|
Kurs ishining maqsadi:“Pedagogik qadriyat” tushunchasini ochib berish, bir nechtasini ko‘rib chiqish mavjud tasniflar pedagogik qadriyatlar, guruhlarning har birining mohiyatini ochib berish
Ushbu mavzu bo'yicha adabiyotlarni tahlil qilish;
“Pedagogik qadriyat” tushunchasiga ta’rif bering;
Pedagogik qadriyatlarning bir nechta tasniflarini ajratib ko'rsatish;
Pedagogik qadriyatlarning har bir guruhining mohiyatini kengaytirish.
1. Pedagogik qadriyatlar tushunchasi
Pedagogik qadriyatlar - bu pedagogik faoliyatni tartibga soluvchi va ta'lim sohasidagi mavjud ijtimoiy dunyoqarash va o'qituvchi faoliyati o'rtasida vositachi va bog'lovchi bo'g'in bo'lib xizmat qiluvchi kognitiv ta'sir qiluvchi tizim sifatida ishlaydigan normalar. Ular, boshqa qadriyatlar kabi, sintagmatik xususiyatga ega, ya'ni. tarixiy jihatdan shakllanib, ijtimoiy ong shakli sifatida pedagogika fanida muayyan obraz va g‘oyalar shaklida qayd etilgan. Pedagogik qadriyatlarni egallash pedagogik faoliyatni amalga oshirish jarayonida yuzaga keladi, bu jarayonda ularning sub'ektivlashuvi sodir bo'ladi. Bu pedagogik qadriyatlarni sub'ektivlashtirish darajasi o'qituvchining shaxsiy va kasbiy rivojlanishining ko'rsatkichi bo'lib xizmat qiladi (Slastenin V.A.)
Qadriyat kategoriyasi inson dunyosi va jamiyatiga tegishlidir. Insondan tashqarida va shaxssiz qiymat tushunchasi mavjud bo'lishi mumkin emas, chunki u ob'ektlar va hodisalarning alohida insoniy ahamiyatini ifodalaydi. Qadriyatlar birlamchi emas, ular dunyo va inson o'rtasidagi munosabatlardan kelib chiqqan holda, tarix jarayonida inson yaratgan narsaning ahamiyatini tasdiqlaydi. Jamiyatda har qanday hodisa u yoki bu jihatdan ahamiyatlidir, har qanday hodisa alohida rol o'ynaydi. Biroq, qadriyatlar faqat ijtimoiy taraqqiyot bilan bog'liq ijobiy ahamiyatga ega bo'lgan voqealar va hodisalarni o'z ichiga oladi.
Qadriyat xususiyatlari individual hodisalar, hayot hodisalari, madaniyat va umuman jamiyatga, shuningdek, ijro etuvchi sub'ektga tegishli. har xil turlari ijodiy faoliyat... Ijodkorlik jarayonida yangi qimmatbaho buyumlar va ne’matlar vujudga keladi, shuningdek, shaxsning ijodiy salohiyati ochiladi va rivojlanadi. Binobarin, madaniyatni yaratuvchi va dunyoni insoniylashtiradigan ijodkorlikdir. Ijodkorlikning insonparvarlik roli, shuningdek, uning mahsuloti hech qachon faqat bitta qadriyatni amalga oshirish emasligi bilan belgilanadi. Ijodkorlik yangi, ilgari noma'lum bo'lgan qadriyatlarni ochish yoki yaratish ekanligi sababli, u hatto "bir qiymatli" ob'ektni yaratish bilan birga, odamni boyitadi, undagi yangi qobiliyatlarni ochib beradi, uni dunyoga tanitadi. qadriyatlar va uni bu dunyoning murakkab ierarxiyasiga kiritadi ...
Ob'ektning qiymati uning ehtiyojlarini qondirish uchun ob'ektning muhimligini anglash vositasi sifatida harakat qiladigan shaxs tomonidan uni baholash jarayonida aniqlanadi. Qiymat va baholash tushunchalari o'rtasidagi farqni tushunish printsipial jihatdan muhimdir, ya'ni qiymat ob'ektivdir. U ijtimoiy-tarixiy amaliyot jarayonida rivojlanadi. Baholash esa qiymatga sub'ektiv munosabatni ifodalaydi va shuning uchun ham to'g'ri (qiymatga mos kelsa) va noto'g'ri (qiymatga mos kelmasa) bo'lishi mumkin. Qiymatdan farqli o'laroq, baholash nafaqat ijobiy, balki salbiy ham bo'lishi mumkin. Baholash tufayli ob'ektlarni tanlash zarur va insonga foydali va jamiyat.
Umumiy aksiologiyaning ko'rib chiqilayotgan kategorik apparati pedagogik aksiologiyaga murojaat qilish imkonini beradi, uning mohiyati pedagogik faoliyatning o'ziga xos xususiyatlari, uning ijtimoiy roli va shaxsni shakllantirish imkoniyatlari bilan belgilanadi. Pedagogik faoliyatning aksiologik xususiyatlari uning gumanistik mazmunini aks ettiradi.
Pedagogik, boshqa ma'naviy qadriyatlar singari, hayotda o'z-o'zidan tasdiqlanmaydi. Ular jamiyatdagi ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy munosabatlarga bog'liq bo'lib, ular asosan pedagogika va ta'lim amaliyotining rivojlanishiga ta'sir qiladi. Bundan tashqari, bu bog'liqlik mexanik emas, chunki jamiyat darajasida kerakli va zarur bo'lgan narsa tez-tez qarama-qarshiliklarga duch keladi, uni ma'lum bir shaxs, o'qituvchi o'z dunyoqarashi, ideallari tufayli hal qiladi, ko'paytirish va rivojlantirish usullarini tanlaydi. madaniyat.
Pedagogik qadriyatlar, boshqa qadriyatlar kabi, sintagmatik xususiyatga ega, ya'ni. tarixiy jihatdan shakllanib, ijtimoiy ong shakli sifatida pedagogika fanida muayyan obraz va g‘oyalar shaklida qayd etilgan. Pedagogik qadriyatlarni o'zlashtirish pedagogik faoliyat jarayonida amalga oshiriladi, bunda ular sub'ektivlashtiriladi. Bu pedagogik qadriyatlarni sub'ektivlashtirish darajasi o'qituvchining shaxsiy va kasbiy rivojlanishining ko'rsatkichi bo'lib xizmat qiladi.
Hayotning ijtimoiy sharoitlarining o'zgarishi, jamiyat va shaxs ehtiyojlarining rivojlanishi bilan pedagogik qadriyatlar ham o'zgaradi. Shunday qilib, pedagogika tarixida o'rganishning sxolastik nazariyalarining tushuntirish-illyustrativ, keyinchalik esa muammoli nazariyaga o'zgarishi bilan bog'liq o'zgarishlar kuzatiladi. Demokratik tendentsiyalarning kuchayishi o'qitishning noan'anaviy shakllari va usullarining rivojlanishiga olib keldi. Pedagogik qadriyatlarni sub'ektiv idrok etish va belgilash o'qituvchi shaxsining boyligi, uning shaxsiy o'sish ko'rsatkichlarini aks ettiruvchi kasbiy faoliyatining yo'nalishi bilan belgilanadi (Slastenin V.A.).
Pedagogik qadriyatlar insonparvarlik tabiati va mohiyatiga ega, chunki o'qituvchilik kasbining mazmuni va maqsadi insonparvarlik tamoyillari va ideallari bilan belgilanadi.
Pedagogik faoliyatning gumanistik parametrlari uning "abadiy" ko'rsatmalari bo'lib, bizga nima bor va nima kerak, haqiqat va ideal o'rtasidagi tafovut darajasini aniqlashga imkon beradi, bu bo'shliqlarni ijodiy bartaraf etishga undaydi, o'z-o'zini takomillashtirish istagini uyg'otadi. va o'qituvchining g'oyaviy o'zini-o'zi belgilashini aniqlash. Uning qiymat yo'nalishlari o'zining umumiy ifodasini topadi motivatsion qiymat hurmat Kimga pedagogik tadbirlar, bu shaxsning insonparvarlik yo'nalishining ko'rsatkichidir.
Ushbu munosabat ob'ektiv va sub'ektiv birligi bilan tavsiflanadi, bunda o'qituvchining ob'ektiv pozitsiyasi uning shaxsning umumiy va kasbiy o'zini-o'zi rivojlanishini rag'batlantiradigan pedagogik qadriyatlarga tanlab yo'naltirilishining asosi bo'lib xizmat qiladi. uning kasbiy va ijtimoiy faoliyatining omili. Demak, o'qituvchining ijtimoiy va kasbiy xulq-atvori uning pedagogik faoliyat qadriyatlarini qanday aniqlashtirishiga, ularni hayotida qanday o'rin egallashiga bog'liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |
