Kirisiw Tiykarǵi bólim

1.2.Respublika innovatsion ekanomikasiniń turaqlasiwi hám rawajlaniwi
Ózbekstannıń ilimiy potensialı 36000 nan artıq bolıp, olardan 2549 pán doktorı, 9254 ilim kandidatı hám 15,7 mıńnan aslamı ilimiy izleniwshiler bolıp tabıladı. Ilimiy izertlewler pánler Akademiyasınıń 45 dane ilimiy - tekseriw institutlarında, 36 ta joqarı tálim mekemelerinde, den - sawlıqtı saqlaw Ministrliginiń 34 ilimiy meke-melerinde, Awıl hám suw xojalıǵı Ministrliginiń 30 0 ilimiy hám joqarı tálim makan-larında, 79 ilimiy hám innovasiyalıq oraylarda hámde proekt hám tájiriybe – kons-truktorlıq shólkemlerinde alıp barıladı. Ózbekstan xalıqınıń ulıwma tálim dárejesi hám ilimiy potentialı tárepinen rawajlanǵan mámleketler menen bir qatarda túradı. Tálim sistemasında bolsa “Kadrlar tayarlaw milliy programması” na tiykarınan bir qansha unamlı ózgerisler ámelge asırılıp atır. Tálim sisteması ushın mámleketlik qárejetleri de salıstırǵanda joqarı bolıp, sońǵı jıllarda onıń muǵdarı jalpı ishki milliy ónimniń 10% ten aslamın shólkemlestiredi. Bul tekǵana Aziyada, bálki Evropa ushın da úlken kórsetkish esaplanadı. Bilimlendiriw tarawına mámleketlik byudjetiniń 50% átirapında aqsha ajıratılǵan hám Respublikada ilimiy, ilimiy - texnikalıq hám innova-siyalıq potensialdı rawajlandırıwdıń ushın maqsetli ilájlar ámelge asırılıp atır. Bular gápine ilimiy - izertlewler sapasın asırıwǵa jóneltirilgen hám bir basqıshlı joqarı maman pán ǵayratkerleri tayarlawdıń jańa sistemasın kirgiziw múmkin (Ph.D). Házirgi waqıtta jámi ajıratılǵan byudjet qarjılarınıń 35% bólegi fundamental izert-lewlerge, 56% bólegi ámeliy programmalarǵa hám 9% bólegi innovasiyalıq islenbe-lerge bólistirilgen. Respublika salıq Kodeksi boyınsha byudjet qárjıları esabına ilimy - texnikalıq hám innovasiyalıq proektler atqarıp atırǵan mekemelerКонец формы
qosımsha baha salıǵın tólewden azat etilgen. Úlken kárxanalarda amortizasion fondlar hám sap paydanıń bir bólegi jıynalıp, modemizasiyalaw hám jańa texnologiyalar fondları shóqkemlestirlgen. Bul aqshalar innovasiyalıq proektler hám tájiriybe konstruktorlıq jumısların finanslıq támiynlew ushın isletilip atır. Innovasiyalıq proektlerdi shólkem-lestiriw hám ulardıń atqarılıwın basqarıwdı innovasiyalıq iskerlik hám texnologiyalar transferi orayları ámelge asırmaqta. Bunday oraylar ilimiy - texnikalıq iskerliktiń óz betinshe agentlikleri bolıp, olardıń basqa hayyatına kárxa-na, shólkem, ilimiy hám tálim mákemeleri hámde taǵı basqa shólkemleri wákilleri kiritiledi. Házirgi waqıtta innovasiyalıq iskerlik hám texnologiyalar transferi oraylarınıń segizi iskerlik kórsetip atır (Buhara, Xorezm, Qashqadarya, Surxandarya, Ferǵana, Andijan, Namangan hám Qaraqalpaqstanda).
Innovasiyalıq ózgeriwlerin ámelge asırıwda Ózbekstnǵa uqsaw hám innova-siyalardı tabıslı ámelge asırǵan mámleketler tájiriybesinen paydalanıw bólek áhmiy-etke iyelewi múmkin. Qublası - arqa Aziya mámleketleriniń tájiriybesin úyreniw sonı kórsetedi, qısqa múddetlerde úlken nátiyjelerge erisiw ushın rawajlanǵan mámleket-lerdegi innovasiyalıq texnologiyalardı ózlestirip, olar mámleket ishkerisindegi kárxa-nalarǵa operativlik penen nátiyjeni ámelde qollanıw etiw rawajlanıwdıń eń maqul baǵdarı bolıp tabıladı. Innovasiyalıq prosesslerin tezlestiriw ushın hal etiliwi kerek bolǵan orta hám uzaq múddetli ilájlar gápine ilimiy - texnikalıq júmıslardı orınlaw ushın ajıratılǵan byudje tresursların ekonomikanıń eń zárúrli tarawlarına tiyisli ilimiy - texnologiyalıq jónelislerge jıynaw hám mámleketlik penen hususiy Начало формы
karxanalardıń xızmetlesligin jolǵa qoyıw kerek. Birinshi jónelis mámlekettiń fundamental ilimiy izertlewleri aktivlestiriwin názerde tútıp, Óbekstan insan kapitalınıń sapasın asırıw ushın xızmet etiwi kerek. Bul ilájlar bólek jónelislerge tiyisli bilimleriniń bazar sáykes ónimge aylandırıw ushın xızmet etetuǵın innovasiyalıq infrastrukturanı jara-tıw maqsetinde ámelge asırılıwı kerek.
Ekinshi jónelis bolsa ámeliy islenbeler hám innovasiyalıq infrastrukturanıń mámleketlik qatnasıwı menen ámelge asırılıwın, texnologiyalıq modemizasiya bolsa biznes tárepinen ámelge asırılıwın názerde tutadı. Sonday etip, innovasiyalıq rawaj-lanıw mámleketlik hám jumıs júrgiziwshi subektleriniń innovasiyalıq aktivligin asırıw, rezervleridiń jalb etiliwi hám olardın nátiyjeli isletiliwi hámde institutsional ózgerisler esabına ámelge asırıladı.
Ózbekstan Respublikasındaǵı uzaq múddetli innovasiyalıq rawajlanıwdıń tiykarǵı maqseti - mámlekettegi ilimiy - texnikalıq qániygelerdiń sırt el ilimiy potensalınan hám texnologiyasınan paydalanıw esabına básekige shıdamlı ónimler hám xızmetler jaratıwdı támiyinlep beretuǵın ayqın kórinistegi innovasiyalıq sistemanı shólkem-lestiriw bolıp tabıladı. Orta múddetler ushın innovasiyalıq rawajlanıwdıń tiykarǵı baǵdarları bolsa tómendegiler bolıwı múmkin:
• Biznestiń rawajlanıwı ushın keń múmkinshilikler jaratıw hám tiykarǵı óndiris tarmaqlarınń innovasiyalıq - investision paydalanıwshılıǵın asırıw;
• Kárxana hám shólkemlerdiń hámde jańa kishi innovasiyalıq kárxanalardıń joqarı dárejedegi innovasiyalıq iskerligine erisiw;
• Bir- biri menen maslastırılǵan fundamental hám ámeliy izertlewlerdiń nátiyjesin asırıw, intellektual múlktiń Конец формы
Начало формы
kapitalizasiyasın támiyinlew, Respublika hám wálayatlarǵa ámeliy bilimler hámde texnologiyalar transferini jedelles-tiriw;
• Joqarı hám orta bilim beriwdiń xalıq ara standartlarǵa tolıq uyqas túsiw-ine, kóbirek ámeliy - innovasiyalıq ilimiy izertlewler aparıwǵa, ilimiy jumıs-lardıń natiyjeliligin asırıwǵa, mámleketlik byudjeti esabına paydasız hám abstraksiya ilimiy jumıslar orınlaw jaǵdayına qariyan shek qoyıwǵa, oqıw prosessiniń ámeliyat penen bekkem baylanıslılıǵına erisiwge hám sırt ellerdiń maman ilimpazları menen jaqınnan xızmet-leslikti ámelge asırıwǵa umtılıw;
• Innovasiyaları payda ete alatuǵın hám progressiv texnologiyalıq turmıs tárizi ámelge asırılıwı ushın jetkilikli bolǵan shárt - shárayatlar jaratıw. Innovciyalıq rawajlanıwdıń maqsetleri hám tiykarǵı baǵdarlarına sáykes túrde mámlekette tómendegi máselelerdi sheshiw kerek:
• Innovasiyalıq ónimlerge qatal, bilimli, mádeniyatlı, watanparvar hám qoyılǵan maqsetlerine erise alatuǵın hámde innovasiyalıq ekonomikaǵa uyqas bolǵan insaniy potensialdı jaratıw;
• Zamanagóy texnologiyalardıń eń zárúrli baǵdarlarında investision aktivlikti asırıw hámde zamanagóy ekonomikalıq innovasiyalarǵa keń jol ashıw;
• Ekonomika klasterizasiyası hám mámleketlik penen xususiy kárxanalardıń xızmetlesligi sıyaqlı zamanagóy óndiris siyasatı prinsivlerine tiykarlanǵan halda Respublika ekonomikanıń tezlestirilgen modemizasiyasın támiyinlew;
• Básekige shıdamlı ilimiy - texnologiyalıq izertlewler sektorın jaratıp, onıń tiyka-rında jáhán bazarlarına innovasiyalıq ónimler shıǵarıw;