0
O'lim darajasi, 5 yoshgacha, ayollar (1000 tirik tug'ilgan chaqaloqqa)
14
( 2020 )
Iordaniya (2012)
17
O'lim darajasi, 5 yoshgacha, erkaklar (1000 tirik tug'ilgan chaqaloqqa)
16
( 2020 )
Iordaniya (2012)
21
O'smirlarning tug'ilish darajasi (15-19 yoshdagi 1000 ayolga tug'ilish)
26
( 2020 )
Iordaniya (2011)
29
Sifatli ta'lim
Maktabga qabul qilish, boshlang'ich va o'rta (yalpi), gender tenglik indeksi (GPI)
1.01
( 2020 )
Iordaniya (2012)
1
Oʻrta taʼlimni yakunlash darajasi, jami (tegishli yosh guruhining %)
66.4
( 2020 )
Savodxonlik darajasi, jami yoshlar (15-24 yoshdagi odamlarning %)
99
( 2018 )
O'rta maktabni tugatish darajasi, ayol (tegishli yosh guruhining %)
67,0
( 2020 )
O'rta maktabni tugatish darajasi, erkak (tegishli yosh guruhining %)
65.7
( 2020 )
Iordaniya (2017)
58.2
Gender tengligi
Milliy parlamentlarda ayollar egallagan oʻrinlar ulushi (%)
12
( 2021 )
Iordaniya (2016)
15
Ayollar biznesi va huquq indeksi balli (1-100 ball)
46.9
( 2021 )
Yuqori va o‘rta bo‘g‘inda ish bilan band bo‘lgan ayollar ulushi (%)
Maʼlumotlar mavjud emas
Ayol top-menejerli firmalar (firmalarning %)
3
( 2019 )
Qishloq xoʻjaligi I. iqtiso-diyotida unchalik yuqori mavqega ega emas. Mamlakat hududining atigi 5 — 6% haydaladigan yerlardir. Bu yerlardan yiliga 4-martagacha hosil olish mumkin, biroq suv tanqisligi bunga imkon bermaydi. Q. x. yalpi ichki mahsulotning 10% ni tashkil etadi. Unda aholining 8—10% mashgʻul. Q. x. yerlari, asosan, Iordan daryosi boʻylari va Transiordaniya yasei tepaliklari atrofida joylashgan boʻlib, sitrus me-valar, olxoʻri, rlma, shaftoli, karam, bodring, baqlajon, qovun, pomidor, tamaki kabilar yetishtiriladi. Mamlakatda paxtachilik rivojlangan. Chorvachilik oqsoq tarmoq hisoblanadi. Asosan, qoramol, qoʻy va echki boqiladi, biroq yem-xashakning yetishmasligi, yaylovlarning kamligi bu tarmoqning rivojlanishiga imkon bermaydi.
O’zbekiston bilan munosabat
Oʻzbekiston — I. munosabatlari. Oʻzbekiston Respublikasi bilan Iordaniya oʻrtasida diplomatiya munosabatlari oʻrna-tilgach, siyosiy, iqtisodiy, madaniy hamkorlik rivojlana boshladi. 1993-y. fev. da Iordaniya shahzodasining Oʻzbekistonga tashrifi va 1996-y. da OʻzR Tashqi ishlar va Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirliklari delegatsiyalarining Iordaniyaga rasmiy tashrifi chogʻida savdo va iqtisodiy hamkorlik, samolyotlar qatnovi toʻgʻrisidagi bitimlar imzolandi. 1994-y. dan ikki mamlakat oʻrtasida savdo-sotiq aloqalari boshlandi. 2000-y. da OʻzR b-n I. oʻrtasidagi tovar aylanmasi 13,7 ming AQSH dollarini tashkil qildi.
Iordaniyadan Oʻzbekistonga yogʻ va moy, qandshakar, kakao, kandolat va sabzavot mahsulotlari, qora va rangli metallar va ulardan tayyorlangan buyumlar, optika asboblari, mebel va sh. k. keltiriladi. Oʻzbekiston tomoni turli xizmatlar koʻrsatadi. OʻzRda Iordaniya sarmoyadorlari ishtirokidagi 14 korxona fa-oliyat koʻrsatayotir, shundan 6 tasi qoʻshma korxona, 8 tasi 100% iordan investitsiyasi boʻlgan korxonadir. Iordaniyaning «Global Biznes» kompaniyasi OʻzRda oʻz vakolatxonasini ochgan va ilgʻor texnologiyalar marketingi, savdo-sotiq hamda maslahat xizmati koʻrsatish bilan shugʻullanadi.
1996-y. da Toshkentda Iordaniya maqsulotlari koʻrgazmasi oʻtkazildi. Unda Iordaniyaning koʻpgina shirkatlari va ishbilarmonlari qatnashdi.
Toshkent oliy maktablarida oʻnlab iordan talabalari oʻqimoqda. Podshohlikning koʻpgina fuqarolari OʻzRda fan nomzodi dissertatsiyasini yoklab ketgan.
Iordaniya COVID-19 zarbasidan tiklanishni boshladi, 2021-yil sentabr oyida pandemiya boshlanishidagi agressiv blokirovka (2020-yil mart – 2020-yil sentabr) va intensiv inqirozdan soʻng iqtisodiyotini toʻliq qayta ochdi va shaxsan oʻqishga qaytdi. COVID-19 emlash kampaniyasi. Iordaniya iqtisodiyoti ko'plab tengdoshlariga qaraganda inqirozni engib o'tdi, 2020 yilda atigi 1,6 foizga qisqardi va 2021 yilning 1-choragida YaIMning real o'sishi 0,3 foizni tashkil etdi. Bu qisman hukumat tomonidan o'z vaqtida amalga oshirilgan moliyaviy va pul-kredit rag'batlantirishlari, shuningdek, neft narxining pasayishi tufayli savdo sharoitlarining yaxshilanishi bilan bog'liq. Ishsizlik ortib bormoqda, ammo 2021-yilning 1-choragida 25% ga yetdi, yoshlar ishsizlik darajasi misli koʻrilmagan 48,1% ga va ayollarning ish kuchi ishtiroki 14% ga yetdi, bu dunyodagi eng past koʻrsatkichlardan biridir. Markaziy hukumat qarzi deyarli 106 taga ko'tarildi.
Beqaror mintaqaning markazida joylashgan Iordaniya qochqinlarni qabul qilish va transchegaraviy mintaqaviy hamkorlik va savdoni rag'batlantirish orqali mintaqaviy barqarorlik va global jamoat tovarlari uchun langar rolini o'ynashda davom etmoqda. U taxminan 1,3 million suriyalik qochqinlarga mezbonlik qiladi, ular uning 10,2 millionlik umumiy aholisining 13 foizini tashkil qiladi va global miqyosda rivojlanishga yo'naltirilgan qochqinlarga javob berish modelini yaratgan birinchi davlatlardan biri hisoblanadi. Uning suriyalik qochqinlar inqirozining ta'siriga javobi Iordaniyaning o'z taraqqiyotini tezlashtirish va qochqinlarning ish va xizmatlarga kirishini rag'batlantirish bilan birlashtirilgan. Shunga qaramay, COVID-19 inqirozi mamlakat iqtisodiyotidagi mavjud tarkibiy zaifliklarni kuchaytirdi, hal qilinmagan ijtimoiy muammolarni birinchi o'ringa olib chiqdi va mamlakatning zaif makroiqtisodiy pozitsiyasiga bosim o'tkazdi. O'tgan o'n yil ichida, Iordaniya yalpi ichki mahsulotining o'sishi va uning bandlik o'sishi yiliga o'rtacha 2,4% ni tashkil etdi, bu mamlakatning yosh ishchi kuchi bilan tenglashish uchun etarli emas. Zaif iqtisodiy ko'rsatkichlar 2011-yilda boshlangan va Iordaniyaning o'sishiga, qashshoqlikning qisqarishiga va qarzlarning to'planishiga salbiy ta'sir ko'rsatgan Suriya inqirozida kuzatilishi mumkin. Davlat va xususiy iste'mol davlat va xususiy investitsiyalarga qaraganda ancha tez o'sdi va mehnat bozori yuqori darajada segmentlangan. Natijada, Iordaniya investitsiyalarning pasayishi tendentsiyasiga ega va uning savdo balansi yomonlashdi. Davlat va xususiy iste'mol davlat va xususiy investitsiyalarga qaraganda ancha tez o'sdi va mehnat bozori yuqori darajada segmentlangan. Natijada, Iordaniya investitsiyalarning pasayishi tendentsiyasiga ega va uning savdo balansi yomonlashdi. Davlat va xususiy iste'mol davlat va xususiy investitsiyalarga qaraganda ancha tez o'sdi va mehnat bozori yuqori darajada segmentlangan. Natijada, Iordaniya investitsiyalarning pasayishi tendentsiyasiga ega va uning savdo balansi yomonlashdi.
Tez va barqaror tiklanish uchun Iordaniya o'sishning sarmoyaga asoslangan modelini yaratishga imkon beradigan islohotlarni amalga oshirishi kerak. Jahon banki guruhi hukumat tomonidan Jahon banki va boshqa hamkorlar bilan ishlab chiqilgan Besh yillik islohotlar matritsasiga asoslanib, oʻzining islohotlar dasturida asosiy hamkor boʻldi. 2021-yil avgust oyida eʼlon qilingan Iordaniyaning 2021–2023 yillarga moʻljallangan Iqtisodiy ustuvorliklar dasturi (EPP) investitsion va ishbilarmonlik muhitini isloh qilishga ustuvor ahamiyat beradi hamda investitsiyalar va ish oʻrinlari yaratish uchun eng zarur boʻlgan tarmoqlarda dasturlar va moliyalashtirishni ragʻbatlantiradi. Iordaniya tiklanish sa'y-harakatlari imkoniyatidan foydalanishi va iqtisodiyotdagi tarkibiy muammolarni hal qilish va bu islohotlarni yakunlash uchun EPPdan foydalanishi mumkin.
Oxirgi yangilangan: 01-noyabr, 2021-yil
Iordaniya - Qashshoqlikni kamaytirish va umumiy farovonlikni targ'ib qilish: tizimli mamlakat diagnostikasi
Iordaniya o'rtacha daromadi yuqori bo'lgan mamlakat bo'lib, u o'z qo'shnisida o'nlab yillar davom etgan notinchliklarga qaramay, o'zini sezilarli darajada chidamliligini isbotladi. Katta zarbalar sharoitida iqtisodiy barqarorlikka qaramay, Iordaniya hukumati aholining fikrlarini aks ettirgan holda, joriy o'sish traektoriyasini yaxshilash zarurligini aniq ko'rsatdi. Aholining noroziligi hukumat e'tirof etganidek, avvalgi islohot sa'y-harakatlari amalga oshirish bilan kurashgan, ixtiyoriy qarorlar va teng bo'lmagan imkoniyatlar saqlanib qolgan, degan tushuncha atrofida birlashdi. Bunga javoban hukumat Iordaniya 2025 strategik rejasini amalga oshirish bosqichiga o'tmoqda, yangi o'n yillik strategiya 2015 yil may oyida rasman ishga tushirildi. Shunday qilib, Bankning tizimli mamlakat diagnostikasi (SCD) hukumat uchun muhim burilish nuqtasida ochilmoqda. Energetika sektori va investitsiyalar bo'yicha mavjud islohotlar jadalligini, Bank guruhi va boshqa rivojlanish hamkorlarining jiddiy ishtirokini hisobga olgan holda, SCD Iordaniya o'z fuqarolarining umidlarini yaxshiroq qondirish uchun nima qilishi mumkinligi haqida integratsion va qisqacha istiqbolni taqdim etish orqali qo'shimcha qiymatga intiladi. Ko'p tarmoqli dalillarga asoslangan diagnostika sifatida SCD turli manbalardan olingan ma'lumotlarni izchil va integratsiyalashgan tahliliga tayanadi. Shunday qilib, Bankning tizimli mamlakat diagnostikasi (SCD) hukumat uchun muhim burilish nuqtasida ochilmoqda. Energetika sektori va investitsiyalar bo'yicha mavjud islohotlar jadalligini, Bank guruhi va boshqa rivojlanish hamkorlarining jiddiy ishtirokini hisobga olgan holda, SCD Iordaniya o'z fuqarolarining umidlarini yaxshiroq qondirish uchun nima qilishi mumkinligi haqida integratsion va qisqacha istiqbolni taqdim etish orqali qo'shimcha qiymatga intiladi. Ko'p tarmoqli dalillarga asoslangan diagnostika sifatida SCD turli manbalardan olingan ma'lumotlarni izchil va integratsiyalashgan tahliliga tayanadi. Shunday qilib, Bankning tizimli mamlakat diagnostikasi (SCD) hukumat uchun muhim burilish nuqtasida ochilmoqda. Energetika sektori va investitsiyalar bo'yicha mavjud islohotlar jadalligini, Bank guruhi va boshqa rivojlanish hamkorlarining jiddiy ishtirokini hisobga olgan holda, SCD Iordaniya o'z fuqarolarining umidlarini yaxshiroq qondirish uchun nima qilishi mumkinligi haqida integratsion va qisqacha istiqbolni taqdim etish orqali qo'shimcha qiymatga intiladi. Ko'p tarmoqli dalillarga asoslangan diagnostika sifatida SCD turli manbalardan olingan ma'lumotlarni izchil va integratsiyalashgan tahliliga tayanadi. Bank guruhi va boshqa rivojlanish hamkorlarining jiddiy ishtirokida, SCD o'z fuqarolarining umidlarini yaxshiroq qondirish uchun Iordaniya nima qilishi mumkinligi haqida integratsion va qisqacha istiqbolni taqdim etish orqali qo'shimcha qiymatga intiladi. Ko'p tarmoqli dalillarga asoslangan diagnostika sifatida SCD turli manbalardan olingan ma'lumotlarni izchil va integratsiyalashgan tahliliga tayanadi. Bank guruhi va boshqa rivojlanish hamkorlarining jiddiy ishtirokida, SCD o'z fuqarolarining umidlarini yaxshiroq qondirish uchun Iordaniya nima qilishi mumkinligi haqida integratsion va qisqacha istiqbolni taqdim etish orqali qo'shimcha qiymatga intiladi. Ko'p tarmoqli dalillarga asoslangan diagnostika sifatida SCD turli manbalardan olingan ma'lumotlarni izchil va integratsiyalashgan tahliliga tayanadi.
Sayt: https://data.worldbank.org/country
Do'stlaringiz bilan baham: |