Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Rusning ozod bo`lishida Amir Temurning o`rni. Kulikovo jangi qanchalik ahamiyatli bo`lmasin, u Rusni Oltin o`rda istibdodidan xalos etgan emas. 1382- yilda Oltin o`rdaning yangi xoni To`xtamishxon (1380 - 1395) Rus yeriga bostirib kirdi va Moskvani ishg`ol etdi. Rus yana o`lpon to`lashga majbur etildi. Oltin o`rda To`xtamishxon hukmronligi davrida Amir Temur imperiyasiga ham tahdid sola boshladi. Oxir-oqibatda Amir Temur unga qarshi yurish qilishga majbur bo`ldi.

1395- yilgi yurishda To`xtamishxon qo`shini butunlay tor-mor etildi. Amir Temur Oltin o`rdaga o`nglanmas zarba berdi. Bu zarbadan so`ng Oltin o`rda o`z harbiy qudratini qayta tiklay olmadi. Amir Temurning g`alabasi Rusning taqdirida katta tarixiy ahamiyatga ega bo`ldi. Bu g`alaba Rusning mo`g`ullar istibdodidan ozod bo`lish onlarini yaqinlashtirdi. Bu inkor etib bo`lmaydigan tarixiy haqiqat edi.

Oqing va mulohaza yuriting

Rus tarixchisi va harbiy mutaxassisi M. Ivankin bunday deb yozgan edi: „Muhammad payg`ambarni chin yurakdan e'zozlovchi Amir Temur Oltin o`rdaning butkul kuchsizlanishi va yiqilishining asosiy sababchisi bo`ldi va bu bilan Rossiyani uning zulmidan xalos bo`lishini...tezlashtirdi". („Ikki buyuk sarkarda" asari).

Oqing va mulohaza yuriting

Rus tarixchi olimlari B.Grekov va A.Yakubovskiylar esa bunday deb yozgan edilar: „1395-yilda Temurning To`xtamish ustidan qozongan g`alabasi...Rus uchun ham juda katta ahamiyatga egabo`ldi. To`xtamishni yengish bilan Rus yeriga obyektiv suratda katta xizmatko 'rsatgan ". („Oltin O 'rda va uning qulashi" asari).

Nihoyat, 1480- yilda Rus Oltin o`rdaga o`lpon to`lashdan bosh tortdi. Shu tariqa Rusning mo`g`ullarga qariyb ikki yarim asrlik qaramligi barham topdi. Endi Moskva knyazligi Rusni Rossiya deb atalmish yagona davlatga birlashtirishdek tarixiy vazifani nihoyasiga yetkazish uchun barcha shart-sharoitga ega bo`ldi.