SAYLOVDA QAYSI MODEL YAXSHIROQ? - SAYLOVDA QAYSI MODEL YAXSHIROQ?
- Saylovlar o‘z-o‘zicha demokratiya kafolati bo‘la olmaydi.
- Buning uchun saylov tizimining ahamiyati muhimdir.
- Saylov tizimi – O‘zbekiston Respublikasida saylov tizimi deganda, keng ma’noda Oliy hokimiyat vakillik organlari hamda mahalliy vakillik organlarini shakllantirish tartibi tushuniladi. Xalqaro amaliyotda saylov tizimining turli modellari mavjud, bular:
- majoritar va proporsional.
- O‘zbekiston Respublikasi saylov tizimi majoritar saylov tizimiga asoslangan.
- Majoritar tizimda saylovchilarning qonun bilan belgilangan ko‘pchilik ovozini (kamida 51% + 1 ta ovoz) olgan nomzod ayni shu saylov okrugi bo‘yicha saylangan hisoblanadi. Agar nomzod saylovlarda ishtirok etgan saylovchilar ovozining yarmidan kamini olsa, eng ko‘p ovozlar miqdorini olgan ikki nomzod qatnashadigan ikkinchi bosqich o‘tkaziladi. Ikkinchi bosqichda eng ko‘p ovozlar sonini olgan nomzod saylangan hisoblanadi.
- Proporsional (mutanosiblik) saylov tizimi asosiga saylovchilar tomonidan partiya uchun berilgan ovozlar va partiya tomonidan olingan deputat vakolatlarining qonuniyligini guvohlantiruvchi hujjatlar o‘rtasidagi proporsionallik (mutanosiblik) prinsipi qo‘yilgan. Bunday tizimda siyosiy partiyalar tomonidan familiyasiga qarab emas, balki ro‘yxatlar bilan ko‘rsatiladi va saylovchilar umumiyligicha u yoki bu partiyaning ro‘yxatiga ovoz beradilar.
O‘zbekiston Respublikasining saylov tizimini tanlashda mamlakatda shakllangan an’analar va siyosiy tizim rivoji darajasi inobatga olingan. Aksariyat huquqshunos olimlar va siyosatshunoslar mamlakatimizda majoritar tizimdan foydalanish ko‘proq maqsadga muvofiqdir, negaki u qo‘llashda ancha oddiy va barqaror siyosiy tartibot sharoitida, ayniqsa, samaralidir, degan xulosaga kelishdi. - O‘zbekiston Respublikasining saylov tizimini tanlashda mamlakatda shakllangan an’analar va siyosiy tizim rivoji darajasi inobatga olingan. Aksariyat huquqshunos olimlar va siyosatshunoslar mamlakatimizda majoritar tizimdan foydalanish ko‘proq maqsadga muvofiqdir, negaki u qo‘llashda ancha oddiy va barqaror siyosiy tartibot sharoitida, ayniqsa, samaralidir, degan xulosaga kelishdi.
- Ovoz berish chetdan qandaydir nazorat bo‘lmasligi va begona kishilar ishtirokisiz ovoz berish imkoniyatini saylovchiga kafolatlaydi.
- Saylov chog‘ida huquqbuzarliklar sodir etish ehtimolini cheklaydi, ovozlarni sanab hisoblashda va rasmiy natijalarni e’lon qilayotganda halollikni ta’minlaydi.
- Har qaysi saylovchi ovozi teng kuchga ega ekanligini
- anglatadi.
- DEMOKRATIK SAYLOV PRINSIPLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |