Kirish XIV – XVI asrlarda eski o’zbek tilida ijod qilgan olimlar Eski o’zbek tilida hukumdorlar tomonidan yozilgan “Temur Tuzuklari”, “Boburnoma” asarlari muhim manba sifatida foydalanish XV – XVI asrlarda ijod qilgan Alisher Navoiy

Mavuzning ob’ekti va predmeti
XV – XVI asrlarda eski o’zbek 
yozuvida yozilgan manbalar alohida e’tirof etiladi. Xususan ushbu davrdagi eski 
o’zbek tilidagi asarlarni o’rganish yangidan-yangi ma’lumotlarni ochib beradi. Eski 
o’zbek yozuvidagi manbalarning ko’p qismi hukumdorlar hayotini bayon etadi.
Mavzuning
maqsad va vazifasi.
Mustaqillik yillarida xozirgi O‘zbekiston 
xududlarida kechgan davlatilik va ijtimoiy iqtisodiy jarayonlar tarixini tadqiq etish 
borobarida ko‘plab tadqiqotchi olimlar asarlarida antik davr muarrixi asarlariga 
xususan “Avesto”, Eron, Hind, Xitoy va Qadimgi Yunoniston hamda Rim 
manbalariga to‘xtalib o‘tilgan bo‘lsa, o‘rta asrlarda xususan rivojlangan o‘rta 
asrlarda kechgan ijtimoiy – iqtisodiy va madaniy taraqqiyot masalalari ko‘proq arab 

---

3 
sayoxlari, hukumdorlar hamda mahalliy muarrixlarning asarlarida bayon etilganligi 
tarixchilarning asarlarida tadqiq qilindi.
O‘zbek xalqi ma’naviy merosi va muqaddas qadriyatlarining katta qismini 
ajdodlarimiz tomonidan yaratilagan asarlar tashkil etadi. Bular jumlasiga, 
zardushtiylarning muqaddas kitobi “Avesto”, Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u 
bilig”, Mahmud Qoshg‘ariyning “Devoni lug‘otit turk”, Alisher Navoiyning 
“Xamsa”si va boshqa ko‘plab nodir yodgorliklarni ko‘rsatish mumkin. Mana 
shunday nodir va qimmatli manbalardan biri Zahiriddin Muhammad Boburning 
“Boburnoma” asari hisoblanadi. Bugungi kunda ana shunday ma’naviy 
qadriyatlarimizni zamonaviy ilmiy usullar bilan tadqiq qilishni taqozo etadi. 
O‘zbekiston Respublikasining birinchi prezidenti Islom Karimov to‘g‘ri 
ta’kidlaganlaridek, “xalqimizning ma’naviyatini shakllantirishga, har qaysi 
insonning Alloh marhamat qilgan bu hayotda to‘g‘ri yo‘l tanlashi, umrining 
mazmuni anglashi, avvalombor, ruhiy poklanish, yahshilikka va ezgulikka intilib 
yashashda uning ta’sirini boshqa hech qanday kuch bilan qiyoslab bo‘lmaydi”. 
Bugungi kunda XIV – XVI asrlarda eski o’zbek tilida yozilgan asarlarning 
ayrimlari bizning davrgacha yetib kelgan va o’rganilgan. Lekin bu sohada 
mutahasislarning kamligi hali ko’plab nodir qo’l yozma asarlarni, tariximiz haqida 
bayon etilgan nodir asarlarni kutubxonalarda o’rganilmayotganlari ko’pligini biz 
bilan. Yurtimizda ta’limda bo’layotgan islohatlar kelgusida yetuk mutahasislarni 
yetishtirib chiqarib ushbu nodir qo’lyozma asarlarini o’rganilishiga biz albatta 
ishonamiz. 

---

4