Kirishda ham Qozog’iston mavzusiga oid ma’lumotdan boshlanadi nazariyadan emas

Qozog’iston respublikasi davlat soliq tizimi.

1. 
   Soliqlarning asosiy turlarini tahlil qilish.
   

Daromad solig'i­­ - Daromad solig'i amaliyoti yalpi daromad, ajratmalar va soliqqa tortiladigan daromadlarni ajratib turadi. Yalpi daromad-turli manbalardan olingan daromadlarning umumiy miqdori. Yalpi daromaddan qonuniy ravishda ishlab chiqarish, transport, sayohat, reklama xarajatlarini kamaytirishga ruxsat beriladi. Bundan tashqari, chegirmalar turli xil soliq imtiyozlarini o'z ichiga oladi - soliqqa tortilmaydigan minimal (soliqdan ozod daromadning ma'lum miqdori), qaramog'idagi bolalar (Rossiya Federatsiyasida - qaramog'idagi barcha bolalar uchun ota-onalarning har biri), nogironlar uchun, korxonalar, firmalar uchun imtiyozlar tezlashtirilgan amortizatsiya shaklida, ozod qilish xayriya maqsadlariga yo'naltirilgan soliq miqdorlaridan va h. k.
Soliqqa tortiladigan daromad = yalpi daromad-ajratmalar.
Daromad solig'i bo'yicha optimal soliq stavkalarini hisoblash juda muhimdir. Agar stavkalar haddan tashqari yuqori bo'lsa, unda innovatsiyalar, xavfli loyihalar uchun rag'bat buziladi, yuqori soliq stavkalarida odamlarning mehnat faoliyatini kamaytirish xavfi yotadi.
Professor Laffer boshchiligidagi AQSh ekspertlari nazariy jihatdan daromad solig'i stavkasi 50% dan ortiq bo'lsa, firmalar va aholining biznes faoliyati keskin kamayadi.
Bu nazariy daromad solig'i ideal ko'lamini oqlash mumkin, deb aslida tayanib qiyin. U amalda tuzatilishi kerak. Milliy, psixologik va madaniy omillar uning adolatini baholashda muhim ahamiyatga ega emas. Misol uchun, amerikaliklar, Shvetsiyada mavjud bo'lgan soliq miqdori-75%, AQShda hech kim ishlab chiqarishga sarmoya kiritmasligiga ishonishadi. Shunday qilib 1986yilda soliq islohotidan so'ng AQShda ishlab chiqarish faolligining o'sishi asosan marginal soliq stavkalarining pasayishi bilan bog'liq edi.
Eng yuqori soliq stavkasi soliqning 50-70% oralig'ida bo'lishi kerak.
Daromad solig'i aholidan daromad solig'i va korxonalar, korporativ tashkilotlar daromad solig'i bilan ajralib turadi.
Aholining daromad solig'i to'g'ridan-to'g'ri, ko'plab mamlakatlarda progressiv soliqqa tortiladi.
Shaxsiy daromad solig'i bo'yicha amaldagi tizimlar soliq imtiyozlaridan keyin daromadlardagi tengsizlikni biroz pasaytiradi. Grafika biroz abartılı shaklda, progressiv soliq stavkalari daromad tengsizlikka qanday ta'sir qilishi mumkinligini ko'rsatadi. Buning sababi, daromadning tengsizligini ko'rsatadigan maydon torayganligi sababli ko'rinadi: progressiv soliqqa tortish uzluksiz chiziqni chap tomonga (nuqtali chiziqqa), daromadning teng taqsimotiga yaqinroq, 45 graduslik burchak ostida harakat qiladi.
A liniyasi soliqlarni to'lashdan oldin daromadlarni taqsimlashda tengsizlikni ko'rsatadi. B liniyasi, progressiv soliqlar soliq to'lashdan keyin qolgan daromadlarni yanada teng taqsimlashga olib keladi. Ularning ta'siri, tabiiy ravishda, savolning mohiyatini yaxshiroq aniqlash uchun abartılı shaklda taqdim etiladi.


Daromad solig'i (daromad solig'i) korxonalar, uyushmalar, tashkilotlar, korporatsiyalar va boshqalar. Soliq stavkalari Qonunchilik yo'li bilan belgilanadi.
AQShda korporativ foydani soliqqa tortish 1986 yilda soliq islohoti to'g'risidagi qonun bilan tartibga solinadi, ushbu qonunga muvofiq korporativ daromad solig'ining maksimal stavkasi sezilarli darajada kamayadi va soliqqa tortishning progressiv darajasi kamayadi. Maksimal darajasi iyul 1987 yildan 40% 46% ga tushdi, va 1988 yilning iyul oyida 34% ga tushdi. Daromad solig'i bo'yicha soliqqa tortish ko'lamidagi o'zgarishlar quyidagi jadvalda ko'rsatiladi:
Yuz ming dollargacha bo'lgan daromad bahosining to'rt xonali miqdori o'rniga., 1988 yilda faqat ikki stavkalari joriy etildi bilan ilgari harakat-15% birinchi 50 ming dollar. va keyingi 25 ming dollar uchun 25%. Ushbu miqdordan tashqari maksimal stavka amal qiladi - 34%. Ushbu o'zgarishlar 1987-1991 uchun korporatsiyalar tomonidan to'lanadigan soliqlar miqdorini kamaytirdi.
1986 yilgi islohoti korporatsiyalarga bir qator muhim soliq imtiyozlari saqlanib qoldi, ammo deyarli barcha rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda amalda bo'lgan yangi investitsiyalar uchun ijtimoiy soliq imtiyozlari bekor qilindi.