Sonuç olarak, aileler en yakından uzağa doğru fiziki çevre mekânlarının onlara
sundukları imkânlardan yararlanır. Çalışmada kırsal ailelerin ekonomik faaliyet sahaları
olarak daha çok yakın ekolojik alanları (mikrosistem, mezosistem, ekzosistem,
makrosistem) kullandıkları belirlenmiştir. Diğer dikkat çekici bir sonuç ise, Kümbet’te
yaşayan ailelerin eğitim, sağlık, iş sosyal yaşam ve mevsimlik koşulların zorluğu gibi
nedenlerle (Tablo 2) kronosistem alanlarına göç ettikleridir.
Birey ve ailenin istekleri ve ihtiyaçları yukarıda bahsi geçen beşeri ve doğal ekolojik
sistemlerden etkilenir. Yapılan göç ile ekolojik alanlar değiştiği için ailenin kaynakları da
değişim gösterir. Çünkü ailenin istekleri ve ihtiyaçları; aile yapısına, yaşadığı evin fiziki
unsurlarına, köy, kasaba, şehir, büyük şehir, ailedeki birey sayısına, cinsiyetlerine, yaşlarına,
mevsimlere yani ekolojik sistemlere göre değişir.
Zamanla değişen doğal ve beşeri ekolojik sistem şartlarına adapte olma konusundaki
insan becerisi çalışma sahası Kümbet yaylasında da dikkat çekmiştir. Geçmişte daha çok
hayvancılık yapılan yaylada, hayvancılığın azalmasına bağlı olarak yeni ekonomik
faaliyetler geliştirilmiştir. Örneğin, kadınlar yetiştirilen tarım ürünlerini çeşitlendirmiş
ayrıca, yaylanın turizm sahası olarak gelişmesi küçük yerel aile işletmeleri ve yerel ürün
satış imkânlarını doğurmuştur (ancak bu faaliyet alanlarının varlığı ve kullanımı şekilleri
çevre açısından ayrıca bir çalışma konusudur). Bilgi ve becerinin artmasına bağlı olarak
gelişen sanayi ve teknolojik imkânlar kırsal alanlardan daha çok şehirlerde bulunmaktadır.
38
Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun
International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26
th
- 28
th
of September 2019 – Giresun
Özellikle gelişen ulaşım ağları coğrafi mesafeleri kısaltmıştır. Tüm bu etkilerin yanında
kentlerdeki kaynakların fazla oluşu kırsal ailelerin bu alanlara doğru göçünü artırmıştır.
Kırsaldan kentlere yapılan göçlerin sebepleri çoğunlukla benzerdir. Yılmaz’a (2010) göre,
göç nedenleri; şehir hayatının rahatlığının kırsalda olmaması, geçim sıkıntısı, taşımalı
eğitim, geniş aile yapısından çekirdek aileye geçilmesidir. Ayrıca toprak yetersizliği, eğitim
ve sağlık hizmetlerinin kırsalda yetersiz oluşu, fiziki çevre faktörleri, yaşlıların sağlık
sorunları kırsaldaki göç nedenleri arasında sayılmıştır. Şenol (2018) ise çalışmasında
kırsalda yaşanan göç nedeni ile kırsaldaki yaşlı nüfus sayısındaki artışa dikkat çekmiştir. Bu
durumla ilişkili olarak kahvehane sayısında azalma olduğunu, göçe bağlı olarak genç ve
yetişkin nüfusun köyden ayrılması ile üretimin azaldığını belirtmiştir. Şenol’a göre kırdan
kente göçle birlikte ekmek yapımı, ürün saklama, doğadan toplanan otlar ve yabani
meyvelerden üretilen yemek-yiyecek, halk ilaçları, adak yerleri, çocuk oyunları, el sanatları,
geleneksel araç gereç vb. kültürel değerler yok olmuştur. Kümbet Yaylası’ndaki veriler ise
yerel ürünlerin kullanımı ve devamı bakımından hala zengin seçenekler sunması ile Şenol’un
(2018) bulgularından farklıdır.
Doğanay ve Alım’ın (2010) çalışmasında, kırdan kente göçün nedenleri arasında iyi
sağlık hizmeti elde etmek olduğu; özellikle yaşlı erkeklerin bu nedenle şehirde yaşamak
istedikleri belirtilmiştir. Eldeki veriler değerlendirildiğinde, araştırma sahası olan Kümbet’te
de özellikle yaşlı erkeklerin göç nedenleri arasında ki “sağlık“ konusu dikkat çekicidir. He
ve Ye ‘ye göre (2014), kırdan kente göçlerin kırsal iş gücünü azalttığı ve geleneksel aile
bağlarını zayıflattığı ve yaşlılara bakım hizmetlerinin kırsalda yeterli olmadığıdır. Yine bu
çalışmada göçlerin tarımsal üretimi azalttığı, kültürel değişimlere neden olduğu ve kırsal
yaşamın bozulduğuna vurgu yapılmıştır. Eldeki veriler Kümbet Yaylası’nda da geleneksel
hayvancılığın azaldığını ve kırsaldaki sosyal yaşamın değiştiğini göstermektedir.
Göç ve göçün nedenleri arasında yer alan bireylerin ve ailelerin beşeri kaynaklarını
artırmak düşüncesi önemli bir nedendir. “Beşeri kaynak”, insanlara bilgi ve beceri kazanmak
için yapılan eğitim ve sağlık gibi kavramları ifade eder (Çelik, 2005). Bu nedenle, kentlere
göre daha zengin doğal kaynaklara sahip olan kırsal alanların, beşeri sermaye ve sosyo-
ekonomik bağlamda da desteklenmesi ekonomisinin sürdürülebilir olmasına önemli bir katkı
sağlayabilir (Midmore & Whittaker, 2000). Emeğin tarım dışı hareketi, kırsal alanlara
yönelik insan kaynakları kaybını temsil eder (Taylor
& Martin, 2001). Çünkü göçe katılım
daha çok çalışma çağındaki gençlerde olmaktadır. Araştırma sahası Kümbet Yaylası’nda da
en çok yayla yaşamını yaşlıların tercih ettikleri gençlerin ise başka alanlara göç ettikleri
belirlenmiştir. Bu bağlamda
Ximing ve Hale’nin (2009),
genç köylülerin kentlere göç etmesi
nedeni ile kırsalda yaşayan yaşlı insanların üretimin ana etkenleri haline getirilmesine
yönelik yaklaşımları dikkat çekici ve önemlidir. Ayrıca, kırsal alanlarda sağlıklı yaşlanmayı
destekleyen projeler de kırsalda kalan yaşlıların yaşamlarını kolaylaştıracak ve göçü
azaltacaktır (
Bacsu, Jeffery, Johnson, Martz, Novik
&
Abonyi, 2012). Göçün azalması kırsal
aile kaynaklarının sürdürülebilirliği açısından oldukça önemlidir.
Sonuç olarak, geçen zaman içerisinde aile yapısı, sosyal kurumlar ve çevre içerisinde
yer alan diğer sistemler değişmekte ve yaşam kırsal alanlarda yaşayanlar için daha karmaşık
Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun
International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26
th
- 28
th
of September 2019 – Giresun
39
hal almaktadır. Daha öncede belirtildiği gibi bireylerin ve ailelerin istekleri ve ihtiyaçları
bulundukları çevreye göre değişir ve etkilenir. Bir ailenin kaynakları ve kaynakları kullanma
şekli doğal ve beşeri ekolojik sistemlerle yakından ilgilidir. Bu nedenle ailenin çevresindeki
kaynakları nasıl kullandığı aile için önemlidir. Ekolojik sistemlerdeki kaynakların bilincinde
olan aile üyeleri ve kırsalda yaşamayı tercih eden yaşlı aile üyeleri için geliştirilen ve
yukarıda da bahsi geçen bazı öneriler aile kaynaklarının kullanımı ve yaşlanan ülke nüfusu
için önemlidir.
Do'stlaringiz bilan baham: 
