60 ta )
✓
yelka - 2 ta
✓
bilak - 2 ta
✓
tirsak - 2 ta
✓
kaftusti (bilakuzuk) - 16 ta
✓
kaft suyagi - 10 ta
✓
barmoq - 28 ta
4
️
⃣
— Oyoq suyaklari.
2 guruhga boʻlinadi...
A) Kamar suyaklari ( 11-12 ta)
✓
chanoq - 2 ta
✓
dumgʻaza - 5 ta
✓
dum - 4-5 ta
B) Erkin suyaklari ( 62 ta )
✓
son - 2 ta
✓
tizza qopqogʻi - 2 ta
✓
boldir - 4 ta
✓
tovon - 16 ta
✓
kaft - 10 ta
✓
barmoq-28 ta
➖➖➖➖➖➖➖➖
ALIXONOV ZIYODULLO AKBARALIYEVICH +99893 788 16 56
SUYAKLARNI BIRISHI HAQIDAGI MA’LUMOTNI HAM 8-SINF DARSLIGIDAN
YOD OLIB QO’YISHINGIZ KERAK BO’LADI.
8-SINF DARSLIGIDAN ENG KO’P TUSHGAN SAVOLLARDAN YANA BIRI NERV VA
GUMORAL BOSHQARILISGHDAN TUSHGAN.
QUYDAGILARNI YOD OLIB QO’YING.
Oshqozonosti bezi, jinsiy bezlar va jigar xuddi shunday ishlaydi. Ular aralash
sekretsiya bezlari deyiladi. Oshqozonosti bezi ichki sekretsiya
bezi sifatida qonga gormonlar (masalan, insulin), tashqi sekretsiya bezi
sifatida
ichak bo‘shlig‘iga fermentlar ishlab chiqaxadi. Jinsiy bezlar esa qonga jinsiy
gormonlar, jinsiy yo‘llarga tuxum va urug‘ hujayralari ishlab chiqaradi.
Jigar ichak
bo‘shlig‘iga o‘t suyuqligi, qonga qon tarkibiga kiradigan gem va boshqa
oqsillar
ishlab chiqaradi.
Qalqonsimon bez gormoni
tiroksin tarkibida yod moddasi ko‘p bo‘ladi. Tiroksin organizmda moddalar
almashinuvini tezlashtirish va nerv qo‘zg‘alishlarini kuchaytirish xususiyatiga
ega.
Qalqonoldi bezlari
.
Bezlar ishlab chiqargan paratgormon qonda kalsiy va
fosfor miqdorini boshqaradi. Nerv va muskul qo‘zg‘aluvchanligiga ta’sir
qiladi. Bu gormon organizm o‘sishida muhim aharmyatga
ega.
Gipofiz gormonlari ko‘pchilik endokrin
bezlariga ta’sir ko‘rsatadi. Bezning somatotrop gormoni bo‘y o‘sishiga ta’sir
qiladi. Bezning adrenokortikoid gormoni
buyrakusti bezi, tireotrop gormoni qalqonsimon bez, gonadotrop gormoni
jinsiy
bezlar ishini boshqaradi.
Epifiz bezi o‘rta miyada joylashgan. Bez ishlab chiqaradigan melatonin
gormoni organizmda pigment almashinuviga ta’sir ko‘rsatadi. Epifiz gormoni
gipofizning gonadotrop gormoniga ta’sir etib, bolani vaqtidan oldin
balog‘atga yetishini
sekinlashtiradi.
Ayrisimon bez, ya’ni timus Bezning timozin gormoni jinsiy bezlar
funksiyasini pasaytirib, bolani vaqtidan oldin balog‘atga yetishiga imkon
ALIXONOV ZIYODULLO AKBARALIYEVICH +99893 788 16 56
bermaydi.. Timozin limfotsitlar hosil bo‘lishini
kuchaytirib, immun sistema shakllanishiga ijobiy ta’sir etadi.
Buyrakusti bezlari. Bezlarning po‘stloq qismi suv, tuz, oqsil va
uglevodlar almashinuviga ta’sir ko‘rsatadigan gormonlar ishlab chiqaradi.
Androgen va estrogen gormonlari jinsiy bezlar faoliyatini kuchaytiradi.
Bezlarning mag‘iz qismi ishlab chiqaradigan adrenalin gormoni nerv
qo‘zg'alishini kuchaytirib, muskullar toliqishini kamaytiradi, yurak
qisqarishi, nafas
olish va qon aylanish jarayonlariga ta’sir ko'rsatadi. Organizmning zo‘riqish
(stress) holatlarida, masalan, kishi hayajonlanganida, achchiqlanganida yoki
qattiq
qo‘rqqanida adrenalin ishlab chiqarilishi keskin ortadi, qon tomirlari torayib,
yurak urishi tezlashadi, qon bosimi ortadi, glukogenning glukozaga aylanishi,
ya’ni uglevod almashinuvi tezlashadi.
Oshqozonosti bezi Bezning
Langergans orolchasi deb ataladigan qismi gormonlar ishlab chiqaradi.
Ulardan
bin - insulin qondagi ortiqcha glukozani glikogenga aylantirib, jigarda
to'playdi,
qondagi shakar miqdori kamayishiga yordam beradi. Bezning glukogon
Do'stlaringiz bilan baham: |
