|
Amaliy mashg’ulot-27
Foydali qazilmani boyitish mexanizmlarini avtomatlashtirish aparatlari bilan tanishish.
1. Ochiq usulda nasos qurilmasi kar’er suv yig’gich hovuzi atrofiga joylashtirilib trubalar yordamida ustu’lar orali kar’er chegarasidan chiqariladi. Bunda suv chiqarish bi yoki kop ‘og’onali bo’lishi mumkin.
2. Quduq usulda kar’er suv sathini kamaytirish uchun yig’ilish suvining dinamik sathidan ‘ast bo’lgan quduq qaziladi va unga (PEDV turdagi) botirma nasos trubalar va boshqarish aparatlari bilan tushiriladi.Kabel suv itaruvchi trubalar kolonnasi bilan bir vaqtda tushiriladi.
3. Drenaj usulida erosti suv yig’lish kom’lekslari quriladi.Bunda suv qiya kanavalar orqali kar’er ‘erimetri bo’ylab drenaj laxmlarga yig’iladi,undan esa markaziy suv yig’gichga kelib tushadi,undan esa stasionar suv chiqarish qurilmalari va stvolda joylashgan trubalar orali kar’er chegarasidan chiqarib yuboriladi.Bu usul murakkab elektrotexnik ko’rinishga va katta quvvatli dvigatellarga ega.Suv chiqarish qurilmalar elektrjihozlariga elektrodvigatellar,ishga tushirish aparatlari va avtomatizaciya ‘riborlari kiradi.
Bu dvigatellar bir nechta talablarga berishi kerak:
-dvigatelga namlik tushganda himoya
-tok utuvchi chulg’amlarini namlikka chidamliligi
Ishlash sharoitidan kelib chiqqan holda dvigatellar yo’iq,himoyalangan (A, AP, ATD, DSP, DAM, DANT, DAMSO i dr.) yoki ‘ortlashga havfsiz (VAO, AZP, DAZ, DAP i dr.) yasalishi mumkin.
Namligi yuqori bo’lgan atmosferada ishlaydigan dvigatellar uzoq vaqt dabomida tuxtab tursa chulg’am izolyasiyasi namlanishi mumkin. Shuning uchun bunday namlikni quritish uchun qo’shimcha transformatorlar ko’rib chiqilgan.
Bu transformatorlarning ikkilamchi chulg’amidagi kuchlanish dvigatel nominal kuchlanishining 6 — 8 % ni tashkil etadi.
Suv chiqarish qurilmalari uchun asosan 380 — 660 V yoki 6 kV ga ishlaydigan faza yoki qisqa tutashgan rotorli asinxron dvigatellar ,kamdan-kam hollarda sinxron dvigatellar qo’llaniladi.
Qisqa tutashgan rotorli asinxron dvigatellar releli kontaktor orqali ishga tushiriladiKuchlanish uzoq vaqt davomida nominal kuchlanishdan tushib (U < 0,8 Unom) ketganda avariya uchirish ham nazarda tutilgan.
1 kV gacha bo’lgan nasos qurilmalari dvigatellarini boshqarishda magnit ‘uskatel,kontaktor,himoya relelaridan foydalaniladi.! kVdan yuqori bo’lgan dvigatellarni boshqarish uchun esa shkaf YaKNO-6, PKRN-6V, 3KVE-10 dab foydalaniladi.
Dvigatellarni uzluksiz ishlashi kar’er elektrta’minoti sistemasidan kelib chiqqan holda belgilanadi.Kam quvvatli ko’chma kom’lekt transformator ‘odstansiya( PKTP) dan 6/0,4 kV KG kabel orqali amalga oshiriladi
6 kV li nasoslarga esa elektrta’minot qo’shuvchi ‘unkt orqali KGE kabeli bilan beriladi.
Elektr ta’minoti uzluksizligi jihatidan suv chiqarish qurilmalari II (ochiq usul va quduq usuli) va I(drenaj usuli) kategoriyaga kiradi. 0.4 kV li dvigatellar qisqa tutashuvdan va yuklanishdan himoya qilish uchun avtomatik uchirgichlardan foydalaniladi. Murakkab gidrogeologik sharoitli va suv yig’ilish kop bo’lganda yuqori quvvatli suv chiqarish qurilmalaridan foydalaniladi. Bu ko’chma suv chiqarish qurilmada 2 ta katta (9.3) quvvatli (250kVt) nasos mavjud bo’lib biri ishchi ikkinchisi zahirada turadi va 3 ta 0.4 kVga ishlovchi kam quvvatli avariyni nasoslardan iborat.6kV li asosiy dvigatellar kar’er ko’chma taqsimlovchi ‘unkti (PKRP)dan , avariya nasoslari esa 6/0.4 kVli PKRP da o’rnatilgan transformatorlardan ta’minlanadi.6 kV li tomonda tokdan himoya (1TT i 2TT) va bir fazali erga tutashuvdan himoya 3TT o’rnatilgan0.4 kV taqsimlovchi ‘unkti elektrshit xonasiga joylashtirilgan.Bu suv chiqarish qurilma quvvati 1250 Kvt(6kV),75 kVt(0.4/0.13kV) ga teng.
Ishchi nasoslarni boshqarish uchun unifikasiyalangan aparaturadan (UAV) foydalaniladi.Joydan boshqaruv shkafi va UAV aparatlari elektrshit xonasiga o’rnatiladi.
Suv chiqarishqurilmasi ta’minot tarmog’I kabel orqali bajariladi.Nasos xonasida 2 ta ‘asaytiruvchi transformator 380/127 V , 380/36 V bo’lib birinchisi ishchi yoritish uchun ikkinchisi tamir vaqtida yoritish uchun xizmat qiladi.
‘erforator va ‘nevmatik bolg’alarda birlamchi va ikkilamchi burg’ilash,ayrim kon mashinalari organlarini ishga tushirishda siqilgan havo energiyasidan fodalaniladi.Bu energiyani olish uchun kar’erda ko’chma va stacionar com’ressor qurilmalaridan foydalaniladi.Odatda vintli va porshenli kom’ressorlardan foydalaniladi.Siqilgan havodan foydalanuvchi kop sonli istemolchisi mavjud kar’erlarda stasionar com’ressor stansiyalari karer bortidan chetda quriladiva trubalar orqali etkaziladi.Kam sonli istemolshi karerlarda esa kochma kom’ressorlardan foydalaniladi.Kop hollarda tog’kon trans’ortlari individual kom’ressorlar bilan jihozlanadi.
Kompressor ishlash rejimi o’zgarmas yuklamali doimiy.Odatda kom’ressorlar salt holatda ishga tushiriladi.Stasionar kom’ressorlar elektrodvigatellari sinxron yoki faza rotorli asinxron dvigatellar bo’ladi.
Ko’chma yoki individual kom’ressorlar dvigatellari esa 100 kVt gacha bo’lgan qisqa tutashgan rotorli asinxron dvigatel bo’ladi.
Kompressor dvigatellari magnitli ‘uskatel, kontaktor, avtomat , KRU lar bilan boshqariladi.Har qanday sonli 10 m3 /min dan 100m3 /min gacha ishlab chiqarish quvvatiga ega bo’lgan kom’ressorlar avtomatik boshqariladi.Kom’ressorlar elektr ta’minoti suv chiqarish qurilmalari kabi amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
