Shifrator (CD- coder) - kirish yo`lidagi birlik signalni n razryadli ikkilik kodga aylantiradigan EHM ning aniq uzelidir. Boshqacha qilib aytganda shifritor 10- lik kodni 2-lik kodga aylantirib berish uchun xizmat qiladigan operatsion elementdir. SHuning uchun shifratorlar raqamli texnikaning va EHMlarning kiritish qurilmalarida unlik kodlarni ikkilik kodlarga o`zgartirishda keng qo`llaniladi.
Deshifratorlar va shifratorlar raqamli kodlarni ơzgartirish uchun xizmat qiladi.Deshifrator n kirishga va 2n chiqishga ega bơlgan kombinatsion qurilmabơlib, kirishdagi har bir kod kombinasiyasiga mos ravishda chiqishlardan faqat bittasida «1» signali xosil bơladi.
Deshifratorlarning bir pog’onali yoki parallel` (eng tez turi), piramidal va kơp pog’onali turlari mavjud.
2.
SHifratorning o`tish jadvali
O`nlik son
|
Kirish kodi
|
CHiqish kodi
|
|
X4
|
X3
|
X2
|
X1
|
X0
|
Y2
|
Y1
|
Y0
|
*
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
2
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
3
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
4
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
Unda o`zgaruvchilar mustaqil hisoblanadi va 2 +1=32+1=33 kombinatsiyani qurish imkonini beradi. Lekin, ikki va undan ortiq klavishalarni bosishni tahqiqlovchi chegara qo`yilganda, unda 32-tadan 6-ta mumkin bo`lgan kirish kombinatsiyalari qoladi. Bunday mos chegaraga kirish kodi “n –dan 1” yoki unitar deyiladi. Jadvalda bosilgan klavishaga «1» va bosilmagan klavishaga «0» mos keladi. Jadvaldan ko`rinib turibdiki, agar «1» x yoki x kirish yo`lida paydo bo`lsa, y ikkilik o`zgaruvchi «1» qiymatini qabul qiladi. Qolgan barcha kombinatsiyalarda y =0 bo`ladi, yahni mantiqiy tilda:
y = x + x =
Xuddi shunday:
y = x + x = ;
y = x .
Ushbu tengliklar asosida shifratorni «YoKI» bazisida (pastki rasmga qarang), shuningdek «VA» bazisida qurish mumkin.
A yrim hollarda bir necha klavisha bir vaqtda bosilganda, shifrator maksimal nomerga ega bo`lgan klavishani tanlaydigan sxemani qo`llash talab etiladi. Bunday shifrator prioritetli shifrator deb ataladi. U «n-dan x-ning» o`zgarishini 8421 kodga aylantiradi.
Pastdagi prioritetli shifratorning o`tish jadvali keltirilgan. Unda maksimal nomerli kirishdagi o`zgaruvchi maksimal prioritetga ega, «1»-dan o`ngdagi dioganalda kirishdagi o`zgaruvchilar qiymati – chiqish kodini aniqlamasligi kerak.
Deshifratorning o’tish jadvali
Kirish
signallari
|
CHiqish signallari
|
X0
|
X1
|
Y0
|
Y1
|
Y2
|
Y3
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
Jadval barcha kirish kombinatsiyalarining chiqish qiymatlarini to`la aniqlaydi.
Keyingi bosqichda har bir chiqish funktsiyasi uchun Karno kartasini tuzish va uning manimizatsiyalashtirilgan ifodasini olish kerak. Lekin, ushbu holat uchun bu mahnoga ega emas, chunki Y –ning xar bir funktsiyasida Karno kartasi bitta «1» egallagan.
Yuqoridagi jadval asosida quyidagi funktsiyalar o`rinlidar:
;
;
.
Olingan ifodalarni «2VA-Yo`q» hamda «2YoKI-Yo`q» elementlar bazisida qurish mumkin.
–
«2VA-YO`Q» Hamda «2YoKI-Yo`q» elementlar bazisida qurilgan deshifrator
Ko`p pag`onali deshifrator
Deshifratorning shartli belgilanishi.
Jadval barcha kirish kombinatsiyalarining chiqish qiymatlarini to`la aniqlaydi.
Keyingi bosqichda har bir chiqish funktsiyasi uchun Karno kartasini tuzish va uning manimizatsiyalashtirilgan ifodasini olish kerak. Lekin, ushbu holat uchun bu mahnoga ega emas, chunki Y –ning xar bir funktsiyasida Karno kartasi bitta «1» egallagan.
Yuqoridagi jadval asosida quyidagi funktsiyalar o`rinlidar:
;
;
.
Olingan ifodalarni «2VA-Yo`q» hamda «2YoKI-Yo`q» elementlar bazisida qurish mumkin.
–
«2VA-YO`Q» Hamda «2YoKI-Yo`q» elementlar bazisida qurilgan deshifrator
Ko`p pag`onali deshifrator
Deshifratorning shartli belgilanishi.
Do'stlaringiz bilan baham: |